Kukla
İspanyol Romantik ressam Francisco Goya’nın 1791-92 yılları arasında yaptığı ‘El Pelele’ yani ‘Kukla’ adlı eserinde dört kadın figürünün hasırdan yaptıkları bir erkek kuklayı havaya attıkları görülüyor. Peki bu ne anlama geliyor?
Öncelikle kompozisyonu hızlıca özetleyelim. Dört kadın figürü gerdikleri bir battaniye ile erkek şeklindeki kuklayı havaya fırlatıyor ve bunu yaparken de son derece mutlu gözüküyorlar.
Batı resim sanatının en temel konularından biri olan ‘Femme Fatale/Ölümcül Kadın’ anlatımının belki de görüp görebileceğimiz en naif örneği ile karşı karşıyayız. Resim sanatında kadınların tuzağına düşen erkek resimleri oldukça sık işlenen bir konudur. Kadınlar güzellik ve cazibeleriyle erkek figürlerini etki altına alır ve onları rezil durumlara düşürürler. Kadının cazibesine kapılan erkek figürleri kimi zaman soyulur, kimi zaman aldatılır kimi zaman da öldürülür. Ancak bu anlatım burada daha mizahi bir tarz ile ele alınmış. Kadınların erkekler üzerindeki hakimiyetini bir kukla alegorisi üzerinden bizlere sunmuş. Bu konuyu tercih etmesinin başlıca sebeplerinden biri ise değişen ve yenilenen dünyada değişen ve yenilenen erkeğin halini resmetmek.
Modern hareketler doğrultusunda değişen toplum yapısının erkeklerin kılık kıyafetten tutun da hal ve hareketlerini bile etkilemesi o dönemde bazı insanlar tarafından yoğun şekilde eleştiriliyordu. Artık sert ve ağır başlı olarak bilinen geleneksel İspanyol erkeği zayıflamıştı.
Zaten kuklanın kılık kıyafeti de genel olarak modern İspanyol erkeğini yansıtacak şekilde tasarlanmış. En önemlisi kukla yüzünde boş bir gülümseme ile budala bir izlenim verecek şekilde resmedilmiş. Yani Goya bu resminde modern erkeği, kadınların bir kuklası olarak yorumluyor.
Resmin sahibi yani sipariş veren kişi ise İspanyol kralı IV.Charles. Hatta bu eser Goya’nın saray ressamı olarak yaptığı ilk resim aynı zamanda. Kral Charles’ın mizahi bir dizi resim sipariş ettiği ve bu resmi de çok beğendiği biliniyor. Ancak konuyu Goya kendisi mi seçti yoksa kralın özel isteği üzerine mi yaptı bunu bilmiyoruz.
Tuval üzerine yağlı boya olarak yapılan bu eser 1870 yılında Prado Müzesi koleksiyonuna katıldığından beri burada sergileniyor. Okuduğunuz için teşekkür ederim. Sanatla kalın.
