Hello everyone,

Eski adı Matic Network olan Polygon (MATIC), ölçeklenebilme sorununu temel blok zincir ağı katmanını güncellemek yerine ikinci bir katman oluşturarak çözmeyi amaçlamaktadır. Yani Polygon, Ethereum (ETH) için bir Layer-2 çözümüdür. Nitekim kuruluşundan beri Ethereum'un hızını ve kullanılabilirliğini artırmada etkili olduğunu kanıtlamıştır.Polygon’un esas hedeflerinden biri ağ üzerinde gerçekleşen ve etkileşimde bulunan işlemler arasındaki karmaşıklığı azaltmaktır. Polygon (MATIC), kullanıcılar, merkeziyetsiz finans yani DeFi uygulamaları ve ekosistemler arasındaki etkileşimi kolaylaştırmak üzere tasarlanmıştır. Polygon bu amaçla İş Kanıtı Taahhüt Zinciri (Proof-of-Stake Commit Chain) mekanizmasını ve onun Plasma adlı ölçeklendirme çözümünü kullanır.
Plasma, Ethereum ağına önemli ölçüde ölçeklendirmeyi sağlayan bir çözümdür. Bu çözüm ile Polygon (MATIC), temel blok zincir üzerinde küresel çapta merkeziyetsiz finansal uygulamaların inşa edilebilmesine olanak sağlar.Polygon (MATIC) bu çerçeveye ek olarak yan ağlar (side chain) ve güvenliği arttırmak amacıyla İş Kanıtı doğrulayıcılarını eklemiştir.

Kısaca Ethereum (ETH) Nedir?

Ethereum blockchain sistemi üzerine kurulu; akıllı sözleşme (smart contract) işlevselliğine sahip, açık kaynak kodlu, halka açık ve blok tabanlı dağıtılmış işletim sistemidir. Ether, Ethereum platformu tarafından üretilen merkezi olmayan, herhangi bir devlet merkez bankası tarafından kontrol edilmeyen bağımsız bir dijital para birimidir. Sembolü Ξ ve kısaltması ise ETH'dir.Ethereum, 2013 yılının sonlarında Vitalik Buterin tarafından önerildi. Sistem 30 Temmuz 2015'te yayına alındı. Ethereum Bitcoin'den sonra en fazla piyasa değerine sahip dijital para birimidir.

LAYER-2 NEDİR?
Layer-2 ya da Katman-2, mevcut bir blok zincir üzerinde oluşturulan protokoller için kullanılan bir kavramdır. Layer-2 protokolleri, bir Layer-1 blok zincirin işlem hızı ve ölçeklenebilirlik sorunlarını çözmek amacıyla oluşturulur. Layer-2 Coinleri Listesinde yer alan kripto para birimleri ölçeklenebilirlik sorununu çözmek için ortaya çıkan projelere ait kripto para birimleridir.

Layer-2 Kavramını Anlamak

Layer-2 protokolleri, mevcut bir blok zincirin üzerine inşa edilmiş ikincil yapılardır. Bir Layer-2 protokolü, Layer-1 blok zinciri üzerinde oluşturulur ancak işlemleri ondan bağımsız bir şekilde, başka bir katmanda gerçekleştirir. Böylece, Layer-1 blok zincirlerinin ölçeklenebilirlik sorununa bir çözüm getirmiş olur.Örneğin, Bitcoin Lightning Network, Bitcoin (BTC) ölçeklenebilirlik sorununu çözen bir Layer-2 çözümüdür. Bitcoin Lightning Network, en önemli Layer-2 çözümlerindendir. Bir diğer önemli Layer-2 çözümü ise Ethereum (ETH) blok zinciride oluşturulan Ethereum Plasma’dır.

Layer-2 Ölçeklenebilirlik Çözümleri

Layer-2 çözümleri, zincir dışı (off-chain) çözümlerdir. Layer-2 protokolleri, Layer-1’in merkeziyetsizlik ve güvenlik unsurlarından faydalanırken işlemleri bağımsız şekilde, ayrı bir zincir gibi gerçekleştirir. Böylece Layer-1’in ölçeklenebilirlik sorununa bir çözüm getirir; blok zincirdeki işlemlerin daha hızlı ve daha maliyetsiz gerçekleşmesini sağlar.
Layer-2 protokollerinde Rollup’lar, durum kanalları (state channels) ve yan zincirler (side chains) kullanılabilir.

