Eğitim ve Öğretim Servisi Faaliyetleri

8AJT...Ru5g

22 Jan 2024

335

Ceza İnfaz Kurumlarında eğitim çalışmaları, hayat boyu öğrenme anlayışı ile Adalet Bakanlığı Ceza ve Tevkifevleri Genel Müdürlüğünün oluşturduğu standartlar sistemine göre yürütülmektedir. Kuruma ilk geldikleri anda hükümlü ve tutukluların eğitim ve meslekî durumları eğitim servisi personelinin yapacağı ilk görüşmeyle tespit edilmekte olup böylece hükümlü ve tutukluya kurumda bulunduğu süreç içinde eğitim faaliyetlerine nasıl katılacağı konusunda gerekli yönlendirme yapılır ve hükümlünün salıverilmesine kadar olan süreç içerisinde gerekli olan eğitim programları hazırlanır.

Eğitim servisi, hükümlü ve tutuklunun eğitim seviyesini artırmak, yetenek ve ilgileri doğrultusunda bir meslek sahibi olabilmeleri için gerekli yardım ve desteği sağlamaktan sorumludur. Yine eğitim servisi, eğitimi destekleyici kurslar ve mesleki kursların açılmasını sağlayarak hükümlü ve tutukluların zamanlarını en verimli bir şekilde geçirmelerine ortam hazırlar (CTE, 2021).

Eğitim ve öğretim servisi, iyileştirme adına üstlendiği görev ve sorumluluklarını belli bir plan dâhilinde yerine getirmektedir. Öncelikle her yılın başında bir yıllık plan hazırlamakta, yıl içinde yapılacak tüm eğitim çalışmalarını bu plan doğrultusunda gerçekleştirmektedir. Servis, Adalet Bakanlığı Ceza ve Tevkifevleri Genel Müdürlüğünce belirlenen standartlar sistemi çerçevesinde söz konusu planı hazırlamakta ve sonra eğitim kuruluna sunmaktadır. Kurul, planı detaylı inceleyip onayladıktan sonra uygulama aşamasına geçilmektedir. Standartlar sistemi, belli çalışmaların asgari düzeyde hangi sıklıkla yapılacağını içermektedir. Bu çalışmalar, uygulanacak eğitim çalışmasının türüne ve ceza infaz kurumunun tipine göre değişiklik göstermektedir.

Eğitim ve öğretim servisinin üstlendiği misyonun çerçevesi tüm kurumu ilgilendirmektedir. Bu nedenle, amirlik yetkisi bulunan ve tüm kurumun iyileştirme çalışmalarına etkin katılımını sağlayabilecek bir yöneticiye ihtiyaç duyulmaktadır. Bu yönetici kurum müdürünün görevlendirdiği eğitimden sorumlu ikinci müdürdür. Eğitimden sorumlu ikinci müdür eğitim ve öğretim servisince planlanan eğitim çalışmalarının sahada gerçekleştirilmesinden, hükümlü ve tutukluların etkinlik salonlarında hazır edilmesinden ve gerekli personel, araç ve gerecin temininden sorumludur.

Eğitimden sorumlu ikinci müdürün destek ve denetiminde eğitim ve öğretim servisinde cezaevi öğretmenleri ve infaz koruma memurları görev yapmaktadır. Her ne kadar Ceza İnfaz Kurumlarının Yönetimi ile Ceza ve Güvenlik Tedbirlerinin İnfazı Hakkında Yönetmelik’te (2020) eğitim ve öğretim servislerinde öğretmen ve kütüphanecinin görev yaptığı belirtilse de, yapılan tetkik neticesinde ceza infaz kurumlarına kütüphaneci kadrosunda herhangi bir atamanın yapılmadığı ve görev yapan öğretmen sayısının da bir hayli az olduğu görülmektedir.

İyileştirme çalışmalarının disiplinli, titiz ve çok yönlü çalışmalar olması ve sahada çok fazla personeli gerektirmesinden hareketle, bu servislerde infaz koruma memurları görevlendirilmektedir. Söz konusu memurların eğitim ve öğretim servislerindeki rolleri ve cezaevi öğretmeni ile birlikte nasıl bir görev dağılımının uygulanacağı, Ceza ve Tevkifevleri Genel Müdürlüğünce gönderilen resmi yazılarla belirlendiği anlaşılmaktadır. Bu durum tetkik edildiğinde önemli bir eksikliğin varlığından söz edilebilir. Nitekim toplumun huzur ve refahının temini ve devamı için suça bulaşmış bireylerin iyileştirilmesi gerekmektedir.

