Web3, Merkeziyetsiz Bir Dünya

52jT...dDeC

13 Jan 2024

Blokzincir teknolojisi ile birlikte hayatımıza giren Web3, merkeziyetsiz bir teknolojik altyapı oluşturarak kullanıcılara güvenilir, açık kaynaklı, sansürsüz ve en önemlisi maddi açıdan gelir elde edebileceği bir dijital dünya sunuyor. Web3 içinde yer alacak Metaverse evreninin 2030 yılına kadar bütçesinin 8 ile 13 trilyon dolar olması ve yaklaşık 5 milyar kullanıcıya hizmet vermesi bekleniyor. NFT (Non Fungible Token) piyasa hacmi 2022 itibarıyla 50 milyar doları aşmış durumda. Bu rakamlar Web3 dünyasının nasıl bir potansiyele sahip olduğunu kanıtlar niteliktedir.

Web Dünyasının Kısa Tarihi
1995 yılında Dünya Çapında Ağ (World Wide Web-www) olarak hayatımıza giren internet teknolojisi Web1 olarak tanımlanmaya başlandı. Ağlar sayesinde bilgisayarların birbirleriyle iletişim kurarak bilgiye ulaşma imkanı sunuluyordu. Web1 dijital bir ansiklopedi olarak tanımlanabilir çünkü kullanıcıya sadece bağlandığı sitelerdeki açık kaynaklı bilgilere erişme imkânı sağlıyordu.

2005 yılında teknolojinin gelişmesiyle birlikte kullanıcılar okudukları içeriklere katkı sağlamaya başladılar. Bir nevi içerik üreten bir kaynak haline geldiler. Web2’nin gelişimini hızlandıran faktörlerin başında yer alan sosyal medya mecralarının hayatımıza girmesiyle bu süreç hızlandı. İnternet kullanıcıları yazı yazarak, resim ya da video yükleyerek Web2'nin çehresini değiştirdiler. Bu değişim Web2 teknolojisi içinde yer alan büyük şirketlere gelir olarak dönmeye başladı. Artık kullanıcılar bir veri olarak değerlendirilmeye başlandı, bu veriler sayesinde kullanıcıların eğilimleri analiz edilerek Web2 teknolojisi reklam ve pazarlama ağına dönüştü. Ücret talep etmeden kullanılan Web2 teknolojisi kullanıcıların verilerini maddi kaynağa çevirerek büyük bir gelir elde etmeye başladılar. Kullanıcıların internette daha fazla zaman geçirmesi konusunda veri analizleri yapılmaya başlandı. Web2 teknolojisini yöneten büyük şirketlerin, internet kullanıcılarının verilerini, kişisel bilgilerini pazarlama araçları olarak kullanması bir endişe ortamı yarattı.Bu durum Web3'ün ortaya çıkış sürecini hızlandırdı.

Web3 Nedir?
Web3, blokzincir teknolojisinin ortaya çıkardığı merkeziyetsiz bir yapı olarak dikkat çekmektedir. Dijital ortamda güven sorununu çözmek blokzincir teknolojisi ile mümkün oldu. Dijital ortamda yapılan her işlemin kaydedilmesi, bu kayıtların dağıtık defter teknolojisi ile saklanması ve geriye dönük işlemlerin değiştirilememesi Web3 teknolojisini farklı kılan en önemli özelliklerdendir.
Web3, blokzincir teknolojisi sayesinde merkeziyetsiz bir yapı kurarak kullanıcıların verilerini kullanıcı onayı olmadan paylaşmadıkları bir güven ortamı sunmaktadır.
Web3’ün, Web2 ve Web1’e göre en büyük farkı bir merkeze ihtiyaç duyulmamasıdır. Merkezi bir yapı olmadığı gibi, aracı firma ya da kullanıcıların verilerini izinsiz depolayan sistemlerin olmaması en büyük farklılığı olarak görülmektedir. Web3 teknolojisinde kullanıcı izin verdiği ölçüde verileri kullanabilecek ve bu sayede verisini paylaştığı için maddi kazanç elde edebilecek.Web3 kullanıcıları izin verdiği reklam içeriklerini görüntüleyerek gelir elde etme imkânı ortaya çıkacak. Kısacası Web3 kullanıcılara Web2'nin aksine internette geçirdiği süre boyunca ve ürettiği içeriklere göre kazanılan gelirden pay vererek adaletli bir internet düzeni kurmak istemektedir.
İnternet dünyasında gelir adaletsizliğini ortaya çıkaran Web2 teknolojisinin, büyük şirketleri verilerini kullandığı kullanıcılara ödeme yapmamayı tercih eden bir anlayışla hareket etmektedir. A16z crypto adlı internet sitesinin yayınladığı rapora göre: Facebook, İnstagram kullanıcı başına 0,10 dolar, Spotify sanatçı başına 636 dolar ve YouTube kanal başına 405 dolar ödeme yaparken henüz yolun başında olan Web3, içerik oluşturucularına kişi başına 174,000 dolar ödeyerek içerik üreten kullanıcıları destekleyen bir vizyona sahip olduğunu kanıtlamaktadır. (1)

