Celestia

Geçen gün bir tartışma esnasında Celestia ve Avail konuşmuştuk, bugün de yine tartışması oldu. Bunun üzerine birkaç şey yazmak istiyorum.

Öncelikle şunu belirtmeliyim ki Celestia bana airdrop verdi ve para kazandım, AVAIL ise faucet için gitcoinpass yap gel tarzı abuk sapuk bir uyglama ile insanların airdorop beklentisi sömürüyor.

Celestia güzel bir proje, fiyat anlamında cidden beni yanıttı, beklemiyordum bu kadar fiyatlanmasını ki aslında bunun anlatacağım şeyle de ilgisi yok.

Evet, Konumuz Celestia / AVAIL yani DA / DAS çözümlerinden ikisi:

Celestia'nın DA hizmeti ile birçok projeye tasarruf sağladığı / fayda getirdiği doğrudur. Çünkü Ethereum pahalı bir ağdır ve Ethere'um yerine ne kullanırsak kullanalım mutlaka tasarruf sağlarız. Hatta dataları dropbox'a göndermek bile mümkün ve daha ucuzdur. Kil tablete yazmak da ucuzdur, kısaca herşey ETH e karşı zaten bize daha ucuz gelir ve tasarruf sağlar.

Modülerlik şimdi gündem olsada Celestia ve benzer hizmetlerin adı anılmazken de zaten mümkündü. Bir blockchain zaten temelde 4 katmandan oluşur, DA, Execution ve consensus, settlement layer. Yani daha önceden de bunları mdüler şekilde dağıtabilirdiniz ama o dönemde böyle bir trend yoktu, hepsi bu.

Celestia Tendermint kullanıyor. Bu düşük validatör sayısı demek ve Tendermint’ten dolayi validator sayisi dusuk kaldigindan validatörlerin 33% ü bile bypas edildiğinde network tamamen durur ve light clientler ağın canlılığını sağlayamazlar. Ayrıca avail de yer alan "validity prooflara" da sahip değil. Avail polkadot'un grandpa + babe consensusuna sahip, hem daha merkeziyetsiz hem de network canlılığı açısından daha sağlam.

Polkadot demişken, polkadot'un kendisi de Da hizmeti satabilir / satacaktır ama bu birazda kendilerini nasıl sunduklarına bağlı. Solana dan da DA hizmeti alabiliriz ama onların önceliği bu değil tabi ki. Ama yine de Celestia'dan daha kaliteli bir hizmet sunacak alternatifler fazlaca var.

Finality konusunda da Celestia geride kalıyor, polkadot ve availden 1 dakikadan daha kısa süren finality Celestia'da 10 dakika mesela. Kısaca, hepsi güzel çözümler ve faydaları var, her birisini de kullanan ve ihtiyaçlarına göre tercih edenler olacaktır ama CT nin Celestia'ya olan "eşsiz bir ürün" yaklaşımı cidden yanlış.

Sonuçta paranıza bakıyorsunuz ve hak veriyorum. Tüm bu yazdıklarım asla AVAIL daha çok kazandıracak demek değildir. Sonuçta kalite ürünü olup kendini pazarlayamayan bir proje iş yapamaz. Ama eğer teknik/yazılımsal konuşursak, somut bir şekilde ve kişisel fikirlerin önemi olmadan AVAIl, Celestia'dan daha iyi bir projedir.

Gerçek her şeyin üstündedir, zavallı egolarımızın bile. // Dostoyevski

Şunu da itiraf etmem gerekiyor ki, Avail'e olan ilgim Celestia'dan büyük kar fırsatını kaçırttı. Eğer genel topluluk gibi "Celestia 1 numara amk" deseydim, paranın içinden geçerdim.