NFT'Ler 2...

Tekrar merhabalar arkadaşlar, dün kaldığımız yerden devam edelim, iyi okumalar;

NFT pazarları ve OpenSea.

Elinizde 100 USDT olsun, bu 100 USDT ile LINK almak için, Uniswap’a girip bir takas işlemi başlatırsınız. Uniswap kontratı içerisinde likidite olarak eklenen LINK Tokenler 100 USDT ederi kadar sizin cüzdanınıza geçer.
Evet, ERC20 tokenler arası bir takas işlemi yaptınız.
NFT’lerin alınıp satılması da yukarıdan pek farklı değildir. Mevcut NFT bir pazar yerine satışa koyulur, fiyatını veren alır, veyahut açık artırma ile teklif usulü satılabilir. OpenSea Ethereum üzerindeki Uniswap’tır diyebiliriz. OpenSea üzerinde NFT üretebilir, halihazırda üretilmiş NFT’lerinizi satışa sunabilirsiniz.
Ethereum ekosisteminde Uniswap tek takas alanı değildir. Sushiswap, CurveFinance, Bancor vb. gibi yerlerin hepsi Ethereum ekosisteminde olduğundan mevcut ERC20 tokeninizi istediğiniz yerde takaslayabilirsiniz. Tabii ki aynısı NFT’ler için de geçerlidir. OpenSea tek NFT pazarı değildir. Rarible, AtomicMarket gibi bir çok NFT market alanı mevcuttur.
ERC20’ler için nasıl wBTC, renBTC, sBTC gibi Bitcoin türevleri mevcut iken aynı zamanda USDT, USDC, DAI gibi USD türevleri de mevcuttur. Aynı NFT’ler de birbirinden farklı olduğu gibi tür olarak da farklıdır.
Bir NFT dijital bir sanat eseri olabilir, Decentraland’de bir oyun karakteri veya arsa olabilir, CryptoKitty gibi sanal bebek olabilir, NBA TopShots gibi oyuncu ve futbolcu dijital kartları olabilir. NFT piyasası büyüdükçe çeşitlenmektedir ve büyümeye devam etmektedir.

NFT’ler hakkında bilinmeyenler, eksik tarafları, potansiyelleri ve yorumlarım.

Buraya kadar olan kısımda, NFT’lerin blokzincirde nasıl oluştuklarını genel yapısını, satıldığı yerleri öğrenmiş olduk. Bu kısım şahsi düşüncelerimi NFT’ler hakkında bilinmeyenleri ve mevcut potansiyellerini içerecek.

1. NFT’ler aslında blokzincirde sadece kriptografik kanıt taşır.

Bu konu gerçekten önemli ve bilinmeyen bir gerçektir. Bir dijital eser oluşturdunuz diyelim. Bu fotoğrafı NFT olarak blokzincire kazımak ve satmak istiyorsunuz, bu durumda aslında fotoğraf blokzincire kazılmıyor. Evet aslında o fotoğraf blokzincirde yok.
Teknik detay vermeden açıklamaya çalışalım, bir sanat eseri NFT olarak blokzincirde oluşturulduğunda, en az kompleks bir şekilde şu bilgileri ihtiva eder, örnekleyelim; aşağıdaki fotoğrafı OpenSea üzerinde NFT yapmaya çalıştığımda şu bilgileri içerir;

1. Bu NFT’yi Tobby Kitty oluşturmuştur. Örneğin, (0xTobbyKitty adresi).
2. Bu NFT’nin adı “Benim güzel Kedim’dir.”
3. Bu NFT’nin her transferinde (satışında) satıcı TobbyKitty’e %5’lik komisyon öder (Böyle bir kural eklediğimiz zaman bu NFT’nin her satışında %5’lik ödeme 0xTobbyKitty adresine otomatik ödenir).
4. Bu NFT’nin sahibi hangi cüzdanda ise odur, satıp satmama hakkı ona aittir.
5. BU NFT’NİN İÇERDİĞİ FOTOĞRAF OPENSEA’NİN VERİ TABANINDADIR.

