Sonraki 1 Milyar Kullanıcı - Hesap Soyutlamayı (Account Abstraction) Anlamak - 1

Web3 cüzdanı kuran her kullanıcı, önceden belirlenmiş 12 kelimeyi rastgele seçip bunları hatırlamanın veya saklamanın zorluğuyla karşılaşmıştır. Bu zorluk, blok zincirlerindeki kullanıcı deneyiminin sadece 12 kelimeyle ölçeklenemeyeceği bir gerçeğiyle birlikte gelir, ancak bu aynı zamanda kullanıcıların fonlarına tam kontrol sağlamak için bir gerekliliktir. Ethereum'un kurucularından Vitalik Buterin, aslında cüzdanları bu şekilde tasarlamak istemediklerini, ancak topluluğun işleyen bir ürün görmek isteği nedeniyle Ethereum'u mevcut durumuyla yayına aldıklarını belirtmiştir. Peki, Ethereum'un 1 milyar kullanıcıya ulaşma hedefine nasıl ulaşacağını ve bu yolculuktaki temel unsurlardan biri olan kullanım kolaylığını bu haliyle sağlaması mümkün müdür? İşte bu noktada karşımıza hesap soyutlama çıkıyor. Eğer daha önce hiç cüzdan kurmadıysanız, blok zincirlerine yabancıysanız veya deneyimli bir blok zinciri mühendisi değilseniz bile her düzeyden kişinin rahatlıkla blockcahine adapte olması asıl mihenk taşı olacaktır. Dolayısıyla, bir sonraki 1 milyar kullanıcıya ulaşmak için temel bir adım olan Hesap Soyutlama konusunu ele alalım.

Blok Zincirlerdeki Sahiplik ve EOA Cüzdanların Çalışma Mantığı

Blok zincirlerinde sahiplik ve EOA (Externally Owned Account) cüzdanların çalışma mantığı, özellikle Bitcoin'in bir uygulamaya özel çıkmış zincirlerin öncülerinden biri olarak öne çıkıyor. Bitcoin'in odaklandığı asıl kullanım alanı ödeme sistemleri olup, eşten eşe (P2P) para transferini mümkün kılmasıyla birçok soruna çözüm getirmiştir ve hala önemli bir kullanıcı kitlesine sahiptir. Ancak, Bitcoin'in uygulama geliştirme konusunda sunduğu kısıtlamalar, Ethereum gibi Turing Complete blok zinciri platformlarına olan ilgiyi artırmıştır. Ethereum, şu anda en yüksek toplam değere sahip ve en çok kullanılan platformlardan biri olarak öne çıkmaktadır.


Ethereum, çıkışından itibaren kullanıcı deneyimini geliştirmeye ve kolaylaştırmaya odaklanmıştır. Cüzdanlarda yapılan çeşitli iyileştirmelere rağmen, sıradan bir kullanıcı için cüzdanların hala zorlayıcı olduğu bir gerçektir. Bu zorluğun temel nedeni, Ethereum'daki sahipliği, güvenli bir şekilde gerçekleştirmenin zorluğudur. Peki, Ethereum'daki sıradan cüzdanlardaki EOA sahipliği nasıl ispat edilir ve bu cüzdanlarla gerçekleştirdiğimiz işlemlerin geçerli olabilmesi için hangi koşullar gereklidir?
Ethereum'daki EOA cüzdanları, sahipliği matematik ve kriptografi temelinde kanıtlamaktadır. Bir EOA cüzdanı oluşturabilmek için, entropiye dayalı matematiksel işlemler dizisi kullanılır. Bu işlem sonucunda gizli anahtara ve gizli anahtardan türetilmiş açık anahtara sahip olunur. Bir analoji yapacak olursak, bu süreç yokuş çıkma ve inme senaryolarına benzer. Yokuş inmeyi, gizli anahtardan açık anahtara erişmeyi; yokuş tırmanmayı ise açık anahtardan gizli anahtara erişmeyi temsil eder. Gizli anahtar, Ethereum'daki sahipliğin en temel ve tahmin edilemez bileşenidir. Açık anahtar ise herkes tarafından erişilebilir ve gizli anahtardan tek yönlü matematiksel işlemlerle oluşturulur. Ethereum'daki işlemlerin geçerli olabilmesi için birinci kural, EOA cüzdanından başlatılan işlemlerin bu cüzdandan başlatıldığını ECDSA dijital imzalarıyla kanıtlamaktır.


