Futbol kuralları
Futbol, dünya çapında milyonları aşan taraftar sayısıyla en popüler spor dalı! Peki, izlemeye aşina olduğunuz bu spor türü hakkında kağıt üstünde bilmedikleriniz olabilir mi? Gelin, birlikte bakalım!
İster kişisel olarak tutulan futbol takımlarının maçlarında ister milli takım maçlarında olsun; tribünler, binlerce kişiyle aynı duyguların paylaşıldığı özel mekanlar haline geliyor. Kimi zaman şehirlerin uç noktalarından işitilen bir fanatikliğe ev sahipliği yapan bu mekanlar, kimi zaman da hüzünlü mağlubiyetlerin durağı oluyor. Peki, futbolun böylesine büyük bir hayran kitlesi varken siz bu spor hakkında bildiklerinizin yeterli olduğunu düşünüyor musunuz? Cevabınız “hayır” ise gelin, futbol hakkında bildiklerinizi artıralım!
Futbol Nedir?
Futbol Nedir?
Futbol, 11 oyuncudan oluşan iki takım arasında oynanan sportif bir oyun çeşidini oluşturuyor. Oyunda takımlar rakibin kalesine gol atmayı ve kendi kalesine gol atılmasını engellemeyi amaçlıyor. Maç esnasındaki pek çok durum, yapılan detaylı çalışmalar ve akılcı planlamalar ile maç öncesinde çok kez çalışılıyor.
Hızlı düşünme ve karar verme ile anlık başarı sağlanması, futbolun en büyülü yanlarından biri oluyor. İnisiyatif alan futbolcu veya teknik direktörlerle planın tersinde işleyen başarı kazanımları da oldukça fazla. Oyuncuların diziliş sisteminden hangi oyuncunun oyuna dahil olup olmayacağına kadar birçok konu, büyük bir ekip tarafından değerlendiriliyor. Oyunun kurallarını en ideal şekilde uygulayabilmek ve gözetebilmek için maç esnasında toplam dört hakem görev yapıyor. Bunlar, bir orta hakem, iki tane yardımcı/yan hakem ve bir tane de dördüncü hakemden oluşuyor.
1.1. Futbol Ne Zaman İcat Edildi?
Sizce basit gibi görünen ama sahip olduğu detay ve kurallar ile dünyanın en önemli sporlarından biri olan futbol ne zaman bulundu? Gelin, günümüzde her ülkeyi kasıp kavuran bu sporun bugünlere nasıl geldiğine bakalım!
Futbolun ilk varlığı, MÖ Çin’de “cuju” adı verilen bir spora kadar dayanıyor. Elleri kullanmanın yasak olduğu cuju, “tekme topu” anlamına geliyor. Antik Yunan ve Roma’da da ayakla oynanan ve elleri kullanmanın yasak olduğu sporların olduğu biliniyor. Günümüzdeki haliyle bilinen futbolu icat eden herhangi bir kişi bulunmuyor. Futbol, tarihte modern haliyle ilk olarak İngiltere’de, 1863 yılında The Football Association (Futbol Federasyonu)’ın kurulmasıyla oynanıyor. Yıllar içinde büyüyen federasyon birliği, futbolun gelişmesine ve bugünkü haline kavuşmasına öncü oluyor.
Futbolu icat eden bir kişi olmasa da da, modern futbolun babası sayılan bir isim var: Ebenezer Cobb Morley! Morley, ilk Futbol Federasyonunun ve Barnes Futbol Kulübünün kurucularından biri olarak futbolun gelişimine büyük katkı sağladı. Öyle ki modern futbolun ilk yazılı kurallarını belirleyen birliğin başkanlığında da kendisi bulunuyordu.
Futbol Kuralları Nelerdir?
Futbol Kuralları Nelerdir?
Futbol kuralları oyuna en heyecan katan noktalardan biri. Nitekim tüm sporlarda olduğu gibi futbolda da skorun ilerlemesi için her şeyin kurallara uygun olması gerekiyor. Aksi takdirde gol oldu sanılan vuruşların, tekrarlanması gereken atışların sayısı bir hayli fazla olabiliyor. Esasında maçın 90 dakika göz kırpmadan izlenmesinin en önemli sebeplerinden biri de bu, bir anda her şey tersine dönebilir!
Maç sahası ve zemini resmi koşullara uygun olmalıdır.
Maç esnasında sahada bulunabilecek oyuncu sayısı kaleci dahil olmak üzere her takımda toplam 11 kişidir.