Bu iyileştirme hedefine ancak ceza infaz kurumunda iyileştirme çalışmalarının etkin ve verimli bir şekilde uygulanmasıyla ulaşılabilmektedir. Bu itibarla, iyileştirme görevinin verildiği eğitim servislerinde görev yapacak personelin sağlam, şeffaf, net ve açık bir tanımlama ile mevzuatta yer almaması, uygulamada ciddi sorunları doğuracağı muhtemeldir. Nitekim ceza infaz kurumlarında uygulanan eğitim çalışmalarının niteliğine yönelik yapılan birçok çalışma neticesinde beklenen çıktının alınamadığı ve başarının düşük olduğu görülmektedir. Buradan hareketle eğitim ve öğretim servisinde görev yapacak personelle ilgili yeterli bilgilerle donatılmış bir mevzuatın hazırlanmasının son derece yararlı olacağı düşünülmektedir.

Cezaevi öğretmenleri eğitim servisinin, planlayıcısı, yönlendiricisi ve rehberidir. Bir başka ifadeyle servisin beynidir. Kurum idaresi, eğitim servisi personeli ve hükümlü tutuklular arasında bir köprü görevi görmektedir. Eğitim servisinin odak noktası ve başat görevlisi olması nedeniyle cezaevi öğretmenleri, iyileştirme misyonunun çekirdeği ve temelidir. Bu itibarla donanımlı ve gerekli yetkilerle donatılmış bir cezaevi öğretmeninin iyileştirme çalışmalarının başarısını önemli ölçüde artıracağı değerlendirilmektedir.

Eğitimden sorumlu ikinci müdürün destek ve denetiminde cezaevi öğretmenleri ve infaz koruma memurlarından oluşan eğitim servisinin uyguladığı eğitim çalışmaları ile sosyal kültürel faaliyetlere kısaca değinilecektir.

Yetişkin 1. ve 2. Kademe Kursları

Ceza infaz kurumlarında yetişkin birinci ve ikinci kademe kursları, mesleki ve sosyal kurslar, sosyal kültürel ve spor etkinlikleri, kayıt ve sınav gibi birçok eğitim çalışması Milli Eğitim Bakanlığına bağlı il ilçe milli eğitim müdürlükleri ile Adalet Bakanlığına bağlı ceza infaz kurumları arasındaki işbirliği ile gerçekleştirilmektedir. Bu işbirliğinin usul ve esasları iki bakanlık arasında belli periyodlar halinde imzalanan protokol çerçevesinde belirlenmektedir. En son 2020 yılında Adalet Bakanlığı ile Milli Eğitim Bakanlığı Arasında Eğitim ve Öğretim İşbirliği Protokolü imzalanmıştır. Bu protokol çerçevesinde il/ilçe milli eğitim müdürlüklerince, ceza infaz kurumlarında yetişkinler birinci ve ikinci kademe kursları açılmakta, eğitici temin edilmekte ve başarı belgesi düzenlenmektedir.

İlgili protokol ve 2007 yılında yayımlanan 46-1 Nolu Genelge çerçevesinde okuma ve yazma bilmeyen, ilkokulu yarıda bırakmış ya da okuma ve yazma becerisini informal eğitim kapsamında edinmiş hükümlü ve tutukluya yönelik altmış beş yaş altı olması durumunda zorunlu olarak, altmış beş yaş üstü olması durumunda isteğe bağlı olarak yetişkin 1. ve 2. kademe kursu açılmaktadır. Bu iki kursu başarıyla tamamlayan birey ilkokul mezunu olmakta ve böylelikle temel eğitimini tamamlamış olmaktadır. Temel eğitimini tamamlayan birey bu başarı belgeleri ile Açık Öğretim Ortaokuluna kayıt yaparak eğitimine devam edebilmektedir.

Yetişkin birinci ve ikinci kademe kursları, halk eğitim müdürlüklerince görevlendirilen öğretmenler ile cezaevi öğretmenleri tarafından verilmektedir. Ceza infaz kurumu öğretmeninin sınıf öğretmenliği bölümü mezunu olmaması ya da kurumda yeterli sayıda kadro bulunamaması durumunda bu kurslar halk eğitim müdürlüklerince görevlendirilen eğiticiler tarafından verilmektedir (“46/1 no.lu Genelge”, 2007:4-5).