EOA cüzdanını oluşturmak tamamen ücretsizdir. EOA cüzdanı, bakiye, nonce, codehash ve Storage Root gibi temel unsurlardan oluşur. CodeHash, yalnızca akıllı kontrat cüzdanlarında bulunan bir özelliktir ve EOA cüzdanlarda bulunmaz. Storage Root ise cüzdanın depoladığı verilere kriptografik kanıtla erişilebilir ve CodeHash gibi EOA cüzdanlarında mevcut değildir. Her bir cüzdandan başlatılan işlemler, cüzdanın sahipliğini kanıtlayan çeşitli özelliklere sahiptir. Bu özellikler, bir işlemin "geçerlilik kurallarını" belirler ve bu kurallar, hesap soyutlamayı temsil eden temel kuralları oluşturur. Bu nedenle, hesap soyutlamayı anlamak için bu temel kuralları temel seviyede bilmek önemlidir. Bir Ethereum işlemi, nonce olarak adlandırılan bir sıralama sayısı kullanır.

Nonce: Bilgisayar biliminde sıkça karşılaşılan "eş zamanlılık" sorununa çözüm olarak kullanılır. Aynı zamanda replay ataklarını önlemeye yardımcı olur ve ilgili işlemin cüzdanın kaçıncı işlemi olduğunu gösterir.
Gas Miktarı: Ethereum'un Turing Complete olabilmesinde kilit bir faktördür. Bu, kullanılacak hesaplama gücünün önceden belirlenerek, bu güce göre ödeme yapılan sistemin temelidir. İşlemlerdeki gas miktarı, bir işlemin hesaplanması için ödenmeye hazır olduğu ücreti belirtir.
Gas Limit: Bir işlemi oluşturan kişinin ödeyebileceği maksimum gas miktarını ifade eder.
Alıcı: İşlemin sona ereceği Ethereum adresini belirtirken;
Değer: Alıcıya gönderilecek Ether miktarını belirtir.
Veri: Değişken verileri çağırabileceğimiz değişken uzunluktaki ikili veri yükünü ifade eder.

Bir işlem aynı anda hem değere hem de veriye sahip olabilir, sadece değere veya sadece veriye sahip olabilir veya ikisine sahip olmadan da çağrılabilir. Tüm bu kombinasyonlar Ethereum'da geçerlidir ve işlenir. ECSDA imzalama sisteminin üç parçası olan v, r, s ise Ethereum cüzdanının sahipliğini ispat etmek için kullanılır. Bu matematiksel imzalama sistemi, üçüncü partilerin katılımı olmadan Ethereum'daki işlemleri gerçekleştirmemizi sağlar. EOA cüzdanlarından başlatılan bir işlemin geçerli kabul edilebilmesi için belirli kurallar konulmuştur. Bu kurallar, nonce değerinin geçerli olması, ödenecek gas miktarının cüzdanın bakiyesinde yer alması, harcanacak varlığın cüzdanın bakiyesinde olması ve ECSDA imzasının geçerli olması gerektiğini belirler. Hesap soyutlama, bu geçerlilik kurallarının değiştirilebilir ve programlanabilir olmasını hedefler. Hesap soyutlama, EOA cüzdanlarının ötesine geçerek "akıllı kontrat" tabanlı cüzdanların gelişmiş seviyeye taşınmasını amaçlar. Peki, akıllı kontrat tabanlı cüzdanlar nasıl çalışıyor?