Topun ağırlığı resmi ölçütlere ve kurallara uygun olmalıdır.
Bir takımdaki oyuncu sayısının yediden az olması durumunda maç başlatılamaz.
Oyuncuların takım arkadaşları ve hakemler tarafından ayırt edilebilmesi için her oyuncu ismi yazılı ve 1-99 arasında numaralandırılmış forma giymelidir.
Kalecinin forma rengi takımın tümünden farklı olmalıdır.
Yardımcı hakemler taç çizgisinin üzerinde, 4’üncü hakem saha kenarında bulunur.
Hakem maçı durdurduğunda top oyun dışı kalır.
Oyunun başlangıcında, gol ya da uzatmalardan sonra oyunu tekrar başlatmak için taç, kale, penaltı ve köşe atışları gibi başlama vuruşları yapılır.
Ofsayt nedeniyle oyun durduğunda yeniden başlama hakkı rakip takıma aittir.
Top kaleyi ya da taç çizgisini geçtiğinde oyun dışı kalır.
Maçta yapılan faul’lerin ardından oyuncular direkt veya endirekt serbest vuruş yapmak durumunda kalır.
Direkt serbest vuruşun gol sayılması için topun kimseye değmeden kaleye girmesi gerekir.
Endirekt serbest vuruşun gol sayılması için topun rakip takımdaki veya golu atan takımdaki oyunculardan birinin ayağına temas ederek kaleye girmesi gereklidir.
Topu yeniden oyuna sokmak için köşe ya da korner vuruşu yapılır.
Maçı yeniden başlatmak için yapılan vuruşlardan biri aut (out) vuruşudur. Eğer bu sırada top rakibin kalesine girerse hareket gol sayılır.
Maç sonunda eklenen uzatmalar maçın bitimine kadar olan durumlara bağlı olarak farklılık gösterir.
Oyunda ihlal yapan oyuncular hakem tarafından sarı ve kırmızı kart görür. Sarı kart uyarı niteliğindedir. İki sarı kart, bir kırmızı kart anlamına gelir ve oyuncu oyun dışı kalır. Kırmızı kart ise oyuncuyu maçtan doğrudan ihraç eder ve bir sonraki maçta oynama hakkını elinden alır.
Sarı ve kırmızı kart maçta aktif oynayanların yanı sıra yedek oyunculara ve teknik ekibe de gösterilebilir.
Futbol Saha Ölçüleri Nelerdir?
Futbol Saha Ölçüleri Nelerdir?
Futbol sahasının ölçüleri, International Federation of Football Association (FIFA) tarafından belirleniyor. FIFA standartlarına göre ölçülerin 105 metre x 68 metre (m) olması gerekiyor. Sahanın toplam alanı ise 7140 metrekare (m²) oluyor. Bilindiği gibi futbol sahası, tam ortada yer alan beyaz çizgi ile ikiye ayrılıyor. Yanlarda ve kale arkasında da belirlenmiş saha çizgileri yer alıyor. Buna bağlı olarak taç çizgisinin uzunluğunun 90 ile 120 m, kale çizgisinin genişliğinin ise 45 ile 90 m olması gerekiyor.
Uluslararası maçlarda futbol sahası ölçüleri farklı standartlara dayanıyor. Taç çizgisi için 100 ile 110 m, kale çizgisi için ise 64 ile 75 m uluslararası saha standartlarını oluşturuyor.
Futbol Kaç Kişiyle Oynanır?
Futbol Kaç Kişiyle Oynanır?
Bir futbol takımında kaptan dahil olmak üzere toplam 11 oyuncu bulunuyor. Böylece maç, iki takımdaki toplam 22 oyuncu arasında oynanıyor. Takım oyuncularının iki sarı kart veya kırmızı kart nedeniyle oyun dışı kaldığı durumlarda sahadaki toplam oyuncu sayısı daha az oluyor. Ancak bu, oyunun sürmesine engel bir durum oluşturmuyor.
Futbol takımlarındaki 11 asil oyuncunun yanında üç ila yedi arasında da yedek oyuncu bulunuyor. 2022-23 sezonuna kadar bir maçta sadece üç oyuncu değişikliği yapılabilirken, bu yıl IFAB tarafından alınan kararla artık takımlar beş oyuncu değişikliği hakkına sahip.
Futbol Nasıl Oynanır?
Futbol Nasıl Oynanır?
