Etherium

Ethereum, ERC-20 kod sistemi sayesinde birçok kripto para biriminin altyapısını oluşturan merkeziyetsiz ve açık kaynak kodlu bir blok zinciridir.[1] Ethereum blok zincirinin kurumsal kripto para birimi ise Ether'dir.[2] Ether, Bitcoin'den sonra en büyük piyasa değerine sahip sanal paradır.
Ethereum, 2013 yılının sonlarında kripto para araştırmacısı ve programcısı Vitalik Buterin tarafından yeni nesil bir blok zinciri olarak önerilmiştir. Ethereum'un geliştirilmesi için gereken maddi kaynak 2014 Temmuz ve Ağustos aylarında kitle fonlaması yöntemiyle internet üzerinden toplanmıştır. Ethereum, 30 Temmuz 2015’te, 11.9 milyon sanal birime karşılık gelecek şekilde “ön madencilik” yöntemiyle hayata geçirilmiştir.[4]
Ether ya da kısa adıyla ETH, Ethereum platformu tarafından üretilen kripto para birimidir. Ether, kripto cüzdanlar arasında takas edilebilir ve madencilik hesaplamalarını karşılamak için kullanılabilir. Ethereum, merkezi olmayan Turing sanal makinesinin [Ethereum Virtual Machine (EVM)] kullanımına olanak verir. Bu sanal makine komutları uluslararası internet ağını kullanarak çalıştırabilir. “Gas”, kendi içinde fiyat hesaplama mekanizmasıdır, spam riskini azaltmak ve kaynakları İnternete yüklemek için kullanılır.[5]
2016 yılında, DAO projesinin çöküşünün sonucu olarak, Ethereum 2 farklı blok zincire ayrılmıştır. Yeni oluşan versiyon Ethereum (ETH) olarak bilinmektedir. Platformun özgün sürümü ise Ethereum Classic (ETC) adıyla yoluna devam etmiştir. Ethereum’un piyasa değeri 2017 yılında %13,000 büyümüştür.[6]
Ocak 2016 itibarıyla, Ethereum protokolü saniyede 25 işlem yapabilir hale gelmiştir.[7] 19 Aralık 2016'da ise Ethereum ilk defa bir gün içinde bir milyon işlemi aşmıştır.[8]
En büyük ikinci kripto para birimi olan Ethereum ağının yerel kripto para birimi olan Ether (ETH), 21 Ekim 2021 tarihinde 4 bin 366 dolara ulaşarak tüm zamanların en yüksek seviyesini görmüştür.

Etimoloji
değiştir

Vitalik Buterin, Ethereum adını bilimkurgu romanlarından esinlenerek seçmiştir. O bu hususta şunları söylemektedir:[10]

Bu ismi gördüğümde fark ettim ki, diğer alternatif isimlere göre bu ad bana çok daha güzel gelmişti. Bu durumun Ethereum kelimesinin kulağa güzel gelmesi ve "ether" kelimesini içermesinden dolayı olduğunu düşünüyorum. Ether, evrene nüfuz eden ve ışığın hareket etmesini sağlayan teorik bir olgudur.

Tarih
değiştir

Vitalik Buterin, Ethereum'u piyasaya sürme sürecinden önce Bitcoin'in kripto paralarla ilgili kuramsal bir altyapı oluşturmaktan uzak olduğunu düşünmüştür. İşte bu görüş Ethereum'un ortaya çıkmasını sağlamıştır.[11]
Ethereum'un oluşturulma sürecinde çalışan kişiler Vitalik Buterin, Mihai Alisie, Anthony Di Iorio ve Charles Hoskinson’dur. Ethereum projesinin resmi olarak geliştirilmesi 2014 yılının başlarına tekabül etmektedir. Geliştirme aşamasından sonra blok zincirin işlerliğini sağlamak üzere kâr amacı gütmeyen, Ethereum Vakfı kurulmuştur. Ethereum'a ilk sermaye girişleri 2014 yılının temmuz ayında çevrimiçi talep toplama yöntemiyle sağlanmıştır. Bu noktada Ether alımları Bitcoin ile takas yolu ile yapılmıştır.