Şeffaf ve Adaletli İnternet Mümkün!
Henüz başlangıç noktasında olduğumuz Web3 teknolojisi birçok sektörün işleyişini değiştirecek bir vizyona sahip. Merkeziyetsiz yapısıyla aracı kurumları ortadan kaldırarak, direk satıcı ile müşteriyi bir araya getirecek bu teknoloji, ürün fiyatlarında bir düşüş yaratırken, üretici firmaların maliyet kalemlerinde maddi bir azalma imkanı sağlayacak. Finans sektörü başta olmak üzere, ulaşım, sağlık, sigorta gibi birçok sektörün işleyiş şemasını daha basit ve şeffaf hale getirecek. Sektörlere bu kadar etkisinin olmasının yanı sıra Web3 ile birlikte farklı iş kolları ve yeni meslekler ortaya çıkacak. Pandemi sonrası ortaya çıkan ekonomik sıkıntılar ve işsizlik sorununa çözüm olabilecek iş olanaklarının ortaya çıkmasını sağlayacaktır.
2022 yılında 2,5 trilyon dolar olarak bilinen metaverse bütçesi 2030 yılında kadar 10 trilyon dolar bir hacme sahip olacaktır.Bu yıl itibarıyla 50 milyon kişi Web3 teknolojisini kullanmak için gerekli dijital cüzdana sahip. Bu rakamın 1995–2005 yılları arasında internet kullanıcı sayısının artışına eşdeğer hareket etmesi halinde 1 milyar olması muhtemel.(2) Bu büyük potansiyelin farkında olan Web2’nin büyük şirketleri, Web3 dünyasında yer almak ve pastadan pay almak için yarış halinde olacaktır. Facebook kendine ait WhatsApp, İnstagram gibi sosyal medya mecralarının ismini Meta olarak değiştirerek şimdiden Web3’e dahil olmanın çalışmalarını yapmaya başladı.

Web3, İnternet Devrimi mi?
Blokzincir, dijital paralar ve Web3, birbirini tamamlayan, internet teknolojisini baştan aşağı değiştirebilecek kavramlar. Merkeziyetsiz Finans olarak bilinen DeFi teknolojisi sayesinde bankalara ihtiyaç duymadan Web3 kullanıcıları dijital paraları istediği yere taşıma imkânına sahip olacak.Gençler, Oyna- kazan (Play2Earn) ile oyun oynayarak gelir elde edebilecekler, aynı zamanda oyun sektöründeki yeni iş modelleriyle bu sektörde yer alma imkanı bulacaklar. Non-Fungible Token (NFT), mülkü size ait görsel teknoloji ile sanatsal bir ürün yaratarak kullanıcının kendi yetenekleriyle kimseye ihtiyaç duymadan para kazanmasını sağlayabilecektir.
Merkeziyetsiz Otonom Organizasyonlar (DAO) yönetişim modeliyle bireylerin şirket ve sivil toplum örgütlerinin yönetişim modellerini değiştirebileceği gibi, doğrudan demokrasi anlayışını yaygınlaştırdığı bu yapılar içerisinde, fikrini özgürce söyleyebilme hakkı olacaktır. Kısacası Web3 içerisinde bulunan yeni kavramlar ve olgular ile yeni bir dünya vaad ediyor.
Web3, insanlığa geleceği beklemek yerine inşa etme fırsatı sunuyor.
Kaynakça;