1. Rollup: Rollup’lar, bir işlemi Layer-1 dışında yürüten yapılardır. İşleme ait verileri ve fikir birliğine varıldığına dair kanıtları daha sonra Layer-1’e gönderilir. İşlem verileri Layer-1 bloklarına dahil edildiğinden, rollup’lar ana zincir ile güvence altına alınmıştır. Rollup’lar kendi içerisinde optimistic rollup’lar ve zero knowledge (sıfır bilgi) rollup’lar şeklinde ikiye ayrılır.
2. Durum kanalları: State Channels ya da Durum Kanalları, çok imza yapısına sahip akıllı sözleşmeleri kullanarak katılımcıların zincir dışında hızlı ve özgürce işlem yapmalarını sağlar. Ardından işlemin kesinliğini ana zincire iletir.
3. Yan zincirler: Side chains, yani yan zincirler, ana zincire paralel ve ondan bağımsız olarak çalışan blok zincirlerdir. Yan zincir kendi konsensüs algoritmasına sahiptir. Bu zincirler, ana blok zincire iki yönlü bir köprü ile bağlanır.

Layer-1 ile Layer-2 Arasındaki Farklar

Layer-1, ana blok zinciri ifade eder. Layer-1 çözümleri de bu ana blok zincir ağı üzerinde yapılan iyileştirmelerdir. Layer-1 çözümleri, Layer-1’de, yani ana zincirde yapısal değişiklikler gerektirir. Bu yüzden vakit alırlar, maliyetli olabilirler ve her zaman uygulanamayabilirler. Layer-2 ise Layer-1 üzerinde oluşturulan ikincil bir protokol ya da çerçevedir. Layer-2 çözümleri zincir dışı çözümlerdir ve ana zincirin yapısını etkilemezler. Bu yüzden Layer-2 çözümlerini uygulamak daha kolay ve hızlıdır.Çoğu merkeziyetsiz uygulama, ölçeklenebilirlik avantajı sebebiyle Layer-2 protokollerinde çalışır. Layer-2 protokolleri, işlemleri ana zincirden bağımsız olarak gerçekleştirdiği için, Layer-1 ölçeklenebilirlik sorunundan etkilenmez.

Layer-2 Tokenları Nelerdir?

Layer-2 protokollerinin kripto para birimleri Layer-2 tokenları olarak anılır. Polygon (MATIC), Immutable X (IMX), Loopring (LRC), Curve (CRV) ve OMG Network (OMG) bazı önde gelen Layer-2 tokenlarıdır.

Polygon (MATIC)

Eski adı Matic Network olan Polygon, Ethereum (ETH) için bir Katman-2 çözümüdür. Polygon ağı üzerinde akıllı sözleşmeler oluşturulabilir. Polygon’un kripto para birimi MATIC tokendır.

Immutable X (IMX)

Immutable X, Ethereum (ETH) blok zincirinde oluşturulmuş NFT’ler için ilk Katman-2 protokolüdür. Immutable X, yüksek işlem ücreti gerektiren NFT işlemlerinin maliyetlerini düşürür. Layer-2 coin listesinde bulunan IMX token, projenin ERC-20 tabanlı kripto para birimidir.

Loopring (LRC)

Loopring, merkeziyetsiz borsalar geliştirmek için oluşturulmuş bir Ethereum (ETH) Layer-2 çözümüdür. Loopring, merkezi ve merkeziyetsiz borsalar arasında alım satımı olanaklı kılar. Projenin ERC-20 tabanlı tokenı LRC token, önde gelen Layer-2 coinleri listesinde gösterilmektedir.

Curve (CRV)

Curve, stablecoinlere odaklanmış bir otomatik piyasa yapıcıdır. Ethereum (ETH) üzerinde oluşturulmuş bir Layer-2 protokolü olan Curve’un kripto para birimi ise ERC-20 tabanlı CRV tokendır.

