VeChain (VET)
VeChain, tedarik zinciri yönetimini ve iş süreçlerini geliştirmek için tasarlanmış bir blok zinciri platformudur. VeChain amacı, ayrıştırılmış defter teknolojisi (Distributed Ledger Technology) kullanarak karmaşık tedarik zincirleri için süreçleri ve bilgi akışını kolaylaştırmaktır.
Vechain platformu iki farklı token içermektedir, bunlar: VeChain Token (VET) ve VeChainThor Energy (VTHO) olarak bilinmektedir. VET, VeChain'in ağı boyunca değer aktarmak için kullanılmakta ve VTHO ise, akıllı sözleşme işlemlerini güçlendirmek için enerji veya "gas" olarak kullanılmaktadır.
2015'te başlayan ve Haziran 2016'da başlatılan VeChain, tedarik zinciri yönetimiyle ilgili bazı önemli sorunları çözen bir ekosistem oluşturmak için dağıtılmış yönetim ve Internet of Things (Nesnelerin İnterneti) teknolojisini kullanmayı hedeflemektedir. Proje, VeChainThor genel blok zincirine dayalı olarak değer yaratmak ve yönetmek için söz edildiği gibi VET ve VTHO olmak üzere iki şirket içi token kullanmaktadır. Projedeki esas fikir, maliyetleri düşürürken ve bireysel kullanıcılara daha fazla kontrol sağlamak ve tedarik zincirlerinin verimliliğini, izlenebilirliğini ve şeffaflığını artırmaktır.
VeChain'in (VET) Kurucuları Kimdir?
VeChain, eskiden Louis Vuitton Çin'in CIO'su ve bir BT yöneticisi olan yaratıcı ve kurucu ortak Sunny Lu tarafından meydana getirilmiştir. Lu, o zamandan beri kripto para birimi endüstrisinde iyi bilinen bir isim haline gelmiştir. Tedarik zincirinin bir parçası olarak yolsuzluğa maruz kalmayan “güvensiz” yapılar oluşturabileceği fikrini savunarak, blockchain teknolojisinin özellikle şeffaflığı çözme yeteneğine de dikkat çekmiştir.
VeChain'in küresel kurumsal yapısı ile ilgilenen, aynı zamanda yönetimini ve finansal yönetimini kontrol altında tutan kurucu ortaklardan biri olan Jay Zhang ise, daha önce finans ve risk yönetimi alanında hem Deloitte hem de PriceWaterhouseCoopers’da çalışmıştır. Haziran 2016'da piyasaya sürülen VeChain, piyasadaki en eski özel blockchain tedarik zinciri platformlarından bir tanesidir.
VeChain'in Tarihçesi
VeChain, 2015 yılında Louis Vuitton Çin'in eski baş bilgi sorumlusu (Chief Information Officer) Sunny Lu tarafından kurulduğu ‘VeChain Kurucuları’ başlığı altında açıklanmıştır. Çin'in en büyük blok zinciri şirketlerinden biri olan Bitse'nin bir yan kuruluşu olarak başlamış ve halihazırda yerleşik şirketler arasında önemli bir müşteri tabanına sahip birkaç blok zinciri arasında yer almıştır.
Başlangıçta, VEN tokenı Ethereum blok zincirinde işlev görmüştür. VeChain kendi blok zincirine geçiş yapmış ve 2018'de kendisini yeniden markalaştırmıştır. Marka değişikliğinin bir parçası olarak VEN blok zinciri, VeChainThor (VET) blok zinciri haline gelmiştir.
VeChain blok zinciri platformunun hedefleri, teknik incelemesinde özetlenmiştir. İlk hedefi, verileri eyleme geçirilebilmek ve şeffaf hale getirerek tedarik zinciri endüstrisini bozmak olmuştur. Ayrıca, VeChain kullanılarak yapılan dApp (Decentralized Applications)'lerde ve ilk coin tekliflerinde (ICO'lar) lider olmayı ve bir Nesnelerin İnterneti (Internet of Things) aracısı olmayı planlamaktadır.
VeChain, bu hedefe ulaşılmasına yardımcı olmak için uzun bir süre boyunca çeşitli şirketlerle stratejik ortaklıklar imzalamıştır. Bunların arasında, VeChain'in blok zinciri destekli çözümlerinin, ürün doğrulama ve izlenebilirliği geliştirmek için muhasebe firmasının müşteri tabanı tarafından kullanılması için PricewaterhouseCoopers (PwC) ile yapılan bir anlaşma da yer almaktadır.
VeChain ayrıca Renault ile ortaklık kurarak, Microsoft ve Viseo’yle birlikte üzerinde oynamaya yapılmayacak ve Merkezi Çin Hükümeti için bir ekonomik kalkınma bölgesi olan Gui'an için hükümet teknoloji ortağı olan bir dijital araç bakım kitabı oluşturmuştur.