Kurumsal Ethereum İttifakı
değiştir

Mart 2017’de, çeşitli blok zincir kuruluşları, araştırma grupları ve 500 firma temsilcisi Kurumsal Ethereum İttifakı'nı desteklediğini açıklamıştır. Mayıs 2017'ye gelindiğinde kâr amacı gütmeyen bu ittifaka ConsenSys, CME Group, Cornell Üniversitesi, Toyota Araştırma Enstitüsü, Samsung SDS, Microsoft, Intel, J.P. Morgan, Cooley LLP, Merck KGaA, DTCC, Deloitte, Accenture, Banco Santander, BNY Mellon, ING ve Kanada Ulusal Bankasını da içeren 116 üye katıldığını bildirmiştir. Temmuz 2017 döneminde Ethereum İttifakı eski şirketlere ek olarak MasterCard, Cisco Systems, ve Scotiabank’ı da içeren 150’nin üzerinde üye sayısına ulaşmıştır.[12]

Kilometre taşları
değiştir

Sürüm
Kod adı
Yayın tarihi
Eski sürüm
Olimpiyat
Mayıs 2015
Eski sürüm
Sınır
30 Temmuz 2015
Eski sürüm
Homestead
14 Mart 2016
Gelecek dağıtım
(VByzantium) Metropolis
16 Ekim 2017
Gelecek dağıtım
(VConstantinople)Metropolis
Belirlenecek
Gelecek dağıtım
Huzur
Belirlenecek
Eski sürüm
Son sürüm
Gelecek dağıtım
Ethereum platformunun çeşitli prototipleri bu kuruluş tarafından kavram kanıtlamanın bir parçası olarak Frontier ağı öncesinde geliştirilmiştir. “Olympic” adlı prototip, halka açık beta ön sürümü ile çıkan son prototipti. Olympic ağı, kullanıcılarına Ethereum blok zincirinde buldukları hatalar karşılığında 25000 ether sağladı."Frontier" Temmuz 2015'te Ethereum platformunun geçici deneysel sürümü olarak çıktı.[13][14]
"Homestead" ilk yazılım döngüsü ürünü olarak düşünülebilir. Satın alma ve satma süreçlerinin güvenlik iyileştirmelerini içeren bir üründür

Ether
değiştir

Ether, kullanıcıların yaptıkları işlemleri tutması amacıyla Ethereum’un çıkardığı temel kripto para birimidir. Gaz ödemeleri, işlemlerin hesaplama ücreti ve diğer durumlar için kullanılır. Ether ETH kodu altında listelenir ve kripto para değişimlerinde işlem görür. Yunan alfabesinde büyük Xi karakteri olan (Ξ) sembolü ile simgelenir. Aynı zamanda Ethereum dünyasında işlem ücretleri ve hesaplamaları ödemek için de kullanılır.[17]
EtherBirimleriSembolüΞ, ETHAlt birimleri10−9 Gwei
10−18 Wei
ParalarWei, UTXO olmayan bir programda borçlandırılan
ya da kredilendirilen hesaplardan alınan bakiyeler
DefteriZaman damgası şemasıPrrof-of-Work (İş kanıtı)
Etshash
Hash fonksiyonuKeccakYayınlanmaBlok ve Amca/Ommer ödülüBlok Ödülü2 ETH (belirleyici değil)Blok zamanıOrtalama 14 - 15 saniyeBlok keşfietherscan.ioDolaşan arz miktarı114,739,313 Ξ (20 Şubat 2021 itibarıyla)DeğeriDöviz kuru2780 $ (01 Mayıs 2022 itibarıyla)Piyasa değeri224.876 milyar $ (20 Şubat 2021 itibarıyla)