OMG Network (OMG)

OMG Network, kullanıcıların ERC-20 tabanlı tokenlarını, Ethereum (ETH) ana ağında yapılan işlemden çok daha hızlı ve daha ucuza transfer etmelerine olanak sağlayan bir Layer-2 protokolüdür. OMG token, ağın yerel kripto para birimidir. OMG, gelecek vadeden Layer-2 coin listelerinde gösterilmektedir.

ERC-20 Nedir?

ERC-20, Ethereum (ETH) blok zincirinde token oluşturmak ve yayınlamak için kullanılan bir kripto para standardıdır. ERC kısaltmasının açılımı "Ethereum request for comment"tir; yani, “Ethereum yorum talebi”. Bu kavram, bir grup geliştirici ve kullanıcıya temel teknik notları ve gereksinimleri iletmek için İnternet Mühendisliği Görev Gücü (Internet Engineering Task Force) tarafından tasarlanana benzer bir kavramdır.
ERC-20 kavramı, Ethereum blok zincirinde kullanılan bir komut dosyası standardını ifade eder. Bu teknik standart, bir Ethereum tokenının veya akıllı sözleşmenin izlemesi gereken bir dizi kuralı, eylemi ve bunu uygulayabilmek için gereken adımları belirler. Daha basit bir ifadeyle ERC-20, Ethereum blok zincirinde yeni bir token ya da akıllı sözleşme oluşturmak için gereken şartları belirleyen bir yönergedir. Ethereum blok zincirinde oluşturulacak tokenlar ve akıllı sözleşmeler, ERC-20 standardına ya da alternatif bir standarda uymak zorundadır.

ERC-20 tokenları

ERC-20 standardı, bir süredir yeni tokenların oluşturulması için en çok tercih edilen yolların başında geliyor. Özellikle Özellikle ICO'lar ve kitle fonlaması şirketleri arasında son derece popüler. Ortaya çıktığından bu yana ERC-20 standardında on binlerce token yaratıldı ve piyasaya sürüldü. Bugün ERC-20 standardı, 200 binden fazla token ve akıllı sözleşme için ortak bir kurallar bütünü sunuyor.
Peki ERC-20 tokenları nasıl ve ne zaman ortaya çıktı? ERC-20 tokenlarının özellikleri nelerdir? Yazımızın devamında işte bu sorulara cevap vereceğiz.

ERC-20 nasıl ortaya çıktı?

ERC-20 token standardı, Kasım 2015'te Ethereum (ETH) geliştiricisi Fabian Vogelsteller tarafından önerildi. Eylül 2017’de ise ERC-20 resmen tanındı. Bir başka deyişle ERC-20 token standardı 2015’te yaratıldı ve 2017’de Ethereum topluluğu tarafından kabul edildi.
Ethereum (ETH) ekosisteminde böyle bir standart oluşturmak için standardı oluşturmak isteyen geliştirici ya da geliştirici grubu bir Ethereum İyileştirme Önerisi (EIP) sunmalıdır. Sunulan EIP daha sonra bir komite tarafından gözden geçirilir ve onaylanır. Böylece önerilen EIP bir ERC standardına dönüşür.
Ethereum blok zincirinde yaratılacak tokenlar, akıllı sözleşmeler ve diğer özellikler, onaylanan standartlardan birine uymak zorundadır. Ethereum ağında ERC-20 dışında ERC-721, ERC-621, ERC-827 gibi alternatif token standartları da bulunmaktadır. Bunların her biri farklı işlevselliklere sahiptir.

ERC-20 tokenlarının özellikleri nelerdir?

