Fetch.ai (FET) Nedir?
Fetch.ai (FET), dünyayı değiştirebilecek inovatif bir projedir. Toplu öğrenmeyi sağlamak için IoT (Internet of Things) cihazlarını ve algoritmaları birbirine bağlayan yenilikçi bir platformdur. Yüksek verimli bir parçalı defter üzerine inşa edilen Fetch.ai mimarisi, merkezi olmayan problem çözme için ML (Machine Learning)/AI (Artificial Intelligence) çözümlerini dağıtma amacıyla benzersiz bir akıllı sözleşme yeteneği sunar.
Açık kaynak araçları, kullanıcıların çeşitli eko-yapılar (ekosistem altyapıları) oluşturmasına ve yeni alım-satım modeller dağıtmasına olanak tanır.
Fetch.ai ekibi, Blockchain, yapay zeka ve çok etmenli sistemlerin yakınsaması üzerinde çalışan dinamik, hızlı büyüyen uluslararası bir mühendisler ve ileri görüşlü teknoloji araştırmacılarıdır. Hem bugün hem de yarın için teknoloji inşa etmeyi hedeflerler; Fetch.ai (FET), yüksek düzeyde ölçeklenebilir yeni nesil dağıtılmış defter teknolojisi ile oluşturulmuş merkezi olmayan ekonomik internetin üzerine toplu bir süper zeka olarak nitelendirilmektedir. Makine öğrenimi ile birleştiğinde bu, geleceğin ekonomisini güçlendirecek tahminler ve altyapı sağlar.
Fetch.ai (FET) ekibi, büyüleyici ve gelecek vaat eden yeni teknolojiler geliştiren, birden fazla alanda (çoklu aracılı sistemler, makine öğrenimi, ekonomi, kriptografi gibi) çalışan birinci sınıf yazılım mühendisleri ve araştırmacılardan oluşan bir ekiptir. Ekip çözümlerini daha da geliştirmek ve bunları gerçek yaşam durumlarına yerleştirmek için dünyanın dört bir yanından en iyi akademisyenler ve kurumsal ortaklarla da işbirliği yapmaktadır.
Fetch.ai (FET) ekibi, teknolojisini iletişim kurma şeklini iyileştireceğine, insanlara, kuruluşlara ve “Internet of Things (IoT)”e bir ses ve yeni fırsatlar sunacağına, alanı etkin bir şekilde demokratikleştireceğine ve vatandaşların yaşamlarını iyileştireceğine inanmaktadır.
Fetch.ai Nedir?
Fetch.ai, ekonomik faaliyetlerin insan faaliyetinin müdahalesi olmadan gerçekleşebileceği bir dünya vizyonuna sahiptir. Kendilerini, diğer bireyleri veya cihazları ve hizmetleri temsil edebilen çeşitli özerk aracılardan oluşan merkezi olmayan bir ağ inşa etmektedirler. Bu aracılar yapay zeka algoritmaları aracılığıyla öğrenir, gelişir ve karmaşık sorunlara çözümler sağlamak için bağımsız olarak veya diğer aracılarla birlikte çalışabilir.
Bu durum izin gerektirmeyen bir sistemdir ve Fetch.ai ekibi, kendi kendine öğrenen ağın saniyede milyonlarca işlemi tamamlamasını sağlamayı planlamaktadır, bu da küresel kullanıma ve sayısız kullanım örneğine izin verecektir.
Fetch.ai, toplu öğrenmeyi sağlamak için “Nesnelerin İnterneti” (IoT) cihazlarını ve algoritmalarını birbirine bağlamayı amaçlayan platformdur. 2017 yılında Cambridge, İngiltere merkezli bir ekip tarafından başlatılmıştır.
Fetch.ai (FET), yüksek verimli bir parçalı defter üzerine kuruludur ve merkezi olmayan problem çözme için makine öğrenimi ve yapay zeka çözümlerini dağıtma amacıyla akıllı sözleşme yetenekleri sunar. Bu açık kaynaklı araçlar, kullanıcıların ekosistem altyapısı oluşturmasına ve alım-satım modelleri dağıtmasına yardımcı olmak için tasarlanmıştır.
Fetch.ai (FET)'nin Kurucuları Kimdir?
