PİSAGOR’UN HAYATI
Pisagor Yunanistan’da, Ege Denizi’nde, Dilek Yarımadası’nın karşısında bir ada olan Sisam Adası’nda doğmuştur. Yüzük taşı yapımcısı Mnesarkhos’un oğludur. İlk eğitimini doğduğu adada almıştır. Ticaret için babasıyla farklı şehirlere gitmiş, çok fazla yer gezmiştir.
Pisagor’un hayatı ve çalışmalarıyla ilgili bilinenlerin çok azı yazılı belgelere dayanır. Yaşamına ilişkin ilk yazılı belgeler M.Ö. dördüncü yüzyıla yani ölümünden yaklaşık 150 yıl sonrasına tarihlenir.
Genç yaşta felsefeyle ilgilenmeye başladı. Eğitiminin bir parçası olarak, yaklaşık 20 yaşındayken Milet adasındaki Thales ve Anaximander’in yanına gitti (1). Aldığı tavsiyeler üzerine Mısır’a seyahat etti. M.Ö. 550’lerdeki Perslerin Mısır’ı işgali sonucu tutsak alındı. Bu süre boyunca Babil’de tutuldu.
Babil’den ayrılınca Samos’a döndü ve M.Ö 532’a kadar burada yaşamaya devam etti. Daha sonra tiran Polykrates’in yönetiminden hoşlanmadığı için Güney İtalya’daki Kroton’a göç etti. Burada felsefî, dinî, siyasî içeriklere sahip olan bir akademi kurdu. “Pisagorcular” da denilen akademi mensupları edindikleri bilgileri sır olarak saklamaya karar verdi.
Pisagorculuk ve Pisagorculuk Okulu
Topluluk hem bir okul hem de bir kardeşlik derneği gibi işlev görüyordu. Pisagor'un öğrencileri kendilerini Pisagorcular olarak adlandırıyorlardı. Pisagorcuların iki yüz yıl sonra Öklid'in "Öğeler" adlı eserinde yazmış olduğu aksiyomatik geometrinin başlangıcında etkileri olmuştur.
Pisagorcular'ın çiğnenmesi halinde cezanın ölüm olduğu bir sessizlik kuralları vardı. Çünkü bir insanın sözlerini genellikle dikkatsizce söylediğine inanıyorlardı ve bir insan eğer ne söyleyeceği konusunda şüphe duyarsa susmalıydı. Diğer bir kural ise acısı çoğalırken bir adama acısını unutması konusunda ısrar etmemekti, çünkü kaygısızlığı desteklemek büyük bir suçtu. Ayrıca Pisagorcular biri evden çıktığında öfke onun uşağı olmasın diye geri dönmemesini söylerlerdi. Bu aksiyon onlara matematik, tanrı ve evren hakkında hiçbir şeyi öğrenmemenin yine bunlar hakkında çok az bir şey bilmekten daha iyi olduğunu anlatıyordu.
Pisagorcular ikiye ayrılıyordu: Matematikçiler ve Dinleyiciler. Matematikçiler daha detaylı bir eğitim görürken, dinleyiciler Pisagor'un yazılarının özetlerini duyabiliyorlardı. Dinleyicilerin Pisagor'u görmeye ve tapımın sırlarını öğrenmeye izinleri yoktu. Genelde davranış kurallarını ve erdemi öğreniyorlardı.
Pisagor, kadınların bir eşya gibi görüldüğü ve işlerinin sadece evi yönetmek olduğu bir zamanda onların toplulukta eşit şekilde çalışmalarına izin verdi. Orfeusçu tapımın üyesi olan Brontinus'un kızı ve Pisagor'un eşi olan Theano da bir matematikçiydi.
Pisagor neyi bulmuştur?
Pisagor astronomi, matematik, felsefe, müzik ve daha pek çok farklı alanlara katkı sağlamıştır. Felsefenin ve matematiğin öncüsü olarak kabul edilir. Pisagor teoremi olarak bilinen fikri ispat etmiştir. Platon ve Aristoteles'in felsefi düşüncelerini etkileyen en önemli isimdir.
1. Matematik
Pisagor sayısal sistem fikrini ortaya atan ilk kişiydi. Bu açıdan matematiği başlattığı düşünülür. Pisagor ve öğrencileri için gerçek sayılar hayati öneme sahiptiler. Sayılar dünyanı oluştururlardı. Bu nedenle onları anlamak hayatı anlamak ile eşdeğerdi.
2. Numeroloji
Pisagor ve öğrencileri bilimi gizem ve maneviyata yönelik kullanmışlardı. Yedi sayısı kutsaldı çünkü gezegenlerin sayısıydı ve Apollon'un doğum günü her ayın yedinci gününe denk geliyordu. Modern bilim insanlarına göre Pisagor ve öğrencileri matematikle değil aritmetikle ilgilenmişlerdir.
3. Farklı yaşam tarzı
Pisagor ve öğrencileri farklı bir yaşam tarzına sahiptiler. Herkesten uzak bir şekilde yaşarlardı ve yabancıları dışlarlardı. Bu yeni bir yaşam biçimiydi ve Pisagor öğrencilerine en iyi şekilde aşılamıştı. Öğrencileri dini ve mistik öğretilere yakın olanlar ile bilimsel olanlar olarak ikiye ayrılıyorlardı.
4. Metempsikoz
Pisagor'un temel ilkelerinden biri tüm ruhların tanrısal olduğuna yöneliktir. Ölümden sonra bir ruhun başka bir bedene geçtiğine inanan biriydi. Onun öğretilerini devam ettiren kişiler Pisagor'un bilge Hermotimus olarak geri döndüğüne inanılmıştır.
5. Müziğe katkı
Pisagor'un öğretilerini takip eden kişiler müziği Apollo'nun sevgisiyle ilişkilendirmişlerdir. Müzik ruh için bir arınma anlamına geliyordu ve vücudu iyileştirebilirdi. Bazı anlatılara göre Pisagor insanlara şarkı söyleyerek onların öfkelerini bastırmayı başarmıştır.
6. Dini öğretilere katkı
Pisagor tarafından verilen dini öğretilen ruhun ölmediğine ve erdem yoluyla yeniden bir beden bulduğuna yönelikti. Hem hayvanlarda hem de bitkilerde bir ruhun olduğuna inanıyordu. Pisagor dövülen bir köpeğin haykırışlarında arkadaşının sesini duyduğunu iddia etmiştir.
7. Filozoflara etki
Pisagor, Platon ve Aristoteles gibi filozofları etkilemiş birisidir. Özellikle Platon onun öğretilerine farklı bir yorum getirmeyi başarmıştır. Daha sonra bunları öğrencisi Aristoteles'e aktarmıştır. Bu iki filozofun bilim ve mantık ile ilgili olan düşüncelerin temeli Pisagor'un öğretileridir.
8. Kozmoloji
Pisagor dünyanın küre biçimde olduğunu öne süren ilk kişidir. Bu fikre nasıl sahip olduğunu kimse bilmese bile teorilere göre dairelerin en güçlü şekil olduğuna inanmasından kaynaklıydı. Gezegenlerin hepsinin dev daireler çizerek hareket ettiklerini düşünüyordu.
9. Pisagor teoremi
Pisagor kendi adını taşıyan teorem fikriyle ünlüdür. Bir dik üçgende yer alan hipotenüsün karesinin, diğer iki kenarın karesinin toplamına eşit olduğunu öne sürmüştür. Her ne kadar daha önce ortaya atılan bir hipotez olsa bile Pisagor bunu ispatlamayı başarmıştır.