Dinozorlar (Part 2)

Önceki makalede dinozorlar hakkında bilgiler ve therepod sınıfı dinazorları okumuştuk.Sıra Sauropoda otçul dinozorlarda.

Sauropoda

Sauropoda, Saurischia kladından (kertenkele kalçalı) bir dinozor grubudur.
Kladın şimdiye kadar bulunan en büyük üyesi 37 metre (baştan kuyruğa) uzunluğundadır. Bu hayvanların çok uzun boyunları, uzun kuyrukları, gövdeleri ile kıyaslandığında küçük kafaları ve kalın sütun gibi bacakları vardı. Bazı türlerinin ulaştığı muazzam boyutları ile tanınırlar ve bu grubun üyeleri içinde karada yaşamış en büyük canlılar bulunur. Tanınmış cinsler içinde Brachiosaurus, Diplodocus ve Apatosaurus sayılabilir. Sauropoda ilk olarak Trias Dönemi'nin sonlarında ortaya çıktılar ve bu dönemde Plateosauridae familyasından hayvanlara benziyorlardı. Kretase'nin sonuna kadar yaygın olarak yaşadılar. Antarktika dahil olmak üzere tüm kıtalarda fosil buluntularına rastlanır.
Sauropoda adı Othniel Charles Marsh tarafından 1878 yılında çıkarılmıştır ve Antik Yunanca'da kertenkele ayağı anlamına gelir.[4] Sauropoda grubundan dinozorlar en çok tanınabilen dinozorlardır ve cüsseleri nedeniyle popüler kültürde sıkça karşılaşılır.

Diplodocus

Diplodocuslar, dünyanın en büyük dinozor çeşitlerinden biridir. Önleri kısımları arka ekstremitelere göre daha kısa bir yapıya sahiptir. Yürüyüş şeklerin, fillerin yürüme şekline benzese de daha yavaş olduğu tahmin edilmektedir. İskelet kalıntılarına dayanarak, ağırlıklarının 50 tona kadar çıktığı tahmin edilmektedir.
Paleontologlar, kaburgaların omurgalarına bağlı olmadığını ve kaburgaların ince ve kırılgan bir yapıya sahip olabilecekleri düşünülmektedir. Kaburgalar muhtemelen akciğerleri ve diğer iç organları destekleyen bir yapıya sahiptir.
Kafatası çok küçük ve çenelerinin ön kısmında sadece küçük dişleri vardı. Boyun omurları yaklaşık 15 omur içeriyor ve 20 mt uzunluğunda olabilir. Ağırlıkları 10 ila 16 ton arasında değişiklik gösterdiğ düşünülmektedir. Bu dinozorların cinsel organları vücut büyüklüğüne kıyasla küçüktür. Beyni insan yumruğu büyüklüğündedir.Kuyruklar çok uzun ve yaklaşık olarak 80'den fazla vertebradan oluşuyor. Kuyruğun savunma ve gürültü oluşturmak için kullanıldığına dair bazı düşünceler hakimdir. Gözleri başın iki yanında ve kafatasının üst bölgesinde yer alır. Bu, göz yapısı her iki taraftan da aynı anda yaklaşan düşmanları görmelerini sağlar. Burun yapıları, muhtemelen yırtıcıları ve yiyecekleri bulabilmeleri için oldukça iyi bir yapıya sahip olup, duyu organlarının önemli bir parçasıdır. Gözler gibi, burun delikleri de kafatasında gözlerin ortasında yer alır. Tehlikeyi ve sıkıntıyı bildirmek için birtakım sesler çıkararak veya bir arkadaşını yanına çekmek veya sürüden başka bir üyeye mesaj atmak suretiyle muhtemelen birbirleriyle iletişim kurarlardı.
Diplodocuses doğasında ot oburdur. Jurasik dönem boyunca bol miktarda mevcut olduğundan, muhtemelen çok çeşitli bitkiler yiyerek hayatta kaldıklarına inanılmaktadır. Bazı bilim adamları, bu dinozorların boynunun bu kadar uzun olmasını, ormandaki yüksek boylu bitki türleriyle beslenmelerinden kaynaklandığını düşünmektedirler. Dişleri künt, basit, bir kurşun kalem gibidir ve yalnızca ağzın önünde bulunur, bu diş ve ağız yapılarını muhtemelen bitkilerden yaprakları ayırmak için kullanılıyorlardı. Yapraklar ve bitkiler bir bütün olarak yutulup hiçbir çiğneme söz konusu da olamayabilir.