ERC-20 token standardı, Ethereum (ETH) blok zincirinin bir parçasıdır. Yani ERC-20 tokenları Ethereum blok zinciri üzerinde yaratılır, üretilir ve çalışır.
Her ERC-20 token işlevi ise bir dizi akıllı sözleşme tarafından yönetilir. Bu akıllı sözleşmeler, tokenın çalışması için hiçbir kişiye veya kuruluşa güven duymanın zorunlu olmamasını sağlar. Kurallar veya koşullar karşılandığında akıllı sözleşme, kodu otomatik olarak yürütür. Örneğin, bir ERC-20 tokenını başka birine aktarırken, kullanıcının onu alıcıya iletmesi için kimseye güvenmesi gerekmez.
ERC-20 token standardı, Ethereum tabanlı tokenların bazı işlevlerini açıklar. Bu işlevler, tokenların adresler arasında aktarılma şeklini ve ad ve tedarik gibi token akıllı sözleşmesiyle ilgili bazı önemli verileri içerir. Bir başka deyişle, ERC-20 standardı, bir tokenın içermesi gereken kimlik bilgilerini belirler.
ERC-20 tokenları kitle fonlaması, ağ yönetişimi, fiziksel varlıkların temsili, işlem ücretlerinin ödenmesi gibi kullanım alanlarına sahiptir. Bazen Ethereum ağındaki merkeziyetsiz uygulama geliştiricileri, projeleri için para toplamak isteyebilir. Bu amaçla ERC-20 tokenları çıkararak onları satabilirler. ERC-20 tokenları aracılığıyla kullanıcılar, ağda faaliyet gösteren uygulamaların ve diğer projelerin yönetişimine de katılabilirler. Bir ERC-20 tokenı, kuponlar, altın sertifikaları, sadakat puanları gibi dijital varlıkların yanı sıra altın gibi fiziksel varlıkları da temsil edebilir. Uygulama ve projelerdeki işlem ücretleri de ERC-20 tokenları ile ödenebilir.
Bazen de projeler, kendi ihtiyaçlarını karşılayacak yeni özelliklerle ERC-20 standardına uygun tokenlar geliştirirler.

En popüler ERC-20 tokenları

Şu an Ethereum ana ağında çalışan 200 binden fazla ERC-20 tokenı bulunuyor. En popüler ERC-20 tokenları arasında Chainlink (LINK), Maker (MKR), Basic Attention Token (BAT), OMG Network (OMG) sayılabilir.

ERC-20 tokenları nasıl alınır?

Ethereum blok zinciri üzerinde yaratılan ve çalışan ERC-20 tokenları, listelendikleri kripto para borsaları üzerinden itibari para ya da başka kripto paralar karşılığında alınıp satılabilir. Türkiye’nin önde gelen kripto para borsalarından Bitlo da birçok popüler ERC-20 tokenını listelemektedir. Bitlo üzerinden Türk lirası karşılığında ERC-20 tokenları alıp satabilirsiniz.

DEFI NEDİR?
DeFi kavramı, “decentralized” ve “finance” kavramlarının birleşiminden oluşur. Bu kelime, Türkçede merkeziyetsiz finans anlamına gelmektedir. Merkeziyetsiz finans ya da DeFi, hiçbir merkezi otoriteye bağlı olmayan finansal yapıları ifade eder. Defi coinleri ve defi tokenleri de merkezi bir otoriteye bağlı olmayan kripto para birimleridir.İlk Defi coini olarak bilinen ve merkeziyetsiz eşler arası ödeme yöntemi olarak ortaya çıkan Bitcoin (BTC) , ilk DeFi platformu olarak kabul edilebilir. Ancak DeFi ekosistemi, Ethereum (ETH) ile beraber gelişmiştir.
Ethereum blok zinciri üzerinde oluşturulan merkeziyetsiz finans uygulamaları, kullanıcılara birçok finansal işlemi merkeziyetsiz ve güvenilir şekilde gerçekleştirebilme olanağı sunmuştur ve defi tokenleri ethereum ile daha hızlı bir şekilde gelişmeye başlamıştır. Bu finansal işlemler arasında kredi alma, kredi verme, merkeziyetsiz borsa, sigorta, alışveriş, pazaryeri ve benzerleri sayılabilir. Yani merkeziyetsiz finans uygulamaları, geleneksel finansal işlemleri daha hızlı, daha ucuz ve aracılar olmadan gerçekleştirebilme olanağı sunar.

DeFi ne işe yarar?

Günümüzde tüm insanların geleneksel finans sistemlerine kolayca erişebildiğini düşünebiliriz. Ancak bu doğru değil. Dünya üzerinde 1,5 milyardan fazla kişi geleneksel finans sistemine ve bankacılık işlemlerine erişememektedir. İnternet bağlantısı olan her yerden erişilebilen ve merkezi otoritelerin müdahalesinden bağımsız olan DeFi uygulamaları, bu 1,5 milyardan fazla kişiyi finansal sisteme dahil etmeyi amaçlamaktadır.
DeFi, finansal işlemlerden üçüncü tarafları ve merkezi otoriteleri çıkarır. Bir başka deyişle, DeFi ekosisteminde gerçekleşen hiçbir işleme hükümetler, bankalar ya da başka kurum ve kuruluşlar müdahale edemez. Bu da finansal işlemler için daha güvenli ve özgür bir yöntem sunar.

