Bolu Nefis Lezzetler
Bolu Yemek Kültürü denince sebze yemeklerinden ziyade et ve hamur işi yemekleri aklımıza gelir. Özellikle kuzu etinin yeri Bolu yemek kültüründe önem kazanmıştır. Osmanlı döneminden beri Bolulu aşçıların yeri ayrıdır. Yemek Kültürü ile bilinen en tanınmış ilçesi ise Mengen’dir.
Osmanlı İmparatorluğunun Duraklama döneminde yaşamış boğazına düşkünlüğü ile bilinen 17. yy’da tahta çıkan I. Ahmed’in Bolu’nun Mengen ilçesindeki ustaları Topkapı Sarayına getirttiği de bilinmektedir. Atatürk’ün de Ankara Çankaya’daki aşçısının Mengenli olduğu bilinmektedir. İsmi Mehmet Yücel olan Mengenli aşçı 14 yıl 7 ay bu görevi yapmıştır. Hala Mengen İlçesinde Aşçılık Okulu bulunmaktadır. Her yıl Ağustos ayında Uluslararası Aşçılık ve Turizm Festivali gerçekleştirilmektedir. Bolu’nun köylerinde neredeyse her evin bahçesinde fırın bulunmaktadır. Düğün geleneklerinde ise “ekmek atımı” olarak adlandırılan gözleme dağıtımı ile başlar. Düğünü herkese ileten kişi her eve gözleme bırakır. Hatta bazı kişiler kız isteme merasiminde de uygulamaktadır. Çoğu kişi bu geleneği unutmuştur. Halk genelde köy halkından ileri yaşlardaki ebeveynlerinin tavsiyesi ile yapmaktadır.
Bolu’ya ait yemeklerin bazıları isimlerini Bolunun ilçelerinden bazıları ise Bolu da yaşamış kişilerden almıştır. Mesela Bolubeyi Tatlısı gibi. Bunlar kebaplar, sulu yemekler ve çorbalardan çeşit çeşit oluşmaktadır. Bolu Köftesi, Orman Kebabı, Yedigöller Kebabı, Abant Kebabı, Paşa Pilavı, Mengen Pilavı, Kaldırık Dolması, Bakla Çullaması, Keşli Cevizli Erişte, Keş, Kedi Batmaz, Çantıklı Pide, Kabaklı Gözleme, Çiğ Börek, Patatesli Köy Ekmeği, Bolu Mantısı , Kaşık Atması, Mudurnu Baklası , Yayla Çorbası, Yoğurtlu Bakla Çorbası, İmaret Çorbası, Ovmaç Çorbası, Coş Hoşafı, Saray Helvası, Höşmerim, Bolu Çikolatası, Bolu Beyi Tatlısı Bolu’ya ait yemekler arasına girmektedir.
Bolu Köftesi
Her yöreye ait kendine has tarifleri bulunan köftenin Bolu yöresi içinde farklılık göstermektedir. Şehre gelen yerli ve yabancı turist için merak uyandırmaktadır. Diğer bir adı ise Mengen Köftesidir. Bir gece önceden hazırlanan harcın bol soğan ve sarımsak ile maydanozun katılması ile lezzetini verir.
Yedigöller Kebabı
İsmini Bolu’nun Mili tabiat parkından alan Yedigöller Kebabı karışık kebap olarakta bilinmektedir. Kuzu ve tavuk etinden oluşan YediGöller kebabı ziyaretçilerine şölen yaşatmaktadır. Kuzu ve Tavuk etinin tuzlanıp biber sürüldükten sonra ızgaraya alınır. Ardından Bolu ekmeğinin küp küp doğranması ile servis tabağına alınıp tereyağı ile gezdirilir. Yapımı birazda iskenderi hatırlatır.
Orman Kebabı
Kuzu etinin kuşbaşı doğranması ile pişirilip tereyağı ile kızartılır. Ardından mantarları ve sebzeleri kavurarak lezzetli bir şekilde tüketilir. Buradaki mantarların Bolu’ya özgü olan kanlıca mantarı olması dikkat edilir. Genelde eylül ve ekim ayında mantarların mevsimi gelir.
Abant Kebabı
Patlıcanın etle buluştuğu, adını yine Bolu’dan alan Abant kebabımız ziyaretçileri için şölen sunuyor. Parlak patlıcanların fırında kendi hali ile pişmesinden sonra et ve sebzelerinde yerlerini bularak pişirilmesi ile oluşuyor. Dileyen üzerine kaşar da ilave ediyor.
Paşa Pilavı
Pilav denilince aklımıza her ne kadar bulgur ve pirinçte gelse Paşa pilavı biraz farklı. Bolu’ya özgü olan Paşa Pilavımız patates, yumurta ve yeşilliklerden oluşmaktadır. Haşlanmış patatesin ve yumurtanın karıştırılıp, yeşilliklerle de süslenmesiyle afiyetle yiyebilirsiniz.
Mengen Pilavı
Bolu yemeklerin de olmazsa olmazı kuzu etinin pilav ile harmanlanmış halidir. Farklı olarak ta ceviz konmaktadır. Yemeklerin baş tacı ve göz şölenine sahiptir.