Fetch.ai (FET) Toby Simpson, Humayun Sheikh ve Thomas Hain tarafından kurulmuştur. Humayun Sheikh, Fetch.ai'nin şu anki CEO'sudur. Aynı zamanda Mettalex'in CEO'su ve kurucusu, ayrıca uVue ve itzMe'nin de kurucusudur. Toby Simpson, Fetch.ai'nin COO’sudur. Aynı zamanda Ososim Limited’de CTO ve DeepMind’da yazılım tasarımı başkanlığı yapmıştır. Thomas Hain, Fetch.ai’nin Baş Bilim Görevlisidir. Ondan öncesinde, Koemei’nin kurucu ortağı ve yöneticisi olarak görev almıştır.
Fetch.ai ekibi, üç kurucu ortak ve dört ek bölüm başkanı tarafından yönetilmektedir. Humayun Sheikh, Fetch.ai'nin CEO’su olarak ekibe liderlik ediyor ve daha sonra Google tarafından satın alınan AI şirketi DeepMind’ın erken yatırımcılarından biri olan yapay zeka ile uzun bir geçmişe sahiptir. Geçmişteki girişimcilik deneyimi, yapay zeka girişimi itzMe ve drone şirketi uVue’yi içermektedir.
Fetch.ai’nin CTO’su, diğer teknoloji şirketlerinde CTO rolünde on yıldan fazla deneyime sahip olan Toby Simpson’dır. Ayrıca DeepMind’da yer almış ve orada Yazılım Tasarım Başkanı olarak görev yapmıştır.
Üçüncü Fetch.ai kurucu ortağı ve Baş Bilim Sorumlusu Thomas Hain, Cambridge Üniversitesi’nden doktora derecesine sahiptir ve Makine Öğrenimi konusunda uzmandır. Fetch.ai'deki rolüne ek olarak, Sheffield Üniversitesi’nde profesör olarak da görev yapmaktadır.
Liderlik ekibi, kurucu ortaklara ek olarak Jonathan Ward (Araştırma Başkanı), Troels F. Rønnow (Yazılım Mühendisliği Başkanı), Maria Minaricova (İş Geliştirme Başkanı) ve Arthur Meadows’dan (Yatırımcı İlişkileri Başkanı) oluşmaktadır. Fetch.ai ekibinin geri kalanı 10 geliştirici, 11 araştırmacı ve 5 yönetici personelden oluşmaktadır.
Fetch.ai (FET)'yi Benzersiz Yapan Nedir?
Fetch.ai’nin hizmet tokenı FET, özerk ekonomik aracıları bulmak, oluşturmak, dağıtmak ve eğitmek için tasarlanmıştır ve platformdaki akıllı sözleşmelerin ve oracle’ların önemli bir parçasıdır.
FET kullanımı sayesinde, kullanıcılar ağ üzerinde kendi aracılarını oluşturabilir ve dağıtabilir. Geliştiriciler, FET tokenlarıyla ödeme yaparak, otonom aracıları eğitmek ve ağ üzerinde toplu zekayı dağıtmak için makine öğrenimi tabanlı yardımcı programlara erişebilir.
Doğrulama düğümleri, sonuç olarak ağ doğrulamasını ve itibarını kolaylaştıran FET tokenlarını alarak da etkinleştirilir.
Fetch.ai teknoloji paketinin dört farklı öğesi vardır:
Aracı Çerçevesi: Çok aracılı sistemlerin oluşturulmasına yardımcı olan modüler ve yeniden kullanılabilir bileşenler sağlar.
Açık Ekonomik Çerçeve:Aracılara arama ve keşif işlevleri sağlar.
Agent Metropolis:Aracılar arasındaki anlaşmaların değişmez bir kaydını tutmak için bir WebAssembly (WASM) sanal makinesinde çalışan bir akıllı sözleşmeler koleksiyonu.
Fetch.ai Blockchain:Aracı uygulamalarını desteklemek için hızlı zincir senkronizasyonunun yanı sıra güvenli, sansüre dayanıklı fikir birliği sağlamak adına çok taraflı kriptografi ve oyun teorisini birleştirir.
Platformun temel bileşenleri söz konusu olduğunda, benzersiz bir özel veri kümesini ve makine öğrenimi sistemini temsil eden, her katılımcının deneyde öğrenen olduğu bir “öğrenen” kısmı vardır. Toplu öğrenme deneyinin sonucu olan ve makine öğrenimi modelinin öğrenenlerin kendileri tarafından toplu olarak eğitildiği küresel pazar da mevcuttur. Ardından, güvenli ve denetlenebilir bir şekilde koordinasyon ve yönetişime izin veren akıllı sözleşmeleri destekleyen Fetch.ai Blockchain bulunmaktadır. Son olarak, ilgili tüm öğrenenler arasında makine öğrenimi ağırlıklarının paylaşılmasını sağlayan IPFS'ye dayalı merkezi olmayan veri katmanı vardır.