Brontosaurus

20 ila 25 metre uzunluğunda. Bu boyut ve ağırlığa sahip oldukları için 15 tondan daha ağır olabilirler. Üst Jura döneminde gelişmiştir. Bu yaklaşık 150 milyon yıl önce. Amerika Birleşik Devletleri bölgesinde bulundu. Apatosaurus'a çok benzediği için Brontosaurus olarak kabul edilmedi ve çağrıldı. Apatozor excelsus. 2015 yılının sonlarında, tekrar Brontosaurus olarak kabul edilebilmesi için büyük araştırmalarla çok detaylı bir çalışmanın sunulduğu yer.
Tüm gezegenimizi karasal alanda yaşayan en büyük hayvanlardan biridir. Şimdiye kadar var olan en büyük dört ayaklılardan biri olmuştur. Adıyla çağrıldı Gök kertenkelesi, ağır ağırlığından dolayı yürüdüğünde dünya hareket ettiğinden beri. Bacakların her biri 200 kilogramdan daha ağırdı çünkü bir bütün olarak vücudun tüm ağırlığını taşıyabilmek için güçlü uzuvlara ihtiyaç duyuyordu. Ayakta durmak için kendini dengelemek ve stabilize etmek için daha uzun bir boyuna ve kuyruğa sahip olduğu bilinmektedir. Kuyruğu kamçı şeklindeydi ve sadece sabit kalmasına değil, aynı zamanda düşmanlarına karşı kendini savunmasına da yardımcı oluyordu.
Vurgulanması gereken bir şey bacaklarıydı. Sadece bir ön pençeleri vardı. Ve çok ağır oldukları için bacaklarını kendilerini savunmak için zar zor kullanıyorlardı. Harflerin olduğu kısımda üç parmağın oluşturduğu pençeler vardı.Milyonlarca yıl önce, Brontosaurus'un yaşadığı dönemde, iğne yapraklılar, eğrelti otları ve benzer özelliklere sahip diğer bitkiler grubuna ait çok sayıda ağaç vardı. Ve şu anki çiçekler henüz tüm dünyaya yayılmamıştı. Böylece, Brontosaurus diyeti esas olarak bu tür sebzelere dayanmaktadır.

Titanosaurus

Titanosaur , (Titanosauria sınıfı) Geç Jura Dönemi'nden (163,5 milyon ila 145 milyon yıl önce) Kretase Dönemi'nin sonuna (145 milyon ila 66 milyon yıl önce) kadar yaşayan, Titanosauria sınıfında sınıflandırılan çeşitli sauropod dinozor grubu .Titanosaur fosilleri Antarktika dışındaki tüm kıtalarda bulunmuştur ve 40'a yakın tür içermektedir . Grup en büyük karasal canlıyı içeriyor.Bilinen hayvanlar , hatta bazıları modern balinaların boyutuna yaklaşıyor

Diğer sauropodlar gibi titanosaurlar da uzun kuyruklu , uzun boyunlu ve küçük başlı otçul dört ayaklılardı . Bununla birlikte, titanosaurların vücutlarının daha tıknaz olması ve uzuvlarının diğer sauropodlardan daha geniş bir duruş oluşturmasıyla diğer sauropodlardan farklıydılar. Titanozorlar ayrıca bal peteği benzeri bir iç yapıya sahip omurlara ve altı sakral omurlara ( pelvise bitişik omurlar ) sahipti, ancak sırt omurlarında ( kaburgalarla eklemlenen omurlar) hiposfen-hipantrum eklemleri (bir omuru diğerine bağlayan) yoktu.