Seyir zevki en yüksek sporlardan biri olan futbol, kurallara göre nasıl oynandığı konusunda merak uyandırıyor. Haliyle pek çok kişi “Futbol nasıl oynanır?” sorusunun peşine düşebiliyor. Futbol maçları, kendi takımının gol atmasını sağlamak ve karşı takımın bu hedefe ulaşmasını engellemek üzerine kuruluyor. Bu belirlenmiş düzen içinde oyuncuların görev ve sorumlulukları, sahadaki yerleşim yerlerine göre farklılık gösteriyor. Bunlar defans, orta saha, forvet ve kaleci olmak üzere dört mevkiden oluşuyor.
Takımlar, tercih edilen oyun tarzına ve stratejik taktiklere göre oyuncuların pozisyon ve konumlarında farklı yerleşim düzenleri kullanıyor. Bunların başında dört defans, dört orta saha ve iki forvetten oluşan “4-4-2” yerleşim düzeni geliyor. Futbolda oyun dinamiklerinin sürekli değişmesi sebebiyle –her oyunda olduğu gibi– tamamen kurallara göre hareket etmek gerekiyor. Saha içerisindeki fiziksel mücadeleye ek olarak taktiksel stratejilerin de büyük ölçüde önemli olduğu bu sporda kurallar, gerçek bir galibiyet için büyük önem taşıyor. Aksi takdirde, maç bitiminden sonra iptal edilen goller dahi olabiliyor.
Futbol meraklıları tarafından oyunun oynanmasını sağlayan “Futbol topu kaç gramdır?” sorusunun yanıtı ise şu: Futbol topunun IFAB tarafından belirlenen ölçüte göre 410 ila 450 gram arasında olması gerekiyor. Topun çevresinin 68 ila 70, iç basıncının ise 0,6 – 1,1 atm (açık hava basıncı) olması da diğer önemli kuralları oluşturuyor.
Futbol Maçı Ne Kadar Sürer?
Futbol Maçı Ne Kadar Sürer?
Futbol maçları toplam 90 dakika sürüyor. 45’er dakikalık iki devrenin arasında 15 dakikalık dinlenme süresi bulunuyor. Maç bitiminde ise hakemler tarafından gereklilik durumunda uzatma süresi veriliyor. Uzatmalar, maç sırasında yaşanan sakatlık vb. durumlarda kaybedilen sürenin hesaplanmasına göre belirleniyor.
En Önemli Futbol Terimleri Nelerdir?
En Önemli Futbol Terimleri Nelerdir?
Maç izlediğiniz bir anda veya futbol konuşulan bir masada anlamını bilmediğiniz birçok kelime duyabilirsiniz. Bu da sizi izlediğinizi anlama ve sohbete katılma noktasında oldukça fazla zorlayabilir. Hatta o anlarda çevrenize malum soruyu sorma ihtimaliniz de çok yüksektir: “Ofsayt nedir?”
Hatta bununla da sınırlı kalamayabilirsiniz, içinizden bir ses ardı arkası kesilmeden “Santrfor nedir? Peki, endirekt serbest vuruş nedir?” gibi birçok soru sorabilir. Bu sebeple en ideali, futbol terimlerini öğrenmek ve bu spordan alacağınız keyfi artırmak!
Futbol Terimleri ve Anlamları Nelerdir?
Ofsayt: Hücum eden takımda pas verilirken, topun pas veren oyuncunun ayağından çıktığı anda pası alacak olan oyuncu ile kaleci arasında rakip takımdan bir oyuncu bulunmaması durumu.
Santrfor: Orta uç oyuncusu.
Endirekt serbest vuruş: Bir takımın oyuncusuna yapılan faul sonucu oyuncunun takımına verilen vuruş hakkı.
Markaj: Rakip takımın oyuncusunun top kontrolünü ayakla ya da vücut hareketleriyle engelleme durumu.
Frikik: Yapılan faul sonrası kullanılan vuruş, serbest atış.
Penaltı: Defans takımının ceza sahası içerisinde yaptığı faul sonrası rakip takımın hak kazandığı vuruş.
Asist: Takım arkadaşına verilen pasın gol ile sonuçlanması.
Out (aut): Topun herhangi bir oyuncu tarafından saha dışına çıkarılması.
Taç: Yan çizgilerden çıkan topun el ile baş üzerinden verilen pas ile oyuna sokulması.
Röveşata: Yüksekten gelen topa, oyuncunun yerden yükselerek sırtı aşağı bakacak şekilde geriye doğru yaptığı vuruş.
Korner: Topun savunmadaki takım oyuncusundan kendi kalelerinin yer aldığı kale çizgiden dışarıya çıkması, köşe vuruşu.
