Bir İhtimal Daha Var: Merkeziyetsizlik

Merkezi düzen, grup ve yapılar bireylere nasıl bir avantaj sağlıyor? Bir ülke vatandaşı
olmak, eviniz ya da arsanızın olması, bankada paranızın olması merkezi
yapıların kurduğu düzen içinde güvende olduğunuzu hissettiriyor. 


Peki bu yeterli mi?
Son birkaç yılda yaşanan dünya devletlerini büyük bir sınava tabi tutan pandemi, bölgesel savaşlar, mülteci sorunu, iklim krizi, açlık, ekonomik buhranlar, kişisel veri ihlalleri ve sayamayacağımız bireysel insan hakları ihlaline çözüm üretmeyen merkezi gerçek ve sanal yapılar, insanlığı içinden çıkılmaz bir kısır döngüye sürüklediler. 

Ukrayna-Rusya savaşında insanların sığınaklardan önce paralarını çekmek için bankalara hücum
etmesi, Lübnan’da ekonomik kriz yüzünden parasını çekemeyen insanlar, pasaportu olmadığı için ülkesinden çıkış yapamayan insanlar ve sonuncusu dünyanın en büyük 2. merkezi borsası olan FTX’in kullanıcıların paralarını ödeyememesi… Merkezi yapıların oluşturduğu sorunlar olarak karşımıza çıkıyor. Merkezi yapılar yüzyıllardır kurdukları düzenle sorunun büyük bir parçası haline
geldiler. 

Merkeziyetsizlik Mümkün mü?

Kişisel verilerinizin izniniz olmadan kullanılmadığı, sosyal medya hesaplarınızın askıya alınmadığı, 3. şahıs ve kurumların aracı olmadığı, güvene dayalı merkeziyetsizlik günümüz insanının en fazla ihtiyaç duyduğu olgu olarak karşımıza çıkıyor. 

Blokzincir teknolojisi ile hayatımıza yavaş yavaş giren yeni kavramlar olan Web 3.0 insanlara merkeziyetsizliğin kapısını aralamalarına fırsat veriyor.  

Düşünsenize hiçbir bankaya veya hükümete ihtiyaç duymadan her yerde ve her zaman
harcayabileceğiniz dijital paralarınız olsa ve cep telefonunuzda bir dijital cüzdanda taşıyabiliyor olsanız, nasıl olurdu? Web3 ekosisteminde bu özelliğe sahip dijital paralara kripto para deniliyor. 

Birikimlerinizi yatırdığınız banka ve borsaların merkeziyetsiz olduğunu, şeffaf ve güvenilir
şekilde bu kurumların işlemlerini takip etme imkanınız olsaydı.Merkeziyetsiz borsalar (DEX), merkeziyetsiz finans (DeFi) bu imkanlardan fazlasını sunabilmeyi hedefliyor. 

Şirketlerin, CEO kavramının tarih olacağı yerini Merkeziyetsiz Otonom Organizasyonlar diye
tanımlanan DAO’lar alacak. Her çalışanın ortak sayılacağı, elindeki token miktarı kadar söz hakkı olabildiği merkeziyetsiz çalışma yapıları yakında hayatlarımızın vazgeçilmezi olacak. 

Bu kürasyonda Web 3.0 ile tanıştığımız, insan hayatını değiştirebilecek potansiyele sahip merkeziyetsiz yapıları konu aldık. Web3.0, blokzincir, DeFi, DEX, DAO gibi kavramlar merkeziyetsiz yapıların kurulmasında önemli yapı taşları olarak nitelendirebiliriz. 

Gerçekci ol, merkeziyetsizliği iste.