DeFi sisteminin avantajları nelerdir?

Özellikle 2008 Finans Krizi’nden sonra birçok kişi bankalara olan güvenini yitirmiştir. DeFi sistemi, bankaya güveni olamayan kişilerin bankacılık işlemlerini bir otorite tarafından değil de bir algoritma üzerinden gerçekleştirilebilmesini sağlamaktadır. Yani finansal işlemlerden aracı tarafları çıkarmaktadır.
Blok zincir teknolojisini kullanan DeFi uygulamaları, blok zincirlerin hacklenmesi neredeyse imkansız olduğundan çok güvenlidir. Blok zincir üzerindeki hiçbir işlem, tabii ki DeFi işlemleri de sonradan değiştirilemez ve dışarıdan müdahalelere karşı korunaklıdır.
DeFi sisteminin gelişmesi ile beraber merkeziyetsiz borsalar da ortaya çıkmıştır. Bu borsalarda kripto paralar gibi defi coinleri ve defi tokenleri de alınıp satılabilmektedir.

DeFi tokenları nelerdir?

DeFi platformlarının kripto para birimleri DeFi token ya da DeFi coin olarak adlandırılmaktadır. Uniswap (UNI), Sushiswap (SUSHI), NEAR Protocol (NEAR), Cardano (ADA) ve Aave (AAVE) defi coinleri ve defi tokenleri listesinde ön plana çıkan kripto para birimleridir. Fakat defi coinleri listesinde bu kripto para birimlerinden daha fazlası da bulunmaktadır.

Piyasa Değerine Göre En Büyük Defi Coin ve Defi Tokenleri

Defi coinleri ve defi tokenleri listesi incelendiğinde belirli kripto para birimlerinin piyasa değerine göre oldukça hızlı büyüdüğü görülmektedir. Piyase değerine göre en büyük defi coin ve defi tokenleri şunlardır:

• Uniswap
• Sushiswap
• Near
• Cardano
• AAVE

Piyasa değerine göre en büyük defi coin ve defi tokenleri arasında yer almaktadır.

Uniswap (UNI)

Uniswap, Ethereum (ETH) blok zincir ağında çalışan merkeziyetsiz, açık kaynak kodlu bir kripto para borsasıdır. UNI token ise kullanıcıların Uniswap merkeziyetsiz borsasının yönetiminde söz sahibi olmalarını sağlayan ERC-20 tabanlı bir yönetişim tokenıdır.

Sushiswap (SUSHI)

Tıpkı Uniswap gibi Sushiswap da bir merkeziyetsiz kripto para borsasıdır. Zaten Sushiswap, Uniswap projesi değiştirilerek oluşturulmuştur ve kurucuları tarafından Uniswap’ın gelişmiş versiyonu olarak tanımlanmaktadır. ERC-20 tabanlı SUSHI token ise platformun yerel kripto para birimidir.

NEAR Protocol (NEAR)

NEAR Collective (NEAR Kolektifi) tarafından oluşturulan NEAR Protocol, üzerinde merkeziyetsiz uygulamalar oluşturulabilecek şekilde tasarlanmış bir blok zincir projesidir. NEAR protokolünün yerel kripto para birimi NEAR tokendır.

Cardano (ADA)

Cardano, üzerinde akıllı sözleşmeler oluşturulabilen esnek, sürdürülebilir, ölçeklenebilir bir blok zincir projesidir. Cardano platformunun yerel kripto para birimi ise ADA tokendır.

Aave (AAVE)

Aave, merkeziyetsiz, aracısız ve sabit faiz oranları ile kişiler arası borç alıp vermeyi sağlayan bir DeFi projesidir. AAVE token ise Ethereum (ETH) blok zincirinde çalışan Aave’nin ERC-20 tabanlı yerel kripto para birimidir.