Barosaurus

Barosaurus, yaklaşık yüz elli milyon yıl önce yaşamış bir otobur dinozordu! Adı, kelimenin tam anlamıyla ‘ağır kertenkele’ olarak tercüme edilen ‘barys’ ve ‘saurus’ kelimelerinden türetilmiştir. Barosaurus uzun boyunlu bir dinozordu ve çok daha iyi bilinen Diplodocus’un oldukça yakın bir akrabasıydı. Barosaurus, kuzeni kadar iyi bilinmese de, müze koleksiyonlarında da çok az temsil edilebilir, ama yine de büyüleyici bir yaratık.

Genel Özellikleri

Ağırlığı 25 ton
Uzunluğu 24 metre
Yüksekliği 12.2 metre
Yaşadığı bölge Kuzey Amerika ve Afrika
Otçul canlı
150 milyon yıl önce yaşadı

Barosaurus, diğer uzun boyunlu bitki yiyicilerle pek çok fiziksel özellik paylaştı, ancak boynunun daha uzun olmasına rağmen kuyruğu biraz daha kısaydı. Yirmi tondan daha fazla ağır olan bir cüsseyi taşıyordu Barosaurus, bu yaklaşık yirmi binek araba ağırlığına karşılık geliyor. Başının ucundan ve kuyruğuna kadar ise 25 metre ölçüldü.
Bu canlının boyun uzunluğunuda muhtemelen tahmin etmişsinizdir. İlginç olan şu ki; Barosaurus’un boynunda toplam 15 yada 16 omur bulunuyor. İnsanların kısacık boyunlarında ise 7 omur vardır. Sanırım bulunan omurların bir metre yada 30 santim olması bu azlığın nedenini açıklıyor.

Bugüne kadar keşfedilmiş uzun boyunlu dinozorların ve modern gün zürafalarının tümü gibi, Barosaurus da tarih öncesi ağaçların tepesinden yaprakları yemek için mükemmel bir şekilde tasarlanmıştır. Tam da bu yüzden yemek yediler. Barosaurus, diğer tüm uzun boyunlu kuzenleri gibi, büyük boyutlarına rağmen, tamamen otçuldular. Tamamen yapraklardan ve diğer bitki materyallerinden oluşan bir besin zinciri üzerinde yaşadılar

Camarasaurus

Camarasaurus , geç Jura döneminde Kuzey Amerika'da yaşamış dört ayak üzerinde yürüyen dev bir otçul dinozor cinsidir. Bu canlının kalıntıları Amerika Birleşik Devletleri'nin Utah eyaletinde Geç Jura yaşlı (155-145 milyon yıl önce) Morrison oluşumunda bulunmuştur.
Camarasaurus, küt bir burun ve dikkat çekici şekilde kare olan kemerli bir kafatasının ayırt edici bir baş profilini sunar. Bu canlılar büyük olasılıkla sürüler halinde ya da en azından aile grupları halinde hareket etmişlerdir.

Camarasaurus, gün yüzüne çıkarılmış en yaygın ve sıklıkla iyi korunmuş sauropod dinozorlar arasındadır. En yaygın türü olan C. lentus'un maksimum boyutu yaklaşık 15 m uzunluğundadır. En büyük tür olan C. supremusun, maksimum 23 m uzunluğa ulaştığı ve maksimum tahmini ağırlığının 51,8 ton geldiği düşünülmektedir.

Camarasaurus'un kemerli kafatası dikkat çekici bir şekilde kareye benziyordu ve sağlam yapılı olmasına rağmen küt burnunda çok sayıda boşluk vardı bu yüzden paleontologlar tarafından sıklıkla iyi durumda çıkarıldı. 19 cm uzunluğundaki (7,5 inç) dişler keski (spatula) şeklindeydi ve çene boyunca eşit şekilde dizilmişti. Dişlerin gücü, Camarasaurus'un muhtemelen ince dişli diplodocidlerin yediklerine görece daha kaba bitki kısımlarını yediğini gösterir.[kaynak belirtilmeli]
Her ön ayak beş parmak taşırken iç parmakta büyük, keskin bir pençe vardı . Çoğu sauropod gibi, ön uzuvlar arka uzuvlardan daha kısaydı, ancak omuzların yüksek konumu, sırtında arkaya doğru çok az eğim olduğu anlamına geliyordu.

