Uniswap (UNI)

2023’ün Eylül ayında ortalık adeta Uniswap’ın airdrop’u ile kasıp kavruldu. 1 Eylül 2020’den’den önce Uniswap’ta en az bir işlem yapmış herkese 400 UNI verildi ve bunların değeri birkaç gün sonra tam 3000 dolara çıktı! Peki Uniswap nedir? UNI Coin nedir, Nasıl çalışır? İşte A’dan Z’ye Uniswap rehberi…

Uniswap nedir?

Uniswap, Ethereum tabanlı, ERC-20 token’larını takas etme amacıyla ortaya çıkan Ethereum protokolüdür. Uniswap’ın herhangi bir merkeze bağlı olmadan, kullanıcıların işlem yaptığı bir kripto para borsası olduğunu da söyleyebiliriz.
Bugün kripto para piyasasının belki de yüzde 80’i, Ethereum tabanlı ERC-20 token’larından oluşuyor. Dolayısıyla Uniswap’ta alıp satmak isteyip de bulamadığınız kripto paraların sayısı az. Ethereum tabanlı olmadıklarından Uniswap’ta mevcut olmayan XRP, Monero gibi kripto paralardan söz edilebilir. Ancak platformda Bitcoin alıp satmak mümkün! Çünkü, Bitcoin ile 1:1 oranında desteklenen WBTC adında bir ERC-20 token’ı oluşturulmuş durumda.
Uniswap, kripto para piyasalarında bir borsa olarak nispeten uzun bir süredir varlığını devam ettiriyor. Bununla birlikte platformun yönetim token’ı UNI’yi piyasaya sürmesi ve her bir kullanıcısına 400 UNI dağıtmasıyla giderek daha popüler hale geldi.
ERC-20 token’larıyla ilgili daha ayrıntılı bilgiler için Token Nedir? başlıklı yazımızdan yararlanabilirsiniz.

UNI Coin nedir?

Uniswap’tan genel olarak bahsettik. Peki UNI coin nedir? UNI Coin, kullanıcılarına belirlenen havuzlara likidite sağlayarak yield farming (gelir hasadı) yapmalarını sağlayan bir yönetim token’ı olarak karşımıza çıkıyor. Ayrıca UNI kullanıcıları proje içerisinde yapılan gelişmelere katkı da sağlayabiliyor.
SushiSwap projesi geçtiğimiz aylarda kenti kripto parası SUSHI’yi piyasa sürmüştü. Bunun ardından kripto para yatırımcıları Uniswap’ın da kendi kripto para birimini çıkarması gerektiğinden bahsetmişti. Tüm bu olanların ardından da Uniswap kendi kripto para birimini piyasaya sürdü.

UNI Coin ne işe yarar?

UNI tokenları, Uniswap protokolünün yönetiminde kullanılır. Token sahipleri, protokolün geleceğini şekillendiren kararlarda oy kullanma hakkına sahiptir. Bu, Uniswap’ın hem karlılık potansiyeli hem de merkeziyetsiz bir varlık olarak kullanıcılarının geleceğini şekillendirmesine olanak tanır.

Uniswap projesi nedir?

Uniswap’ın temel amacı, token ticaretini otomatikleştirmek ve tokenlara sahip olan herkese tamamen açık tutmak, aynı zamanda geleneksel borsalara göre ticaretin verimliliğini artırmaktır. Uniswap, otomatik çözümlerle likidite sorunlarını çözerek, ilk merkeziyetsiz borsaların karşılaştığı sorunlardan kaçınıyor ve ticaret verimliliğini artırıyor.

UNI en yüksek kaçı gördü?

UNI, 3 Mayıs 2021’de 44.97 dolarlık tüm zamanların en yüksek seviyesini gördü.

UNI en düşük kaçı gördü?

17 Eylül 2020’de ise tüm zamanların en düşük seviyesi olan 0.419 dolara kadar düştü.

UNI Coin arzı sınırlı mı?

UNI’nin dolaşımdaki arzı 588,187,016 adet olup toplam arzı ve maksimum arzı 1,000,000,000 UNI’dir. Evet, UNI Coin’in maksimum arzı sınırlıdır ve bu miktar 1 milyar UNI ile sınırlandırılmıştır.

Uniswap nasıl çalışır?