Programlanabilir, akıllı kontrat tabanlı cüzdanlar Bitcoin'in karşılaştığı programlanabilirlik engelini aşarak ortaya çıkmıştır. Bitcoin'de loop oluşturan fonksiyonlar, DOS (Denial of Service) saldırı vektörlerine neden oluyordu. Kötü niyetli bir kişi, bir döngü oluşturan bir fonksiyon çağırdığında, madenciler bu işlemi sonsuza kadar işlemek zorunda kalacak ve bu da asıl işlemi gerçekleştirmek isteyen kullanıcıların sisteme erişimini engelleyecekti. Ethereum, bu sorunu "gas" sistemiyle çözmüştür. Kullanıcılar, fonksiyonları çağırabilmek için ihtiyaç duydukları hesaplama gücü kadar "gas" ödeyerek Turing tamamlanabilir durum makinesine (EVM) güvenli bir şekilde erişebilmişlerdir. EOA cüzdanlar ile akıllı kontrat cüzdanları arasındaki temel programlanabilirlik farkını, EOA cüzdanın güvenlik açısından aşamadığı bazı sınırlamalara dayandırabiliriz. EOA cüzdanlar, bu nedenlerden dolayı programlanabilirlik açısından sınırlıdır, ancak akıllı kontrat tabanlı cüzdanlar tamamen programlanabilir bir şekilde geliştirilmiştir. Ancak, akıllı kontratlara geçmeden önce bu kavramları anlamamız gerekmektedir.

Ethereum'un temel kavramlarından biri akıllı kontratlardır. Akıllı kontratların özelliklerini anlamak, akıllı kontrat cüzdanları ve bu cüzdanların karşılaştığı sorunları anlamak için önemli bir konudur. Ethereum'daki akıllı kontratlar, EVM'de işlenmek üzere önceden belirlenmiş kurallara sahip programlardır.
Her bir akıllı kontrat, EOA cüzdanları gibi belirli bir "adres"e sahiptir. Ancak, akıllı kontrat adreslerine doğrudan erişim mümkün değildir ve bir akıllı kontrat işlem başlatamaz.
Akıllı kontratlar, EVM'den soyutlanmadığı için sadece EOA cüzdanı aracılığıyla gönderilen geçerli bir işlemle kodlarını EVM'de çalıştırabilir.
Akıllı kontrat tabanlı cüzdanlar, temelde akıllı kontratlar olduğu için benzer özelliklere sahiptir. EOA cüzdanlarından farklı olarak programlanabilir bir yapıya sahiptir, ancak (yine EOA'dan farklı olarak) kendi başına bir işlem başlatamaz.

Account Abstraction uzun ve iyi anlaşılması gerektiği bir konu olduğundan ilk bölümü bu şekilde bitirebiliriz. İlerleyen günlerde yazının devamı gelecektir takipte kalın :)

CC: Doğan, Clave

Buraya kadar okuyup içeriğimi beğendiyseniz çok teşekkür ederim. Bu içeriği değerli bulduysanız bu yazıya tepki vererek ve yorum yaparak sevginizi gösterebilirsiniz. Görüşlerinizi duymak için sabırsızlanıyorum. Teşekkür ederim✨

📌Read My Latest Posts :

January, 2024

• Mina Bir Devrim mi? Yoksa... - 18 January, 2024 | Link
• Celestia Modularism vs Ethereum Eip4844 - 15 January, 2024 | Link
• Paralel EVM: Ethereum'un Geleceğinde Bir Ölçeklenme Çözümü - 12 January, 2024 | Link
• Nedir Bu EigenLayer? - 09 January, 2024 | Link
• My Daily Airdrop Grind Routine - 06 January, 2024 | Link
• Chromatic Testnet - Definitely Worth to Check it Out - 04 January, 2024 | Link
• AI ve Airdrop İşte Tüm Mesele Bu - 01 January, 2024 | Link