VeChain Terimini Anlamak
VeChain, amacının “şeffaf bilgi akışı, verimli işbirliği ve yüksek hızlı değer aktarımları sağlamak için güvene dayalı ve merkeziyetsiz bir iş ekosistemi platformu oluşturmak” olduğunu belirtmektedir. İş süreçleri için tedarik zinciri verileri güncelde birden çok pay sahipleri arasında silolarda bölümlere ayrılmıştır. Bu durum, yine pay sahipleri arasında bölünmüş olan bilgi akışını da etkilemektedir.
VeChain'in teknik incelemesine göre, blok zincir teknolojisi “asimetrik bilgi sorununu çözebilir ve verilerin sahipliğinin, sahibine geri dönmesine ve sahibini teşvik etmesine izin verebilir” olarak tanımlanmıştır. VeChain platformu, bir ürünle ve depolama, nakliye ve tedarik gibi iş süreçleriyle bağlantılı gerekli bilgilerin 360 derecelik bir görünümünü yetkili pay sahiplerine sağladığını ve daha fazla pazar şeffaflığı oluşturduğunu iddia etmektedir.
VeChain'in Nasıl Kullanılabileceğine İlişkin Örnekler
Örnek olarak VeChain sistemi, herhangi bir ilaç paketinin veya alkol şişesinin kalite, orijinallik, saklama sıcaklığı, nakliye ortamı ve son kilometre teslimatını üretim tesisinden son müşteriye nihai teslimata kadar takip etmek için kullanılabilmektedir. Bu hedefi gerçekleştirmek için VeChain, yetkili pay sahipleri tarafından gerçek zamanlı olarak erişilebilen blok zinciri ağına önemli bilgileri yayınlayan akıllı çipler veya Radyo Frekansı Tanımlama (Radio Frequency Identification) etiketleri ve sensörleri kullanmaktadır.
Sensörlerin uygulanması, ürünle ilgili tüm parametrelerin sürekli olarak izlenebilmesi ve varsa sorunların ilgili pay sahiplerine iletilebilmesi anlamına gelmektedir. Üreticiler ve müşteriler, bir ilaç paketinin öngörülen sıcaklık aralığının dışında saklanması durumunda bilgilendirilir ve bu da hizmet iyileştirmelerine ve daha iyi kalite kontrolüne olanak tanımaktadır.
Başka bir örnekte ise VeChain platformu, otomobil sahiplerinin verilerine sahip olmalarını ve bunları sigorta şirketleriyle daha iyi şartlar ve politikalar üzerinde pazarlık yapmak için kullanmalarını sağlayabilmektedir.
VeChain'in Blockchain Platformu
VeChainThor blok zinciri platformu, "kitlesel iş kabulü" için tasarlanmış halka açık bir blok zinciridir. Belirtildiği gibi bünyesinde iki token barındırmaktadır, bunlar: VET ve VTHO olarak bilinmektedir. VET, akıllı sözleşmelerden değer veya "akıllı para" taşımak için kullanılan VeChain simgesi olarak bilinmektedir. Başka bir deyişle, VeChain'in blok zincirinde meydana gelen merkezi olmayan uygulamalardaki işlemler VET'i kullanacaktır. Aynı zamanda genel olarak halk tarafından yatırım için kullanılabilmektedir.
VTHO tokeni ise, VeChainThor Energy anlamına gelmekte ve VeThor Energy olarak da bilinmektedir. VeChain'deki işlemleri güçlendirmek için kullanılmaktadır ve blok zincirinde işlem gerçekleştirmenin maliyetine eşittir. Proje, geliştiricilerin merkezi olmayan uygulamaları için işlem yapmak için belirli sayıda temel token (halka açık olmayan) için bütçe ayırması gerektiği için Ethereum'un etherine ve NEO'nun "gas"ine benzemektedir. VeChain'in teknik incelemesine göre, iki tokenlı sistem, etkili yönetim ve merkezi olmayan uygulama geliştiricileri için öngörülebilir bir ekonomik modele sahip olmak için tasarlanmıştır. Mevcut haliyle, Ethereum böyle bir modelden yoksundur çünkü doğal gaz tokenı olan etherin fiyatı değişkendir. Bu nedenle, geliştiricilerin bir işlem için gereken ether miktarını tahmin etmesi gerekmektedir. Tahminlerin yanlış olduğu durumda yapılan işlemler başarısız olmaktadır. VeChain'in teknik incelemesi, platformunun bu sorunun üstesinden gelmek için yaptığı birkaç teknik geliştirmeyi özetlemektedir. Buna örnek olarak VET blok zinciri, her işlem için Proof-of-Work (iş kanıtı) yürütülmesine izin vermektedir. Bu durum, işlem yürüten kişilerin ilk tahminleri yanlış olduğu durumda daha fazla VTHO miningi yapabileceği anlamına gelmektedir.