Merkeziyetsiz Borsa-Decentralized Exchange (DEX)

Merkeziyetsiz borsalar (decentralized exchange-DEX), doğrudan eşler arası kripto para birimi işlemlerinin güvenli bir şekilde ve bir aracıya ihtiyaç duymadan çevrimiçi olarak gerçekleşmesine izin veren bir tür kripto para birimi borsasıdır. Merkezi olmayan borsalar veya DEX'ler, kripto para birimi alıcılarının veya satıcılarının fonlarının kontrolünü herhangi bir aracıya veya emanetçiye bırakmak zorunda kalmadan ticaret yapmalarına izin veren özerk, merkezi olmayan uygulamalardır (DApp).
Merkezi olmayan borsalar başlangıçta herhangi bir otoritenin belirli bir borsada yapılan işlemleri denetleme ve onaylama ihtiyacını ortadan kaldırmak için ortaya çıkmıştır. Akıllı kontratların yardımıyla, DEX'ler otomatik emir defterlerini (order book) ve işlemleri yürütür. Bu onları gerçek birer peer-to-peer yapar. Merkezi olmayan borsalar aracılığıyla yapılan işlemlerde; banka, borsa, çevrimiçi ödeme ağ geçitleri, devlet kurumları gibi varlıkların güvenliğini ve transferini denetleyen üçüncü taraf kuruluşlar yerine blok zincirleri veya dağıtılmış defterler yer almaktadır.  
Bazı yaygın çalışma yöntemleri arasında akıllı sözleşmelerin kullanılması veya order book (emir defteri) aktarımı yer alır. Başka varyasyonların kullanımı da mümkündür ve merkeziyetçiliğin oranına göre bu varyasyonlar değişir.
Kullanıcıların varlıklarını borsaya devretmeleri gerekmediğinden merkezi olmayan borsalar, borsaların hacklenmesinden kaynaklanan hırsızlık riskini azaltır.
Merkezi olmayan borsalar, fiyat manipülasyonunu veya sahte ticaret hacmini de önleyebilir ve Müşterini Tanı (KYC) gereksinimi uygulayan borsalardan daha anonim olma özelliğine sahiptir.

Merkezi Olmayan Borsalar Nasıl Çalışır?

Merkezi olmayan borsaların nasıl çalıştığını anlamak için öncelikle DEX türlerini incelemeliyiz.

On-Chain Order Book

On-Chain Order Book kullanan bir DEX'te, tüm emirlerin kaydını tutmak için atanan ağ nodeları bulunmaktadır. Ayrıca, her bir işlemi onaylamak için madencilerin çalışmasını gerektirmektedir.

Off-Chain Order Book

Off-chain Order Book kullanan bir DEX’te, işlem kayıtları merkezi bir varlıkta barındırılmaktadır. Bu tip emir defterlerini yönetmeye yardımcı olmak için “relayers” kullanılmaktadır. Off-chain emir defteri kullanan DEX’ler, diğer DEX türlerinin aksine yarı merkeziyetsizdir.

Otomatik Piyasa Yapıcıları (AMM)

Uniswap, SushiSwap ve Kyber Network gibi popüler DEX platformları tarafından kullanılan otomatik piyasa yapıcıların (AMM), emir defterine ihtiyaçları yoktur. Bunun yerine, belirli parametrelere göre işlemleri otomatik olarak yürüten likidite havuzları oluşturmak için akıllı kontratlar kullanmaktadırlar.