Fetch.ai Teknolojisi
Fetch.ai teknolojisi üç ana bölümden oluşur: Otonom Ekonomik Aracılar (
Autonomous Economic Agents,
AEA), Açık Ekonomik Çerçeve (
Open Economic Framework,
OEF) ve Fetch Akıllı Defterleri. Tüm bunlar, faydalı Proof-of-Work fikir birliği modeli ve Fetch blok zinciri tarafından kullanılan yapay zeka makine öğrenimi ile desteklenmektedir.
Otonom Ekonomik Aracılar (AEA), dijital vatandaşlar olarak yaratılmıştır. Kişiler, kuruluşlar ve cihazlar adına hareket etmek için tamamen etkinleştirilmişlerdir. AEA’lar, Fetch ekosisteminde gezinmelerine ve tahmine dayalı doğasından ve veri keşif işlevlerinden değer elde etmelerine olanak tanıyan veri kaynakları ve donanım sistemleriyle eşleştirilmiştir. Bu, AEA’ların gerçek dünya sorunlarına en iyi çözümü bulmak için ayrıntılı veri ve tahmin modellerini kullanmasını sağlar. Ayrıca yaptıkları hatalardan ders alabilirler, bu da zaman içinde performanslarını artırır.
Açık Ekonomik Çerçeve (OEF), AEA’lara maksimum bağlantı ve etkileşim kapasitesi sağlama işlevi gören uyarlanabilir bir simülasyondur. OEF, bilgileri depolar ve bu bilgilerin tahmin için kullanımını optimize etmek ve AEA’ları desteklemek için yapay zekayı kullanır. AEA’lar, OEF’den bilgi toplayabilir ve düğüm operatörleri, güvenilir ve tutarlı bilgi ve hizmetler sağlamak için token ödülleri alır.
Fetch.ai Akıllı Defterleri, blok zincirini yönlendirilmiş çevrimsiz grafik (
Directed acyclic Graph,
DAG) teknolojisinin unsurlarıyla birleştiren benzersiz bir ağ yapısıdır. Fetch.ai, işlemleri bir parçalama şemasında toplar ve zincirler halinde işler. Fetch.ai’deki geleneksel parçalama işlemlerinden farklı olarak, aynı anda birkaç işlem şeridine atanabilmektedir.
Fetch.ai sisteminin aktarım kapasitesi, zincir çatallama yoluyla zamanla artar. Bir çatal oluştuğunda, her eski şerit iki yeni şeritle anılır ve bu yeni şeritlerin ilk işlemleri eski şeritteki son işleme geri döner. Bu, Fetch.ai blok zincirinin yeni zincirlerinin kökenini izlemesini sağlar.
Fetch.ai Konsensüs Modeli
Fetch.ai akıllı defterleri, sistemdeki AEA’lar arasındaki etkileşimleri destekleyen, değerlendiren ve izleyen monitörlerdir. Bunu yapmak için Fetch.ai, benzersiz faydalı Proof-of-Work (uPoW) fikir birliği protokolünü kullanır.
Fetch.ai ekibi, bu fikir birliği mekanizmasının geleneksel PoW mekanizmasına göre çeşitli faydaları olduğuna inanmaktadır. Geleneksel PoW’da düğümler her bloğu indirmeli ve sırayla zincire eklemelidir. Bu da çok zaman ve yoğun bir enerji harcar. PoW sistemleri ayrıca madenci merkezileşmesine de yol açabilir.
DAG sistemi, iki düğüm tarafından onaylandıktan sonra herhangi bir işlemi geçerli sayacak ve hesaplama kaynaklarını AI’ı eğitmek için serbest bırakacaktır. uPoW’da daha az güce sahip düğümler, düşük değerli işlemleri doğrulayarak yine de bir takım ödüller kazanabilir. Bu, iyi ölçeklenen ve düğümleri daha fazla yayılmaya teşvik eden daha verimli bir sistemdir.
Makine Öğrenimi (ML) ve Yapay Zeka (AI)
Fetch.ai (FET), protokolünün üç katmanı da makine öğrenimi ve yapay zeka içermektedir. Dört farklı katmanda güven bilgisi sağlamak için kullanılırlar:
- Herhangi bir işlemin ne kadar normal olduğuna dair güven.