Uniswap, bir emir defterine sahip olmadığından geleneksel kripto para borsasından farklı. Platform, “Automated Market Maker (AMM)”, yani Otomatik Piyasa Yapıcı adlı bir modelin çeşidi olan Constant Product Market Maker adı verilen bir tasarım ile çalışıyor.
Otomatik piyasa yapıcılar, trader’ların alım satım yapabilecekleri likidite rezervlerini veya likidite havuzlarını tutan akıllı sözleşmelerdir. Bu rezervler, likidite sağlayıcılar tarafından finanse edilir. Herkes, havuza iki token’ın eş değerini yatırarak bir likidite sağlayıcısı olabilir. Karşılığında trader’lar havuza bir işlem ücreti öderler ve bu ücret havuzdaki paylarına göre likidite sağlayıcılarına dağıtılır. Likidite sağlayıcıları bu yolla gelir elde ederler.
Likidite sağlayıcıları, iki token’ın bir eş değerini yatırarak piyasa oluştururlar. Bunlar ETH ve bir ERC-20 token’ı ya da iki ERC-20 token’ı olabilir. Bu havuzlar genellikle DAI, USDC veya USDT gibi stabil kripto para birimlerinden oluşurlar ancak bu bir zorunluluk değildir. Likidite sağlayıcıları, karşılığında tüm likidite havuzundaki paylarını temsil eden likidite token’ları alırlar.
ETH/USDT likidite havuzunu ele alarak Uniswap’ın nasıl çalıştığını daha da pekiştirelim.
Havuzun ETH bölümü x ve USDT bölümünü ise y olarak adlandıracağız. Uniswap, bu iki miktarı alır ve havuzdaki toplam likiditeyi hesaplamak için çarpar. Buna k diyelim. Uniswap’ın arkasındaki temel fikir, k’nın sabit kalması gerektiğidir, yani havuzdaki toplam likidite sabittir. Dolayısıyla havuzdaki toplam likidite formülü şöyledir:
x*y = k
Ahmet’in ETH/USDT likidite havuzunu kullanarak 300 USDT karşılığında 1 ETH satın aldığını düşünelim. Ahmet, bunu yaparak havuzun USDT kısmını artırırken ETH kısmını ise azaltır. Bu etkili bir şekilde ETH’nin fiyatının yükseldiği anlamına gelir? Çünkü, işlemden sonra havuzda daha az ETH varken karşılığında daha fazla USDT var.
Bir emir ne kadar büyükse x ve y arasındaki denge de o kadar şaşar. Bu daha büyük emirlerin daha küçük emirlere kıyasla katlanarak daha pahalı hale geldiği ve o kadar fiyat kaymasına yol açtığı anlamına geliyor. Likidite havuzu ne kadar büyükse, büyük emirlerin yerine getirilmesi de o kadark kolaydır. Çünkü, bu durumda x ve y arasındaki kayma daha az olur.

Havuza likidite sağlamak kârlı mı?

Peki havuzda bulunan paraları kim koyuyor? İkinci grupta bulunan kişiler havuza likidite sağlıyor. Yani yatırımcılar. Neden koyuyorlar, koydukları paranın bir kazanç getirmesi lazım değil mi? İşte havuza para koyan kişiler, kullanıcıların yaptığı işlemlerden komisyon elde ediyor. Bu komisyon %0.3 oranında. Elde edilen bu gelir, havuza likidite sağlayan kişiler arasında pay ediliyor.
Yani havuza para koymak, likidite sağlamak kârlı bir durum öyle mi? Her zaman için bu geçerli değil. Fiyatlardaki ani değişiklikler yatırımcıyı elindekinden de edebiliyor. O yüzden ince eleyip sıkı dokumakta fayda var.

Uniswap’ın fiyatı

Airdrop’un gerçekleşmesinden sonra UNI fiyatı adeta uçuşa geçti. UNI sahibi olanlar bir anda binlerce dolarlık bir gelir elde ettiler. Yazımızı yazdığımız 02/10/2020 tarihinde UNI fiyatı 29,46 Türk Lirası olarak gözüküyor. Dolar olarak ise 3,94 $ olduğunu görüyoruz.

Yeni başlayanlara bir rehber niteliğinde devam ettirdiğimiz yazı serimizde bugün Uniswap nedir, Uniswap nasıl alınır gibi soruları yanıtladık. Aklınıza takılan herhangi bir şey olursa, yorum kısmında sormakta özgürsünüz! Kripto paralar hakkında son gelişmeler için Bitcoin Haberleri‘ne geçiş yapabilirsiniz. Yatırım tavsiyesi değildir.