Avail Nedir?

Web3 ve modüler blockchain çağında, geleneksel monolitik blok zincirlerinin işlevselliğini yitirdiği bir gerçek. Modüler blok zincirlerinin sahne aldığı bu devrede, esneklik ve ölçeklenebilirlik sunan modüler blok zincirlerinin ön planda olduğunu görmekteyiz. Bu alandaki dikkat çekici örneklerden biri de Avail Projesi. Bu makalede, Avail’i ve gerçek dünya sorunlarına nasıl çözüm sunduğunu keşfedeceğiz.

Monolitik ve Modüler Blok Zincirleri Arasındaki Farklar

Bitcoin ve Ethereum gibi monolitik blok zincirleri, işlem yürütme, uzlaşma ve veri erişimi gibi temel işlevleri tek bir katmana konsolide eder. Bu tasarım basitlik ve güvenlik sunar ancak ölçeklenebilirlikle başa çıkmakta zorlanır. Buna karşın modüler blok zincirleri bu görevleri ayrı katmanlara böler, esneklik ve ölçeklenebilirlik sunar. Modüler blok zincirleri, görevleri 2. katman ağlarına devredebilir, güvenliği veya merkezi olmama durumunu riske atmadan daha fazla işlemi işleyebilir.
Avail, modüler bir blok zincir projesidir ve Anurag Arjun ile Mihailo Bjelic tarafından Polygon Labs’ı kurmuş olan bu ikili tarafından başlatılmıştır. 2020’nin sonlarına doğru başlatılan Avail projesi, 2021 yılında kamuoyuna tanıtılmıştır.
Avail’in temel amacı, geleneksel blok zincir platformlarının sınırlamalarını aşmaktır. Bu amaca, çeşitli uygulama gereksinimlerine uyacak şekilde özelleştirilebilen çok yönlü bir blok zincir platformu sunarak ulaşır. Avail, geliştiricilerin diğer blok zincir çözümlerini inşa etmeleri için temel bir katman olarak hizmet eder. Çeşitli uygulama ihtiyaçlarına hizmet eden özelleştirilebilir bir uzlaşma katmanı ile güvenli ve ölçeklenebilir bir veri erişim katmanı sunar.

Veri Erişilebilirliği Sorunu

“Geleneksel” blockchain’ler monolitiktir, yani işlem güçlerini farklı görevlere sürekli olarak yayarlar bu da sınırlı veri erişilebilirliği anlamına gelir. Bir blockchain’i sürdürmek için birden çok türde node işbirliği yapar. Blockchain düğümleri değişebilir, ancak genellikle üç ana tür vardır: blok üreticileri, light nodes (hafif düğümler) ve full nodes (tam düğümler).

Blok Üreticileri: Blok üreticileri, Proof-of-Work (PoW) ağlarında “madenciler” veya Proof-of-Stake (PoS) blockchain’lerinde “doğrulayıcılar” olarak bilinir ve ağ içindeki işlemleri toplamaktan ve korumaktan sorumludur, aynı zamanda yeni bloklar oluşturur.

Light Nodes (Hafif Düğümler): Hafif düğümler bir bloğun başlık kısmını indirir ve takip eder. Blok başlıkları, blok içindeki bilgilerin özetini içerir. Sonuç olarak, sadece başlıklara erişimleri olduğundan, hafif düğümler doğrulama sürecine katılamaz ve blok üreticilerinin güvenilir olduğu varsayımına dayanmak zorundadır.

Full Nodes (Tam Düğümler): Tam düğümler, blok üreticilerinden tüm blok bilgilerini alarak ve bunu kurallara uygunluğunu kontrol ederek blokları doğrularlar. Bu, blok verilerini indirip doğrulama ve kurallara uygunluğunu kontrol etme işlemidir. Veri erişilebilirliği (DA) katmanı oluşturmak, birçok işlemi etkili bir şekilde depolamak blockchain ağları için kritik bir hedeftir. Ölçeklenebilirliği artırmak için en iyi yaklaşım, blok boyutunu artırmak ve blok süresini azaltmaktır, bu da aynı zaman dilimi içinde daha fazla işlemi depolamayı mümkün kılar. Ancak bu yöntemin bir dezavantajı olabilir. Blockchain ağı hızla ölçeklendikçe, defterin boyutu artar ve tam bir node kurmak için donanım gereksinimleri daha talepkar hale gelir, bu da bazı verimsizliklere ve potansiyel merkezileşmeye yol açabilir. Tam düğümlerin sayısı azaldıkça, temelde ağın merkeziyetsizlik ilkesini temelden sarsar, ki bu merkezileşme blockchain teknolojisinde istenmeyen bir durumdur.. Bu nedenle, birçok blockchain ağı, blok boyutunu sınırlayarak ölçeklenebilirliği sınırlamayı seçer.

