SCHUMPETER BÜYÜME MODELİ
Schumpeter'in büyüme modeli, ekonomik büyüme ve yenilik (inovasyon) arasındaki ilişkiyi odaklayan bir teoridir. Joseph Schumpeter, bu modelle kapitalist ekonominin dinamik doğasını ve ekonomik büyümenin üzerindeki yenilikleri açıklamıştır.
Schumpeter, inovasyon kavramını net bir şekilde ortaya koyan ilk kişiler arasında olmasına rağmen, konuyla ilgili görüşleri zamanla değişmiştir. 1912'de yayınladığı ve girişimcilerin işlevini vurguladığı çalışmasında girişimcileri, kesintili ve devrimci değişmeyi oluşturan, ekonomiyi statik modundan ayıran ve onu dinamik bir uyum ve başlangıç yoluna yerleştiren ekonomik gelişmenin özü olarak görmüştür. Ancak yaptığı bu çalışmadan otuz yıl sonra 1942 yazdığı kitabında, dinamik kapitalizmin başarısız olmak için uygulandığını, çünkü kapitalist girişimin tekelci yapılara ve girişimcilerin ortadan kaybolmasına yol açacağı görüşünü ileri sürmüştür.
Schumpeter’e göre teknolojik gelişmeler ve yenilikler ekonomik büyüme sağlanabilmesi için oldukça önemlidir. Bu bakış açısına göre Schumpeter ekonomik büyümeyi yenilikler ve girişimler kavramı olarak iki alt başlık çerçevesinde incelemiştir.
İlk olarak yenilik, yeni kaynakların bulunması veya teknik yapıda bir ilerleme olarak tanımlanmaktadır. Bu kapsamda, üretim unsurlarının miktarları aynı kalarak yeni bir bileşim halinde kullanılması ile yeni bir üretim unsurunun oluşması bir yenilik olarak kabul edilmektedir. Buna göre Schumpeter yeniliğin beş değişik türünden bahsetmektedir:
- Yeni bir piyasanın keşfedilmesi veyahut bulunması,
- Üretim sürecine entegre etmek üzere yeni bir tekniğin kullanılması. Bu kullanılacak olan tekniğin keşfedilmesi veya bir icat olması gerekli değildir. Önemli olan öncesinde ekonomik kaygılar ile kullanılmamış olmasıdır.
- Yeni bir yan mamul veya hammaddenin bulunması,
- Hazırda olan veya yeni bir ürün, hizmet veya servisin farklı bir kalite veya çeşidinin piyasaya sunulması,
- Tam rekabetçi bir şekilde endüstrilerin yeniden düzenlenmesi.
İkinci olarak, girişimcilik Schumpeter’in inovasyon tabanlı ekonomik büyüme modelinde oldukça önemlidir. Schumpeter, kapitalizmi sürekli değiştiren unsurun risk almayan iş adamları değil, girişimciler olduğunu belirtmektedir. Girişimci, yeri geldiğinde risk almaktan korkmayan, inovasyon yapmak için çabalayan ve bu amaçları doğrultusunda yatırımlarını şekillendiren kişidir. Bu yatırımları uygulamaktaki asıl gayesi ise sadece ekonomik getiriler değildir. Girişimci ruhunun arka planında mücadele hırsı, ele geçirme ve üstün olma isteği de bulunmaktadır. Bu içgüdüler ise girişimcilerin diğer bireylere göre daha rahat risk alabilmelerini sağlamaktadır.
Bir girişimci, hedeflerine ulaşabilmek için iki şeye ihtiyaç duyar. Bunlardan ilki inovasyonu uygulayabilmeleri için gerekli olan teknik bilgiler ve icatlardır. Schumpeter’e göre, kullanılmayan ve ekonomik sistem için dâhil olmamış birçok icat ve teknik bilgi bulunduğu için bu yönden herhangi bir kaynak eksikliği hissedilmeyecektir. İkinci unsur ise teknik bilgisine veya icadına ulaşılabilen inovasyon hedeflerini gerçekleştirebilmek için gerekli olan maddi güçlerdir. Bir girişimin gerçekleşmesinin önündeki en önemli engel de yine maddi sermayenin sağlanamamasıdır.
Schumpeter'in büyüme modeli, modern ekonomik teorilerde ve kalkınmada önemli bir politika rolü oynamaktadır. Teknolojik yeniliklerin ve girişimciliğin ekonomik büyümenin motoru olduğunu vurgulayan bu model, özellikle inovasyon ekonomileri ve girişimcilik politikaları için temel bir çerçeve sunmaktadır. Yaratıcı üretim teknolojisi, ekonomik dönüşümün ve sektör dinamiklerinin kapsamlında kritik bir araçtır.
Schumpeter'in büyüme modeli, ekonomik büyümenin karmaşıklığını ve dinamik doğasını geliştirilebilmesi için güçlü bir teorik araç sağlar. Bu model, yenilik, girişimcilik ve yaratıcı yıkımın ekonomi üzerindeki varlığını vurgulayarak, modern ekonomilerin nasıl değiştiğini ve büyümelerine dair bir anlayış sunuyor.
