10.GÜN

Finansal Sistem Nedir?

Finansal sistem, fon fazlası olan kurumların ya da kişilerin bu fonlarının ihtiyacı olanlara aktarılmasını sağlayan yapı olarak tanımlanmaktadır. Fon fazlasına sahip olan kişiler birikimlerini yatırım yapmak isteyen kişilere, şirketlere ve hatta devlete aktarabilir. Bu sayede istihdam sağlanır.

 
Finansal Sistemin İşlevi Nedir?

Finansal sistem, doğrudan finansman ve dolaylı finansman olacak şekilde iki grupta incelenebilir. Doğrudan finansman yöntemi daha çok sermaye piyasalarında kullanılmaktadır ve herhangi bir aracıya ihtiyaç duyulmaz. Dolaylı transferde ise fon transferi taraflar birbirlerini görmeden gerçekleşir. Fon veren kişiler bunu bir finansal kuruluşa iletir ve transfer işlemi finansal kuruluşun değerlendirmesine göre gerçekleşir.

Finansal Sistemin Güvenliği Nasıl Sağlanır?

Finansal sistemin güvenliğini sağlayan belirli hukuki ve idari düzenlemeler mevcuttur. Bu kurallar çerçevesinde evrakları arz eden, talep eden ve düzenleyici kurumlar bir araya gelmektedir. Finansal piyasalarda yapılan yatırımlar paranın kaybedilme riskini içermektedir. Bu riskin yanı sıra, faiz ve döviz gibi yatırım aracının fiyatını ve getirisini etkileyen faktörler de bulunmaktadır. Finansal piyasaların sağlıklı bir şekilde çalışması halinde fonlar ihtiyacı olanlara güvenli bir şekilde aktarılır. Ülkemizde finansal para sistemini kontrol eden ve düzenleyen kuruluş ‘Sermaye Piyasası Kuruludur.’

Finansal Piyasalar Nedir? Nasıl Çalışır?

Alıcı ile satıcının buluştuğu yer piyasa ya da pazar olarak adlandırılmaktadır. Piyasalar, gerçek (reel) ve finansal olmak üzere ikiye ayrılır. Gerçek piyasalarda mal ve hizmet arz-talebi söz konusudur. Finansal piyasa ise kıymetli evrak niteliği taşıyan belgelerin alınıp satıldığı platformlara denmektedir. Fonların, fon fazlası olanlardan fon eksiği olanlara aktarılmasını sağlayan mekanizmalardır. Finansal piyasalar düşük işlem maliyet değeri ve etkin piyasa hipotezini yansıtan fiyatlar olmasını sağlar.

Finansal Piyasa Çeşitleri Nelerdir?

Finansal piyasalar fonksiyonlarına ve fon sürelerine göre Para Piyasası ve Sermaye Piyasası olmak üzere ikiye ayrılmaktadır.

1) Para Piyasası

Genellikle bir seneyi aşmayan kısa vadeli fonlardan oluşur. Kısa vadeli likidite fazlası olan ve likidite açığı olanları karşı karşıya getiren para piyasasından sağlanan fonlar, işletmelerin dönen varlıklarını finanse etmek için değerlendirilir. Para piyasalarına konu olan araçlar hazine bonosu, repo- ters repo ve finansman bonosudur.

2) Sermaye Piyasası

 Vade süresi genellikle bir yıldan uzundur. Hisse senedi, tahvil, hazine bonosu, finansman bonosu örnek gösterilebilir. Sermaye piyasasında fon sahipleri belgeleri ilk ihraç ya da ikinci el olarak satın alabilirler. Bu durum, birincil piyasa ve ikincil piyasa kavramlarını oluşturur. İlk defa piyasaya çıkan menkul kıymetler birincil piyasada işlem görür. Menkul kıymet ihracı yapan firma ile fon fazlasına sahip olan kişi ya bir aracı vasıtası ile ya da doğrudan bir araya gelirler. Daha önceden alımı veya satımı yapılmış değerler ise ikincil piyasada işleme alınır. Birincil piyasa için talep yaratır ve gelişmesine katkı sağlar. 

Sermaye Piyasa Araçları Nelerdir?

Sermaye piyasası, kişilerin yatırım amacıyla edindiği ortaklık ya da alacak hakkını sağlayan ve Sermaye Piyasası Kurulundan izin alınarak çıkarılan kıymetli evrakların alışverişini sağlamaktadır. Evraklar menkul kıymet olarak bilinir ve bunları kapsayan Sermaye Piyasa araçları şunlardır: 

•  Hisse (pay) senetleri
•  Devlet tahvilleri
•  Özel sektör tahvilleri
•  Gelir ortaklığı senedi
•  Kâr-zarar ortaklığı belgeleri
•  Gayrimenkul sertifikası
•  Yatırım fonu katılım payları