Argentinosaurus

Argentinosaurus'un boyutlarını belirlemek, canlının fosilinin eksik olmasından ötürü zor olsa da yeryüzünde yaşamış en büyük canlılar arasındaydı. Bu sorunu aşmak için daha tam iskelete sahip ufak akrabalarının kalıntılarıyla Argentinosaurus'unkiler karşılaştırıldı. Bu dev canlının kaval kemiği, uyluk kemiği ve gövde omurları üzerinden beden boyutları kestirilmeye çalışıldı.

1994 yılında Gregory S. Paul tarafından 30-35 metre uzunluğunda bir Argentinosaurus rekonstrüksiyonu yapıldı.Aynı yıl J. Bonaparte ve R. Coria, hayvanın gövde uzunluğunun 7 metre, arka bacağının 4,5 metre ve toplam uzunluğunun da 30 metreyi bulabildiğini tahmin etti.Kenneth Carpenter tarafından daha tam bir iskeleti olan Saltasaurus baz alınarak karşılaştırmalı analizle Argentinosaurus'un 30 metre uzunluğa sahip olduğu kestirildi.

Argentinosaurus'un kütlesi için de çalışmalar yapılmıştır. Gregory S. Paul'ün tahmini 80-100 ton arasına denk gelirken, Mazzetta ve ark. ise 60-88 ton aralığını verir.

Argentinosaurus'un tam bir uyluk kemiğinin yaklaşık 2,5 metre uzunluğa sahip olduğu düşünüldü. Uyluk kemiği en kesiti çevresi en dar yerinde 1,18 metre uzunluktadır. Holotip örneğin, kaval kemiği de 1,55 metre uzunluktadır

Amphicoelias

Bu sauropod dinozorun adlandırılan ilk türlerinin ele alınması kolaydır; Dağınık fosil kalıntıları ile yargılanmak üzere Amphicoelias altus 80 metrelik, 50 tonluk bir bitki yiyiciydi ve daha ünlü Diplodocus'un yapısına ve davranışına çok benziyordu (aslında bazı uzmanlar Amphicoelias altus'un gerçekten bir Diplodocus türü olduğuna inanıyorlar) Amphicoelias adı ilk olarak ortaya çıkmıştır, bu bir gün vesilesiyle Brontosaurus resmi olarak Apatosaurus'a dönüştüğü güne benzeyen bu dinozorun tarihi yeniden adlandırılması olabilir.

Karışıklık ve rekabet, Amphicoelias, Amphicoelias fragilis adındaki ikinci türlere aittir . Bu dinozor, fosil kayıtlarında, baştan kuyruğa yaklaşık 200 metre ve 125 tonun üzerinde bir ağırlığa sahip olan bir sauropodla uyuşan, beş metre uzunluğunda, tek bir vertebra ile temsil edilen tek bir omurga ile temsil edilmektedir. Ya da, Amphicoelias fragilis WAS'nin fosil kayıtlarında temsil edildiği söylenmelidir , çünkü bu devasa kemik daha sonra ünlü paleontolog Edward Drinker Cope'nin gözetiminde yeryüzünün yüzeyinden kayboldu.

Apatosaurus

Apatosaurus cinsi dev, uzun boyunlu, ağır ve kamçı gibi ince bir kuyruğa sahip tipik Diplodocinae üyesi bir sauropoddur. Dört ayağı üzerinde yürüyen bu devin ön bacakları, arka bacaklarından kısadır. Bazı uzunluk ve ağırlık tahminleri yapan çalışmalara göre Apatosaurus louisae türü 21 metre uzunluğa ve 22 ton ağırlığa sahipti. Diğer sauropodlarda olduğu gibi uzun boyunlara sahiptirler, ancak boyunları çok daha kalın ve ağır bir yapıya sahiptir, zira boyun omurlarının her biri çifte omur parçalarından oluşur.