Avail Veri Erişim Katmanı

Avail çeşitli yürütme ortamlarını destekleyen bir veri erişim katmanıdır: bağımsız zincirler, yan zincirler ve zincir dışı ölçekleme çözümleri gibi. Bu, hafif istemcilere veri erişiminin doğrulanmasını sağlar, blok zincirinin tamamını indirmeye gerek olmadan, geleneksel blok zincir platformlarına kıyasla ölçeklenebilirliği önemli ölçüde artırır. Avail, Ethereum’daki veri depolama maliyetlerini düşürmeyi hedefleyerek, katman 2 ve katman 3 zincirlerin verilerini zincir dışına yayınlamalarına izin verir. Bu yaklaşım, Ethereum blok zincirindeki işlem ücretlerini düşürür ve yoğunluğu önler. Avail, “veri erişim” (DA) sorununu şifreleme sistemleri kullanarak ele alır. Veri belirleme köprüsü, Layer 2 rollup verilerini Layer 1’e, yani zincir dışına bağlar. Bu köprü, Avail’in Layer 2 ekosisteminin bir parçası olup, Ethereum’u zincir dışında ölçeklendirmek için validiumlar da dahil olmak üzere çeşitli rollup çözümlerine ev sahipliği yapma planlarına sahiptir. Ek olarak, Avail, veri manipülasyonu veya sansür girişimlerine karşı olağanüstü dirençli kılan bir veri erişimi örnekleme (DAS) adlı yenilikçi bir güvenlik metodolojisi kullanır.

Avail, birden fazla yürütme ortamı için ortak bir veri erişilebilirlik katmanı sunar, bu da bağımsız zincirler, yan zincirler ve zincir dışı ölçekleme çözümleri gibi çeşitli yürütme ortamları tarafından uygulanabilir ve denenebilir. Polygon SDK, Cosmos SDK veya Substrate tabanlı zincirler, bu amaçla Avail’i kullanmaktan faydalanabilir. İşlem yürütme ve geçerlilik katmanını ayrıştırarak, konsensüsün işlemleri sıralaması ve bunların veri erişilebilirliğini sağlamakla sorumlu olmasını sağlar.

Avail, işlem verilerinin mevcut durumunu doğrulamak yerine veri erişilebilirliğini sağlamaya odaklanır. Ağ tarafından onaylanan bir blok, arkasındaki veriye erişilebiliyorsa geçerli kabul edilir. Bu, blok üreticilerinin sadece blok başlıklarını veri olmadan yayınlamalarını engeller, bu da istemcilerin işlemleri okumalarını ve uygulamanın durumunun nasıl değiştiğini anlamalarını imkansız kılar.

Avail, veri erişilebilirliğine odaklanarak blok doğrulamayı basitleştirir. Bu, silme kodları üzerine inşa edilen veri erişilebilirlik kontrolleri olarak adlandırılan bir yöntem kullanılarak minimum hesaplama maliyeti ile yapılabilir. Silme kodları, veri depolama ve koruma alanında yaygın olarak kullanılan bir tekniktir.

Önemli bir nokta olarak, Avail, node operatörleri tarafından sağlanan blok zinciri verilerini dikkatlice incelemek için gelişmiş matematiksel teknikleri kullanarak kendini ayırt eder. Bu titiz inceleme, verinin güvenilirliğini sağlar ve ağdaki her operatörün onayına gerek olmadan bu benzersiz kombinasyon, modüler tasarım ve son teknoloji matematik doğrulama, Avail’i blockchain teknolojisinde bir öncü olarak konumlandırır ve geleceğin merkeziyetsiz sistemleri için sağlam ve güvenli bir çerçeve sunar.
Avail, Mart 2023’te Polygon’dan ayrılmasının ardından 2023 Temmuz’undan bu yana önemli başarılara imza atmıştır. Bu dönemde, Avail, OpEVM (Optimistic Ethereum Virtual Machine) adlı açık kaynaklı bir yazılım geliştirme kiti (SDK) tanıttı. Bu SDK, geliştiricilere kendi Ethereum Virtual Machine (EVM) uyumlu, iyimser rollup’larını oluşturma gücü verir. OpEVM’nin geliştirilmesi, Avail ve Equilibrium Group arasındaki işbirliğinin bir ürünüdür ve anlaşmazlık çözümü için akıllı kontratlardan bağımsız olarak çalışan bağımsız rollup çözümlerini mümkün kılar. OpEVM, akıllı kontratlara bağımsızlık konusundaki özelliği ile dikkat çeker.
Ayrıca, Avail ağı, yakın zamanda 100 dış doğrulayıcıyı bünyesine katarak önemli bir kilometre taşına ulaştı. Bu başarı, ağın genişlemesi ve daha büyük derecede merkezi olmama yolundaki yolculuğunda kritik bir anı temsil eder. Dış doğrulayıcılar, Avail ekibinden bağımsız olarak çalışan ve ağın güvenliğini ve güvenilirliğini sağlama konusunda önemli bir rol oynayan node’lardır. Bu 100 dış doğrulayıcının dahil edilmesi, Avail ağının popülerliğinin ve hizmetlerine olan talebin arttığının bir göstergesidir.

Başka bir dikkat çeken ilerleme ise 2023 Ağustos’unda gerçekleşti. Avail, bu tarihte AltLayer ile stratejik bir ortaklık kurdu ve AltLayer’ın RaaS çözümleri için önemli bir veri erişilebilirlik sağlayıcı haline geldi. Ek olarak, 31 Ağustos 2023’te Avail, Airchains ile bir ortaklık kurdu ve Airchains’in veri erişilebilirlik katmanı olarak Avail’i entegre etmesine izin verdi. Bu işbirliği, Airchains kullanıcılarına Avail’in sunduğu kapsamlı veri erişilebilirlik özelliklerini kullanma imkanı tanır.
Bu başarılar, Avail’in modüler blockchain teknolojisinde lider olma yolundaki önemli bir adımı temsil eder. Bu, Avail’in yenilik ve sektördeki etkin konumunu vurgulayarak, modüler blockchain teknolojisinin önde gelen veri erişilebilirlik katmanı olma hedefine ulaşma çabalarını gösterir.