Kaldırık Dolması
Bolu yöresine ait karakteristik yaprak türü olan kaldırık ile yapılan dolmadır. Bu yaprağı yöre halkı, ormanda bulduğu fidelerden de kendi bahçelerinde yetiştirebiliyorlar. Güz aylarında toplanıp kurutulup kışın da muhafaza edebiliyorlar. Güz aylarında Mengen Pazarına gidebilirseniz de taze olarak ta satın alabilirsiniz. Kaldırık otu bulamayanlar pazı yaprağı da kullanabilir. Ama o zaman Kaldırık dolmasının anlamı kalmaz. Yapımı ise Kuzu etini ince ince doğramakla başlar. Daha sonra yeşillikler, domates ve biber eklenir. Kaseye kaldırık yaprağı da eklenir. Ortasına hazırladığınız harcı koyup bohça gibi kapatıp ters çevirin. Tereyağ ve salça ile üzerinden gezdiririz. Bu şekilde pişirmeye veririz.
Bakla Çullaması
Kuzu etinden yapılan yemeklerden ve kebaplardan sonra Bolu’nun diğer bir meşhur yemeği de Bakla Çullamasıdır. Bolu’ya özel bakla ile kuşbaşı etin harmanlanıp tereyağı ile soslanması ile hazırlanın bakla çullaması afiyet ile tüketilir.
Keşli Cevizli Erişte
Keşli Cevizli Erişte yemeğini farklı kılan içindeki keştir. Keş süzme yoğurttan yapılan sert bir peynir çeşididir. Keş yerine istediğiniz farklı peynir çeşidini kullansanız da yine de keşin verdiği tadı vermeyecektir. Tencerede kaynatılan suyun içine eriştemizi atıp daha sonra tereyağı, keş ve ceviz ile harmanlarız. Bolu yemek kültüründe keşin önemi büyüktür. Yemeklere bol bol katılır. Sabah kahvaltılarında tüketilir. Keşli cevizli erişte içinde lezzetini veren keştir.
Kedi Batmaz
Kedi Batmaz yemeği de aynı şekilde keşten yapılır. Kaynayan suya un ilave edilerek bulamaç haine gelene kadar karıştırılır. Yağ ve tuz ilavesi edilerek katı görünüme ulaştırılır. Ardından hamurun üzerine de tuzlu keş rendelenir.
Çantıklı Pide
Bu pidenin özelliği el açması ve bol mayalı olmasıdır. Pidenin üzerine kıymalı harcı sürerek fırına verilir. Kıymalı harcın bol baharatlı olmasına dikkat edilir. Önemli olan pişiriliş şekli ve hamurun yapımıdır.
Ovmaç Çorbası
Ana malzemesi un olan Ovmaç çorbası az malzeme ile nefis bir çorba ortaya çıkarmaktadır. Öncelikle unu kavurup, su ilave edilir. Başka bir tencerede ise yağı ve salçası yakılır. Daha sonra unu kavurduğumuz tencereye yağlı salçalı sosu karıştırıp pişirilir.
Kabaklı Gözleme
Kabaklı Gözlemenin diğer gözlemelerden farkı adı üstünde iç harcının kabaktan oluşmasıdır. Ve diğer bir lezzet unsuru ise sac üzerinde pişmesidir. Kabak harcını hamurun içine koyarak baharat ilave ederek kapatırız. Daha sonra sacın ortasında 2 dk pişirerek afiyetle yiyebiliriz.
Bolu Beyi Tatlısı
Bolubeyi Tatlısı görüntü olarak ekler tatlısına benzemektedir. Yapımında pişen hamurun arasına krema sürülür. Üzerine saray helvası ve çikolata ile kaplanır.
Saray Helvası
Saray Helvası, malzemesi az ve yapımı kolaydır. Kısık ateşte unu margarin ile kavuruyoruz. Kavurduktan sonra ateşten tencereyi alıp, pudra şekerini ilave ediyoruz. Pudra Şekerini iyice karışım ile yedirdikten sonra tekrar ateşe alıyoruz. Yaklaşık 5 dk daha piştikten sonra ocaktan alıp, helvayı tepsiye görselini istediğimiz şekle sokarak diziyoruz. Genelde baklava dilimli şeklini verip üzerine de antep fıstığı ile süslemesini yapmaktayız.
Bolu Çikolatası
Aslında adı Fondan çikolatasıdır. Ama yörenin halkı Bolu Çikolatası olarak adlandırmaktadır. Krokan Antep fıstığı, fındık vs. ile harmanlanarak çikolata ile kaplanmasına verilen addır.
Bolu yöresinin yemek kültürü oldukça geniş ve köklüdür. Yukarıda bazı meşhur ve tarihi olan yemeklerin tariflerini sizlerle paylaştık. Bolu yemek kültürü ve kendine has meşhur yemekleri ile ön plana çıkmaktadır. Karadeniz bölgesini en çok yemek çeşidi olan illerimizden biridir. Yolunuz Bolu’ya düşerse bu eşsiz lezzetleri tatmadan dönmeyiniz.
