Obsesif-Kompulsif bozukluk
OKB
OKB (obsesif- kompulsif bozukluk)
- DSM 4 te anksiyete bozukluğu altında
- biriktirici bozukluğu ve deri yolma bozukluğu eklendi
obsesyon
İstemsiz olarak akla giren yineleyen, kovulamayan itkiler.
badself / özkötülük obsesyonu
Saldırganlık / zarar verme örn ; yeni doğan çocuğu öldürme
Cinsel utandırıcı davranışlar obsesyonu
Oğlu ile ilişkiye girme düşüncesi
Dini obsesyon
Günah kabul edilen düşüncelerin aklına gelmesi
Kontaminasyon
Bulaşma obsesyonları hastalanma, kirlenme korkusu
Somatik obsesyonlar
AİDS, kanser gibi hastalıklara yakalanma korkusu
Kuşku - şüphe obsesyonları
eylemi yaptığından emin olamamaktır örn ütü
Tam doğruluk / just right
Simetri - kendini tam ifade etme
Kompulsiyonlar
- Obsesyonlarla başa çıkmak için yapılar örn: sayı saymak
- Kaygıyı tamamen ortadan kaldırmaz
- Kişi kompulsiyonlarını kontrol etmeye çalıştığında kaygı artar
En yaygın kompulsiyonlar
- Temizlik kompulsiyonu ( kirlenme)
- Kontrol etme kompulsiyonu ( kuşku - şüphe)
- Düzenleme kompulsiyonu ( tam doğruluk)
- Tekrarlama kompulsiyonu
- Sayma kompulsiyonu
- Tekrarlama kompulsiyonu
Nötrleşme x kompulsiyon farkları
- Nötrleşmede düşünceyi ortadan kaldırmaya çalışılır. Kompulsiyonda obsesyonlar sonucu çıkan sıkıntıyı azaltmak için
- Kompulsiyon nötrleşmenin alt dalı
Güvence / telkin arayışı
Obsesyonları tekrar tekrar sorabilir . Pekiştirmemek lazım
OKBye eşlik eden bozukluklar
-Majör depresyon - Sosyal fobi
Ayırıcı tanı
- Tekrarlı düşünceler yaygın . Anksiyete düşünceler gerçek yaşamla alakalı OKBde ise tuhaf ve irrasyoneldir.
- Özgül fobide ritüel görülmemektedir ancak OKBde görülür.
- Depresyonda rüminasyonlar (tekrarlayıcı olumsuz düşünce )duygudurum ile benlikle uyumludur. Kişiler bastırmaya çalışmaz .
OKB'nin epidemiyolojisi
- OKB seyrek çünkü katlanılamaz olmadan tedavi için başvurulmamakta.
- Tipik olarak 20li yaşlarda başlamaktadır.
- Erişkinlerde cinsiyet farkı yok
- Çocuklarda erkeklerde 1.5 kat fazla görülmekte
- Kendiliğinden düzelme nadir
OKB'nin etiyolojisi
biyolojik :
- Frontal lob , basal gangliada (kompulsiyonlardan sorumlu ) aktivite artışı
- Serotonin düzeyini arttıran antidepresanlar OKB'de etkili
DAVRANIŞCI YAKLAŞIM
Mowrerrin iki faktörlü öğrenme modeli
Obsesyonlar anksiyeteyi ortaya çıkaran koşullu uyaranlar olumsuz pekiştirmeyi arttırır.
Bilişsel Yaklaşım
Olumsuz düşünceler herkesin aklına geliyor OKB olmayanlar bu düşünceye anlam yüklemezler
Obsesyonlara ilişikin hatalı değerlendirme
- Abartılmış sorumluluk
- Düşüncelere önem verme
- Düşüncelerin kontrol edilmesi
- Abartılmış tehdit algısı
- Belirsizliğe tahammülsüzlük
- Mükemmelliyetçilik
Düşünce eylem kaynaşması
Aklından geçen ile gerçekten yapma aynı olarak gözükür.
Psikoeğitim tedavi
Obsesyonları hatalı değerlendirmelere kaydırıyoruz
- OKBdeki bilişsel değişimde farkındalık oluşturmayız anlamsız düşüncelere olabilir diyoruz.