- Ağdaki diğer düğümlerden alınan bilgilere dair güven.
- Tarihlerine dayalı olarak ilgili taraflara dair güven.
- Gelişen pazar ve veri zekası.
Yukarıdaki katmanların her birini uygulamak için derin öğrenme (Deep Learning) yöntemleri kullanılır. Fetch.ai, süreç madenciliği, uzun kısa süreli bellek ve tekrarlayan sinir ağlarını kullanır. Bu doğal dil işleme derin öğrenme yöntemlerinin kullanılması, Fetch.ai’nin sistemdeki AEA’ların geçmiş davranışlarını değerlendirerek gelecekteki özgünlüğü tahmin etmesine olanak tanır.
Fetch.ai Topluluğu
Fetch.ai ekibi en çok projenin teknik yönlerine odaklanır ve topluluklarının organik olarak büyümesine izin verir. Böylelikle daha küçük ama daha tutkulu bir destekçi topluluğu oluşmuştur.
Fetch.ai, şimdiye kadarki en büyük sosyal grup, şu anda 10.000'den fazla kullanıcısı olan Telegram kullanıcı grubudur. Bunun dışında Fetch.ai, sosyal platformlarda pek göze çarpmayacak düzeyde katılım sağlamaktadır. Son zamanlarda Medium’da daha aktif olmalarına rağmen, Twitter hesaplarının sadece 3.850 takipçisi mevcuttur, hem Facebook hem de Medium ise sadece 56 takipçiye sahiptir.
YouTube kanalı, geçen yıl yayınlanan 27 video ile 477 aboneye sahiptir. Blok zinciri projeleri için genellikle çok önemli bir sosyal medya kanalı olan Reddit sayfalarının sadece 67 okuyucusu bulunmaktadır ve neredeyse tüm faaliyetleri, muhtemelen ICO’nun etrafındaki hype olarak son 7 gün içinde meydana gelmiştir.
Geliştirme ve Yol Haritası
ICO’ların şu anda gördüğü inceleme miktarı göz önüne alındığında, ekibin geliştirme hedefleri ve faaliyetleri ile net bir yol haritasına sahip olması gerçekten önemlidir.
Bir projede ne kadar iş yapıldığına dair fikir edinmek için en iyi yerlerden biri GitHub belleklerine bakmaktır. Bu, itilen kod miktarının ve dolayısıyla geliştirme çalışmasının doğrudan bir göstergesini verir.
Fetch.ai GitHub, son taahhütleri açısından oldukça seyrek olan dört genel belleğe sahiptir. Gerçekten de web sitelerine bir göz atıldığında, sitelerin 100 bin satırlık C++ koduna ulaşmaya zorladıklarını iddia ettikleri görülmektedir. Bu, halka açık ICO’sunu henüz tamamlamakta olan bir proje için oldukça etkileyicidir. Bir karşılaştırma olarak, geçen yıl bir ICO’yu tamamlayan ve neredeyse hiç kod etkinliği olmayan seyrek GitHub’ları olan birçok proje mevcuttur.
2019’da projeden ne beklendiği ise web sitelerinde yol haritalarını ortaya koymaktadır. Aşağıda 2019’un çeyrek dönemlerinde gerçekleşmiş en önemli gelişmelerinden bazıları verilmiştir:
- Geliştirme Sürümü (Q1):
- Kullanıcılar test ağına davet edilmiştir. Ağa ve cüzdanlara katılacak uygulamalar için de bir beta olmuştur.
- Konsensüs, Müzayedeler, Sinerjik Hesaplama (Q2):
- Odak, iyileştirilmiş bir Açık Ekonomik Çerçeve ile birlikte zincir fikir birliği üzerinde olmuştur. Ayrıca, çok bağımlı açık artırmaları ve gelişmiş merkezi olmayan defter hesaplamayı dahil etmeyi ummuşlardır.
- Alfa ve Beta Sürümü Testi (Q3):
- Ekip, üçüncü çeyreğe kadar tüm özellikleri içerecek olan ağın Alfa sürümünü yayınlamayı ummuştur. Bu Alfa sürümünde, performansı artırmak için bir fırsat olarak kullanılacaktır. Ayrıca normal şekilde çalışan tüm özellikleri içerecek olan Beta’yı yayınlamaları öngörülmüştür. Ağ üzerinde tam ölçekli operasyonel testler yapılmıştır.