Son madde çok önemli. Evet, bu fotoğrafın kendisi blokzincirde değildir. Sadece kriptografik olarak ERC721 standart bir token blokzincirde bulunmaktadır. Kısacası resmi blokzincire yüklemiyorsunuz, başka bir yere yüklüyorsunuz, NFT sadece o resmi temsil ediyor.
5 GB’lık bir video bile NFT olabilir. Ancak bu video blokzincire yüklenmez. 5 GB’lık video IPFS denilen blokzincir dışı yerde tutulur. Blokzincirde sadece bu videonun kriptografik kanıtı saklıdır. Yani aslında bir sanat eserinin kendisi blokzincirde değil, kriptografik olarak kanıtı durur. Biz buna “Metadata” diyoruz. Bugün Ethereum ağında üretilen NFT’lerin %95’inin Metadata’sı off-chain tutulmaktadır. Diyelim off-chain tutulan bu görsel silinirse, otomatik olarak NFT’niz sadece ERC721 standart bir token olarak kalacaktır.
Metadata’sı on-chain olarak tutulan NFT’ler de mevcuttur. Ancak bu NFT’leri blokzincirde basmak oldukça maliyetlidir.

2. NFT’ler sanat eserlerinden, oyun kartlarından ibaret değildir.

NFT’ler blokzincirde sadece eşsiz token’lerdir. Aslında sanat eseri değillerdir. Sadece sanat eseri olarak kullanımı yaygındır. İlk maddeden anlaşılacağı gibi bir çok sanat eserinin görselinin blokzincirle dahi alakası yoktur. Dolayısı ile NFT’ler sadece sanat eserlerinden ibaret değildir. NFT’lerin çok daha büyük potansiyeli mevcuttur.
Örneğin bir NFT tapu olabilir. O NFT’ye sahip birisi bir malın mülkiyet haklarına sahip olabilir. NFT’ler blokzincirde eşsiz varlıklar olduğundan taklit edilemezler. Bir NFT Pasaport veya Vize olabilir. Bu NFT’ye sahip kişiler mevcut ülkeye seyahat edebilme hakkı kazanabilir veyahut bir NFT mevcut ülkenin oturma izni olabilir, vatandaşlık belgesi dahi olabilir. Bu noktada hayal gücü ve inovasyon sınırsızdır.

3. NFT’ler hakkında yorumlarım, uçuk fiyatlara satın alınan NFT’ler.

Kripto paralar ve blokzincir teknolojisi hala daha çok yeni bir sektör olmakla birlikte bu kadar yeni bir yerde hareketlilik aşırılığa kaçabiliyor. 2017’deki ICO manyaklığı gibi 2020 ve 2021 yılının NFT çılgınlığı, benzer özellikler taşıyor. Milyon Dolara satılan, aslında MetaData’sı off-chain saklanan NFT’ler bunun bir örneğidir.
Son zamanlarda yaşanılan NFT patlaması, aldığımı daha yükseğe satarım, furyası ile oluştu. Dolayısı ile NFT çılgınlığı kısa sürede ciddi bir rağbet gördü. NFT’lerin potansiyeli ve blokzincir teknolojisine getirdiği sıcak kan yadsınamaz derece büyüktür. Ancak bilinmelidir ki NFT’lerin mevcut hali büyük bir fiyat balonu oluşturmuştur.
NFT’ler var olmaya devam edecek, blokzincir teknolojisinin insanlara getirdiği önemli bir adım belki de sektörü çok daha farklı noktalara taşıyacak. NFT’lerin müthiş potansiyeli olduğu şüphesizdir, ancak mevcut hali ile NFT’ler henüz yeni keşfedilen bir alandır.

Ever arkadaşlar bir bölümün daha sonuna geldik, okuduğunuz için teşekkür ederim.
Yarın yeni bir konu ile karşınızda olacağız.
Herzamanki gibi tobbykitty abimize teşekkür ederiz.

Sağlıklı, mutlu ve huzurlu kalın...