Diş yapısı ise ağzın ön kısmında toplanmış çivi şeklinde dişlerden oluşur. Kafatasının ön kısmının ileri doğru uzamasıysa besin çiğnerken yapılan ileri geri çene hareketinin bırakıldığını ileri sürmektedir. Apatosaurusların kalın ve güçlü bacakları arkada ve önde farklı sayıda pençe barındıran ayakları bulundurur. Ön ayaklarındaki parmaklarının tekinde tek pençe varken, arka ayaklarındaki parmakların üçünde pençe bulunur

patosaurus bir otçuldu, yani sadece bitkileri yiyordu. Büyük bedenini korumak için her gün bir sürü bitki yemek zorundaydı. Muhtemelen ağaç yaprakları ve eğrelti otları da dahil olmak üzere her türlü bitkiyi yiyordu. Yemeğini çiğneyip, midesinde sindirmeye yardımcı olan gastrolit adı verilen taşlar vardı.

Rhoetosaurus

Adını Yunan mitolojisinde birtitan olan Rhoetus'tan alan Rhoetosaurus ("Rhoetos kertenkelesi" anlamına gelir), Jura ( Oxfordiyen )dönemine aitbirsauropod dinozor cinsidir .Şu anda doğu Avustralya olan bölgenin Valon Kömürü Ölçüleri . Rhoetosaurus'un yaklaşık 15 metre (49 ft) uzunluğunda olduğu ve yaklaşık 9 ton (8,9 uzun ton; 9,9 kısa ton) ağırlığında olduğu tahmin edilmektedir. Sonraki yazarlar bazen ismi yanlış yazmışlardır: Rhaetosaurus (de Lapparent & Laverat, 1955); Rheteosaurus (Yadagiri, Prasad ve Satsangi, 1979).

1924'te, Brisbane'deki Queensland Müzesi'nde kendi kendini yetiştirmiş paleontolog (ve daha sonra müdürü) olan Heber Longman , Queensland'in güney iç kesimlerinde Roma yakınlarındaki Durham Downs'taki Valon Kömürü Ölçümlerinde açığa çıkan büyük bir sürüngen fosili iskeletini öğrendi . İstasyon müdürü Arthur Browne, kemik parçalarını Longman'a iletti ve dinozorun özel adı brownei ile onurlandırıldı . İlk koleksiyon, birbirini izleyen 16 kemik ve diğer parçalı arka bacak parçaları da dahil olmak üzere 22 kuyruk omurundan oluşuyordu. Longman yeni keşfi duyurduktan kısa bir süre sonra istasyonu ziyaret etti ve aynı iskelete ait daha fazla malzemenin Queensland Müzesi'ne gönderilmesini sağladı. Bunlar arasında torasik bölgeden ek omurlar, kaburga parçaları, daha fazla kaudal ve daha fazla femur ve pelvisin yanı sıra servikal bir omur da vardı. Daha fazla materyal 1975'te Mary Wade ve Alan Bartholomai tarafından ve daha da fazlası Dr. Tom Rich, Anne Warren, Zhao Xijin ve Ralph Molnar . 2012 yılına kadar hazırlanan materyal 40 omur, beş kısmi göğüs kaburgası, sakrumun bir kısmı, ilia parçaları, bir iskiyum, sol ve sağ kasık kemikleri ve sağ arka ekstremitenin büyük bir kısmını (femur, tibia, fibula, astragalus, ve pes). Kayadan henüz daha fazla kemik çıkarılacak.

Rhoetosaurus ,Gondwana'nın Jura döneminin yanı sıra Avustralya'da şimdiye kadar keşfedilen en iyi bilinen sauropodlar arasındadır .

Devamı Part 3'de