- Ana Ağın Yayınlanması (Q4):
- Alfa / Beta test aşamasında herhangi bir engel olmadığından, ekip ana ağı Q4'te yayınlayacaktır. Bu, yerel FET tokenı tarafından desteklenecektir.
Bu da ekibin teknolojiyi nispeten esnek bir şekilde geliştirmesine ve yapılması gereken herhangi bir değişiklik olması durumunda uyum sağlamasına olanak tanır.
FET Tokenı ve Kitle Satışı
FET token, Fetch.ai ağındaki alım-satım aracıdır ve AEA’ların birbirleriyle işlem yapmasına, FET tokenlarının hizmetler ve veriler veya diğer ürünler için takas etmesine olanak tanır. Bu, makineler arası işlemlere sorunsuz bir şekilde izin verir.
FET, başlangıçta bir ERC-20 tokenı olacak ancak daha sonrası için ekip yerel bir token oluşturmayı planlamaktadır. Bu yerel token piyasaya sürüldüğünde, ERC-20 tokenları, yerel tokenlar için sabit bir dönüşüm oranında değiştirilecek ve bu ERC-20 tokenları yakılacaktır. Ana ağ 2019’un 4. çeyreğinde planlı bir sürüme sahip olduğundan, yerel tokenlar aynı anda piyasaya sürülecek ancak bu sert bir zaman dilimi gibi görünmektedir.
FET’in ilk coin teklifi 25 Şubat 2019 saat 14:00 UTC’de gerçekleşmiştir. İlk tanıtımdan sonra sadece 15 dakikada tükenmiştir.
ICO sırasında özel yatırımcılar, yerel BNB tokenını kullanarak FET tokenları satın alabilirler. Tokenın Launchpad’i yüksek profilli lansmanı ve ardından uluslararası bir borsada listelenmesinin, tokena anında değer kazandırdığı görülmektedir. Ayrıca, Forbes, Tech Crunch, Business Weekly ve Guardian gibi tanınmış haber yayınlarında da Fetch.ai’den bahsedilmiştir. Bu yayınlar, piyasaya sürüldükten sonra FET tokenının fiyatını artırmaya yardımcı olabilmektedir.
FET, minimum 20 dolar satın alma ile token başına 0.0867 dolarlık bir fiyatla satılacaktır. Fetch.ai ekibi ayrıca, isterlerse hiç kimsenin FET tokenı satın almaktan mahrum kalmamasını sağlamak için maksimum 3.000 dolarlık bir kişisel satın alma sınırı koymuştur. Bu, BTT tokenıyla ilgili daha önce yaşanan sorun olması nedeniyle, Fetch ekibinin maksimum satın alma limiti koyması akıllıca bir davranıştır.
FET, en küçük mikro işlemlerde bile kullanım kolaylığı sağlayan sonsuz bölünebilir olacak şekilde oluşturulmuştur. Bu, AEA’ların çalışması için son derece yararlı olacak ve ayrıca projenin istenirse coin arzını düşük tutmasına izin verecektir.
Sonuç
Fetch.ai, yapay zekayı da entegre etmeye çalıştığı için daha iddialı blok zincir projelerinden biridir. Ekip, tedarik zincirinden enerjiye ve çok daha fazlasına kadar çeşitli sektörlerdeki sayısız gerçek dünya sorununu çözebilecek bir şey yaratmak için beceri, bilgi ve endüstri deneyimine sahip göründüğünden başarı için büyük bir umut barındırmaktadır.
Bununla birlikte, projenin vizyonlarını gerçeğe dönüştüremeyeceği konusunda hala çok gerçek riskler de mevcuttur. Geliştirmenin uzun bir süreç olması ve aynı zamanda maliyetli olması da beklenmektedir. ICO, bu maliyetleri karşılamaya yardımcı olacak ancak Fetch.ai, ekibin ileriye dönük çabalarını desteklemeye yardımcı olmak için bazı güçlü kurumsal ortaklıkları güvence altına alabilirse iyi olacaktır.
Projenin daha açık ve şeffaf hale gelmesi olumlu bir haberdir. Geçmişte, kamuya açıklanmış bilgi eksikliği nedeniyle projenin muhtemelen bir aldatmaca olduğunu beyan eden kötü niyetli kişiler de olmuştur. Bu durum son birkaç ayda değişmiş ve bu şimdilerde eklenen şeffaflık, Fetch.ai (FET)'i çok daha umut verici bir proje haline getirmektedir.