Özellikleri
değiştir

Diğer kripto paralar gibi her bir ether’in doğrulanması, kriptografi kullanılarak korunan blok zinciri ile yapılmaktadır. Tasarım olarak blok zinciri, veri değişikliklerinin engellenmesini karşı dirençli yapılmıştır. Karşılıklı olarak yapılan işlemlerin kayıtları açık olarak tutulmakta ve doğrulanmaktadır. Bitcoin’den farklı olarak Ethereum kullanıcıların hesap ve bakiyelerini durum geçişleri olarak adlandırılan bir yöntem ile yönetmektedir.

Bitcoin'le karşılaştırılması
değiştir

Ethereum, çeşitli yönlerden Bitcoin’den sonra (Ocak 2018 itibarıyla) en büyük piyasa değerine sahip kripto para birimidir.
Bitcoin ve Ethereum Arasındaki Farklar:

• Ethereum’un blok süresi 14-15 saniyedir. Bu, Bitcoin için 10 dakikadır.[18]
• Ethereum madenciliği, bazen sert çatallar sırasında değişen ancak genellikle tutarlı oranda yeni dijital paralar üretir. Bitcoin için, oran her 4 yılda bir yarıya düşer.[18]
• Proof-of-work (iş kanıtı) için, madencilikte uzman ASIC’lerin (Application-specific integrated circuit - UygulaMayısa Özel Entegre Devre) avantajlarını azaltan Ethash algoritmasını kullanır.
• Bitcoin işlemleri, işlem büyüklüğü ile bayt cinsinden rekabet ederken, işlem ücretleri hesaplama karmaşıklığına göre değişir. Bant genişliği kullanımı ve depolama ihtiyaçları (sistemde “gaz” olarak bilinir) ile farklılık gösterir.[18]
• Ethereum gaz ünitelerinin her birinin bir işlemde belirtilebilecek bir fiyatı vardır. Bu, tipik olarak Gwei olarak ölçülür. Bitcoin işlemleri genellikle Satoshi'nin bayt başına belirttiği ücretlere sahiptir.
• İşlem ücretleri, genellikle Ethereum için Bitcoin'den daha düşüktür. Aralık 2017’de, Ethereum’un ortalama işlem ücreti, 0.33 dolara karşılık gelirken, Bitcoin için bu değer 23 dolara karşılık gelmiştir.[19]
• Ethereum, Wei’deki değerlerin hesaplardan geçirildiği ve başka bir hesaba aktarıldığı bir hesap sistemi kullanır.
• Ethereum’un, Proof-of-Stake’e (ortadaki para kanıtı) transfer edilmesi planlanılıyor. Bu günlerde Ethereum, Proof-of-Work (iş kanıtı) ve Proof-of-Stake arasında melezdir.

Arz durumu
değiştir

2018 Ocak itibari ile toplam Ethereum temini 98 milyon Ξ olmuştur.[20] 2017 yılında Ethereum madenciliği, toplam arzda %10’luk artışa denk gelen 9.2 milyon yeni Ethereum üretti.[21] Casper FFG ve CBC ’nin enflasyon oranını %0.5 ila %2 arasında azaltması bekleniyor.[22]Ethereum’un toplam tedarikinde şu anda uygulanmış sert bir tepe yoktur, ancak belirli bir noktada sona ermesi ve deflasyonist olması beklenmektedir. 
27 Ocak 2018 itibarıyla, milyarlarca ABD doları cinsinden kripto paranın piyasa kapitalizasyonu



Info: https://tr.m.wikipedia.org/wiki/Ethereum#:~:text=En%20b%C3%BCy%C3%BCk%20ikinci%20kripto%20para,zamanlar%C4%B1n%20en%20y%C3%BCksek%20seviyesini%20g%C3%B6rm%C3%BC%C5%9Ft%C3%BCr.