Yönetim Protokolü
VeChainThor blok zinciri, bir fikir birliği protokolü olarak Proof of Authority kullanmaktadır. Bu protokol uyarınca, oylar Mesleki Eğitim ve Öğretim varlıkları ve ifşasına dayalı olarak dağıtılmaktadır. Know Your Customer (Kullanıcını Tanı) kimlik bilgilerine sahip olmayan ve hesaplarında 1 milyon token bulunan VET sahiplerine tüm oyların %20'si atanırken, KYC'li ve hesaplarında aynı miktarda bulunan VET sahiplerine %30'dan sorumlu olmaktadır.
VeChain'in blok zincirindeki işlemler üzerinde fikir birliğine varmaktan sorumlu 101 ana düğüm bulunmaktadır. Bu sistem, fikir birliğine varmadan önce tüm düğümlerin bir işleme oy vermesini gerektiren Bitcoin'den farklıdır. Anonim düğümlere izin verilmez ve kimliğin ifşa edilmesi, bir yetkili ana düğüm olmak için önemli bir ön koşuldur. VeChain'in teknik incelemesine göre, bu sistem daha az güç kullanmakta ve fikir birliğine varmak için minimum sayıda doğrulayıcı gerektirmemektedir.
VeChain'deki diğer ana düğüm türü, ekonomik ana düğümdür. Bunlar blok veya defter kayıtları üretmemekte ve güç kontrolü olarak kullanılmaktadır. Bu durum, her bir ekonomik ana düğüme VET varlıklarına dayalı olarak belirli sayıda oy tahsis edilerek yapıldığı anlamına gelmektedir. Bir ekonomik ana düğüm tarafından tutulan her 10.000 VET, tek bir oy almaktadır.
Ana düğümler sistemi, oy haklarını merkezi olmayan bir sistemde merkezileştirmektedir. Ancak VeChain'in kurucuları, bu protokolü tasarlamadaki amaçlarının merkezileşme ve merkeziyetsizleşme arasında bir denge sağlamak olduğunu söylemektedirler.
VeChain (VET) Ağı Nasıl Korunmaktadır?
VeChain (VET), bir Proof of Stake (Hisse Kanıtı) tokenıdır ve VeChain'in kendisi, ağ güvenliğini sağlamak ve kullanıcı fikir birliğini sürdürmek için nispeten düşük bilgi işlem gücünün gerekli olduğunu açıklamaktadır. Proof of Authority (Otorite İspatı) olan ayrı bir özellik, ana kuruluş olan VeChain Vakfı tarafından belirlenen kurallara göre protokolü kendi çıkarları doğrultusunda sürdüren yetki ana düğüm operatörlerini içermektedir.
Piyasada Kaç VeChain (VET) Coini Vardır?
VeChain'in iki şirket içi tokeni vardır. Bunlar VeChain (VET) ve VeThor (VTHO) olarak bilinmektedir. Böyle bir platform için benzersiz bir teklif olarak tanımlanan çift tokenlı sistem, ücret dalgalanmalarını ve ağ tıkanıklığını önlemek için tasarlanmıştır. VET, işlemler ve diğer faaliyetler için kullanılan tokendır ve VTHO ise ücret ödemeleri sağlamaktadır. Bu nedenle, Ethereum (ETH) işlemleri için “gas” çalışmasına benzer bir "gas tokenı" olarak işlev görmektedir.
VET sahipleri, VTHO'da otomatik olarak az miktarda pasif gelir oluştururken, bir VET ödemesinde kullanılan VTHO'nun %70'i yok edilmektedir. VTHO ise, VET varlıklarına dayalı olarak üretilirken, VET'in kendisinin maksimum sabit 86.712.634.466 token kaynağı bulunmaktadır.
VeChain (VET) Nasıl Satın Alınır?
Kripto para yatırımı yapmak isteyenler için VeChain (VET) nasıl alınır satılır sorusunun yanıtı sıklıkla merak edilir. Bunun için ya madencilik yapılır ya da bu işlemler özel olarak oluşturulmuş kripto para borsası kullanmak gerekir.
Türkiye’de, Türk Lirası ile VeChain (VET) satın almak zannedildiğinin aksine çok kolay ve hızlı bir işlemdir. Herhangi teknik bir bilgiye ve resmi evrağa ihtiyaç duymadan VeChain (VET) satın alabilirsiniz. Yatırım tavsiyesi değildir.