2 Milyon TL'yi Faize Yatırmak mı, O Parayla Ev Almak mı Daha Mantıklı?

reel faiz ve enflasyon ile bir denklem kurmak gerekir. bunun yanında alacağınız şeyin stoğu ve talebide etkilidir. geçtiğimiz 2 senede ev fiyatları oldukça yükseldi ancak her şey gibi inşaat maliyetleride yükseldi. yani ev stoğu azaldı, talep artti ancak yeni inşaat sayısı azaldı.
şöyle bir plan yapalım:
2024 için %40 enflasyon %45 faiz
2025 için %25 enflasyon %30 faiz
2026 için %15 enflasyon %20 faiz
2 milyonunuz faize yatırırsanız bu denklemde 4.5 milyon tl civarına ulaşır. faiz oranlarını oldukça iyimser yüksek tuttuğumu varsayıyorum.
2 milyon tl'ye alacağınız ev şehre ve konuma göre değişmekle birlikte, 12-15 bin tl kira getirecektir. biz ortalama 13.500 diyelim. kira artış oranınıda yukarıdaki enflasyon oranına göre belirleyeceğim.
1. sene 162.000 tl
2. sene %40 zamla 18.900 kira ile toplam 226.800 tl
3. sene %25 zamla 23.625 kira ile toplam 283.500 tl kira geliri elde edeceksin.
gelir vergisi, evin bakim giderleri vs. düşmedim. isteyen onu da hesaplayabilir.
toplamda 3 senede elimize 672 bin tl civarında bir kira getirecek.
evin değerini de enflasyon -%5 kadar arttıracağım. şu anki fiyatların aşırı degerli oldugunu ve enflasyon kadar artmayacağını varsayalım.
2 milyon tl olan evimiz
1. yıl %35 deger artışı ile 2.7 milyon
2. yıl %20 deger artışı ile 3.24 milyon
3. yıl %10 deger artışı ile 3.5 milyon degere ulasacak.
kira ile toplarsak 4.2 milyon tl civarında bir paramız olacak. vergisini vs. giderleri düşelim, düz hesap 4 milyon tl diyelim.
bugüne bakınca faize göre daha az getiriyor gibi gözükse de hesaplamayı birkaç sene daha öteye götürürsek, evin net galip geleceği görülüyor.
faiz garanti para gibi gözükse. de, ev gibi uzun vadeli enstrümanlarla kıyaslanması oldukça yanlış. yüksek faiz geçici bir dönem faydalanılması gereken kısa vadeli bir enstrümandır. olası bir kur şoku ile aldığınız faiz bir günde kuşa dönebilir, ev ise değerine değer katacaktır. bu gibi yüksek faiz dönemlerinde nakit para ile ucuza kapatılacak ev size 4-5 senede faize göre oldukça iyi getiriler verecektir.
özetle, faiz kısa bir süre için garanti paradır, devamlılığı olmaz, olamaz. bizim gibi ülkelerde nakit varlık her zaman aşırı risklidir, kısa vadede faydalanılmalıdır ve topuklanmalıdır. ülkenin bir gecede tekrar saçma ekonomi politikalarına dönmeyeceğinin ise hiç bir garantisi yoktur.
faize parayı atayım ömür boyu takılayım aleni bir şekilde matematik bilmezliktir ve fakir hayalidir.