FISTIK ÜRETİM VE YETİŞTİRME

Fıstık Üretim ve Yetiştirme

Fıstık ağacı uzun ömürlüdür ve muhtemelen 300 yıla kadar yaşayabilir. Ağaçları meyve bahçelerine ekilir ve önemli bir üretime ulaşması yaklaşık yedi ila on yıl sürer. Üretim, alternatifli veya bienal yani alternatif yıllarda daha çok ürün hasat edilir.

Yetiştirme

En çok üretime 20 yıl civarında ulaşılır. Ağaçlar genellikle hasadı kolaylaştırmak için boyutlarına göre budanır. Bir erkek ağaç, sekiz ila on iki drupe taşıyan dişi için yeterli polen üretir. Amerika Birleşik Devletleri’nde ve Yunanistan’da hasat, genellikle drupları ağaçtan sallamak için ekipman kullanılarak gerçekleştirilir. Kabukları soyulup kurutulan antep fıstığı, çatlak ve çatlamamış kabuklu olarak ayrılır, kavrulur veya özel makinelerde işlenerek iç fıstık üretilir.
Kaliforniya’da neredeyse tüm dişi fıstık ağaçları, Kerman, İran’dan Kerman fıstık çeşitdir. Olgun dişi bir ‘Kerman’ dan filiz, bir yaşındaki anaç üzerine aşılanır. Antep fıstığı normal şartlar altında dikildikten 4-6 yıl sonra uygun görülen meyve aşısı yapılır, 4. yıl sonunda olgunlaşan aşı 5. yılda meyve vermeye başlar. Bu süreç 7 ile 10 yıl arasında değişebilir.

Üretim

2019’da, küresel fıstık üretimi yaklaşık 0.9 milyon tondu ve İran ve Amerika Birleşik Devletleri lider üreticiler olarak toplamın %74’ünü oluşturdu (tablo). İkincil üreticiler Çin, Türkiye ve Suriye idi.
2020 raporu, 2019’daki küresel fıstık üretiminin neredeyse yarısının ABD’den geldiğini ve İran’daki üretimin ABD’nin İran’a yönelik ticari yaptırımları, iklim değişikliği, zayıf ekonomik durum ve İran’da su yönetimi nedeniyle %7’ye kadar düştüğünü belirtti.
2019’da Dünya toplam Antep fıstığı üretimi 2018’de 1,390,269 ton iken 2019’da 911,829 tona düşmüştür. Uluslararası pazarlar için fıstık yetiştirme çalışmaları 2019 yılında Gürcistan ve komşu Kafkasya ülkelerinde yapıldı.
2020 raporu, 2019’daki küresel Antep fıstığı üretiminin neredeyse yarısının Amerika Birleşik Devletleri’nden geldiğini ve İran’daki üretimin ABD’nin İran’a karşı ticari yaptırımları, iklim değişikliği ve ülkedeki zayıf ekonomi ve su yönetimi nedeniyle %7’ye kadar düştüğünü belirtti. İran uluslararası pazarlar için fıstık yetiştirme çalışmalarını 2019 yılı içerisinde Gürcistan ve komşu Kafkas ülkelerine yapmıştır. Antep fıstığı üretimi, ağacın narin olması nedeniyle elle gerçekleştirilmektedir.

Türkiye üretimi

Türkiye’de 40’tan fazla ilde Antep fıstığı üretilir. Fakat Antep fıstığının iklim isteklerini büyük oranda karşılayan geniş alana sahip Güneydoğu Anadolu Bölgesi, Türkiye üretiminin yaklaşık % 95’ini sağlar. En çok Şanlıurfa, Gaziantep, Nizip, Siirt, Kahramanmaraş, Adıyaman, Diyarbakır, Karaman ve Göksu kenarındaki hemen hemen her bölgede yetişir.
Türkiye’de en fazla Antep fıstığı üretim alanı yıllardır Gaziantep’te iken 2014 yılında Şanlıurfa en fazla üretim alanına sahip olmuştur.
Türkiye Antep fıstığı alanının yaklaşık %80’i Şanlıurfa ve Gaziantep illerindedir.

Kaynak:
https://www.edo-nuts.com/presentations-play-role-in-market/