Kaşık Atması
Gerçekten ismi kadar kolay bir şekilde yapılan yemek, hamurların kaşıkla tencerede kaynamış suya atılmasıyla yapılıyor. Suda kaynadıktan sonra Bolu’nun meşhur keşi ve tereyağı ile karıştırılan hamurlar, afiyetle yeniyor.
Patatesli Köy Ekmeği
Bolu ve Afyonkarahisar'ın meşhur lezzetlerinden biri olarak bilinen patatesli köy ekmeği, Bolu’da sık sık yapılıyor. Ekşi mayalı tadıyla oldukça sevilen köy ekmeği, içerisine patates konulduktan sonra odun fırınlarında pişiriliyor.
Çiğ Börek
Aslında Eskişehir'e özgü olan bu yemek, Bolu’da da sıklıkla tüketiliyor. Elde açılan hamurların içerisine soğan, kıyma ve karabiber gibi çeşnilerin eklenmesiyle yapılan börek özellikle de çay saatlerinde en sevilen lezzetlerden.
Keş
Bolu keşi olarak bilinen bu geleneksel lezzet, aslında bir nevi bir peynir çeşidi desek yanlış olmaz. Yoğurt ve tuzdan yapılan keş, çökelek peynirine de fazlasıyla benzetiliyor. Kurutulmuş yoğurt olarak da bilinen keş peyniri, sert ve oldukça tuzlu bir peynir. Uzun süre dayanan peynir, kendi başına yendiği gibi, çoğu yemeğin içine de katılabiliyor.
İmaret Çorbası
Bolu’nun meşhur lezzetlerinden bir diğeri de, sütle yapılan oldukça ilginç bir çorba olan imaret çorbası. Sütün içerisinde pişirilen pirinçle yapılan çorba, soğan eklendikten sonra terbiye edilerek hazır hale geliyor. Osmanlı mutfağından günümüze gelen bu oldukça farklı ve lezzetli çorba, özellikle de ihtiyaç sahiplerine yapılarak ikram ediliyor.
Mudurnu Baklası
Bolulular, baklanın her halini sofralarında yemeği seviyor. Kuru bakla yemeği olarak da bilinen Mudurnu baklası, bol soğanlı ve salçalı olarak sulu yemek gibi pişiriliyor. İsteğe göre içerisine çeşitli sebze atılan Mudurnu baklası, genellikle akşam yemeklerinde tüketiliyor.
Bolu Mantısı
Etli mantı ya da Bolu mantısı ismi ile anılan ve klasik mantıyı andıran bu lezzetin, özellikle mantı sevenler tarafından hayat boyu unutulmayacak bir tat olduğunu söylemek gerek! Mantı denildiğinde akıllara ilk olarak Kayseri geliyor olsa da Bolu seyahatiniz esnasında Bolu usulü yapılan mantıyı mutlaka denemelisiniz.
Bolu mantısının klasik mantıdan en önemli özelliği iç harcında kıyma değil, mantar kullanılıyor olması! Bu özelliği ile vejetaryen beslenme tarzına sahip olan kişiler tarafından da gönül rahatlığıyla tüketilebilir. Bunun haricinde klasik mantı ile tamamen aynı olan Bolu mantısı, tıpkı klasik mantı gibi yoğurt ve sos ile servis ediliyor.
Ancak tercihinizi iç harcında mantar olan değil etli şekilde hazırlanmış mantıdan yana yapmak istiyorsanız etli mantı da tercih edebilirsiniz. Doyurucu ve lezzetli bir seçenek olması sebebiyle tercih edilen Bolu etli mantı daha yuvarlak bir şekle sahip. Bu özelliğiyle de klasik mantıdan ayrılıyor.
Yayla Çorbası
Yayla çorbası, Bolu'nun en sevilen çorbalarından biridir. Un, tereyağı ve su ile yapılan bu çorba, bol tereyağı ve nane ile servis edilir.
Yoğurtlu Bakla Çorbası
Bolu Mutfağı çorbalarından en çok bilineni yayla çorbasıdır. Bolu usulü Yayla Çorbası yapmak için bir tencerede tuzlu su kaynatılır. Ayıklanmış ve yıkanmış pirinç suyun içine atılır. Başka bir tencerede nohut pişirilir ve nohut da pirinçlerin içerisine ilave edilir. Ayrı bir kapta 1 bardak un, 2 kaşık süzme yoğurt ve 1 yumurta karıştırılır, çorbanın terbiyesi elde edilir ve çorbaya ilave edilir. Ara sıra karıştırılarak pişirilen çorbanın üzerine kızartılmış tereyağı ve kuru nane dökülerek servis yapılır.
Höşmerim
Tatlı krizlerinize çare olan höşmerim, Bolu'nun geleneksel tatlılarından biri. Peynir, un ve şekerin lezzetli bir birleşimi.
Coş Hoşafı
Pancardan yapılan bir hoşaf. Bolu'nun Seben ilçesine ait bir hoşaf. Pilavların yanında çok güzel gidiyor. Pancar sevenler ,değişik tatlara hayır demeyenler deneyebilirsiniz.