DEX'lerin Avantajları

DEX'ler, dijital varlık sahiplerine gelişmiş gizlilik, daha güçlü güvenlik ve daha fazla kullanıcı kontrolü sağlamaktadır.
Merkezileştirilmiş borsaların doğasında bulunan en büyük risk, hacklenebilir olmalarıdır. Merkezileştirilmiş borsaların gözetim niteliği, genellikle hackerlar ve hırsızlar için olağan hedefler olmasının ana nedeni olarak gösterilmektedir. Kullanıcılarının fonlarını platformda tutarak likiditelerini korumaktadırlar ve bu da onları büyük çaplı hırsızlığa karşı hassas hale getirmektedir. Aynı zamanda, bir olayın kendilerine ait özel anahtarların ve bağlı fonların kontrolünü kaybetmelerine neden olduğunu iddia ettikleri exit scam (çıkış dolandırıcılığı) olarak adlandırılan yöntemi uygulamalarına da olanak tanımaktadır. 
DEX'ler ise bu tür risklere karşı daha az hassastır çünkü kullanıcılar özel anahtarlarını veya kurtarma seedlerini kullanmak zorunda kalmadan bu platformlarda soğuk veya sıcak cüzdanları üzerinden serbestçe trade yapabilmektedirler. En temelde, hesaplarının güvenliğini sağlamaktan sorumlu olanlar kullanıcılardır. Ek olarak, kripto para ödülünün borsa cüzdanlarında depolananlar kadar büyük olmayacağı düşünüldüğünde, hackerların bireysel kullanıcılardan fon çalması kazançlı olmayacaktır.
Tüm merkezi borsalar, Müşterinizi Tanıyın (KYC) gereksinimlerine uymak için kayıt olmayı gerektirmektedir. Bu durum ise kripto para sahiplerini, kişisel verilerini borsalara vermeye zorlamaktadır. DEX’ler herhangi bir merkezi otorite tarafından korunmadıkları için KYC protokollerini kullanmaya gerek yoktur. Bu nedenle çoğu DEX bunu uygulamaz. DEX'ler, işlem yapan kullanıcılarına gizlilik sağlar.
Kullanıcılar DEX’lerde, fonlarının tam kontrolüne sahiptir ve bunları istedikleri gibi kullanabilirler. Borsaların varlıklarını dondurması veya para çekme işlemlerini engellemesi gibi endişeler DEX'lerde nadiren olmaktadır. Tüm merkezi olmayan borsaların eşit şartlarda oluşturulmadığı ve pratikte yarı merkezi olmayandan tamamen merkezi olmayana kadar çeşitlilik gösterebileceğini de unutmamak gerekir. 

DEX'lerin Dezavantajları

Ne kadar devrimci olsalar da merkezi olmayan borsaların dezavantajları da var. Merkeziyetsiz borsa seçimi yaparken bu dezavantajları göz önünde bulundurmakta fayda var. 

İşlem Hızı

Alım satım taleplerinin işlenmeden önce ağa yayınlanması ve madenciler tarafından onaylanması gerekliliği nedeniyle DEX'lerdeki emirlerin işlenmesi yavaş olabilir. Kripto para birimlerinin değerlerindeki değişikliklerden dolayı işlemin gerçekleşmemesi ya da fiyat kayması yaşanması riski yüksektir. 
Aynı zamanda public order book ile ilgili "Front-Running" endişesi vardır. Böyle bir durumda kullanıcılar, mevcutta bekleyen işlemlerden daha önce kendi işlemlerinin gerçekleştirilmesi için daha yüksek gaz ücretleri ile işlem başlatabilirler.

Likidite Sorunları

Likidite konusunda DEX'ler genellikle sorun yaşamaktadır çünkü merkezi borsaların aksine, likiditeleri büyük ölçüde platformda aktif olarak işlem yapan kullanıcı sayısına bağlıdır. Ayrıca, çoğunlukla ticareti kolaylaştırmak için hareket edebilecekleri herhangi bir fona erişimleri yoktur. Öte yandan, merkezi olmayan finans (DeFi) alanı, DEX'lerin kullanabileceği likidite havuzları aracılığıyla bu duruma bir çözüm bulmuştur.
DEX’ler güvenlik, rahatlık ve gizlilik sağlasa da merkezi borsaların uğraştığı tüm sorunları çözecek sihirli bir değnek olmadığını unutmamakta fayda var. Teknolojik gelişmelere bağlı olarak sürekli gelişen DeFi’den dolayı ilerleyen yıllarda merkeziyetsiz borsaların tüm dezavantajları ortadan kalkabilir ancak yine de traderların, yatırımlarını yönetirken mevcut dezavantajları göz önünde bulundurmalarında fayda vardır. 

MATIC token projesi

Polygon ağının yerel kripto para birimi MATIC tokendır. MATIC token madenciliği yapılmayan bir kripto para birimidir ve tüm MATIC arzı vakıf tarafından üretilmektedir. Toplam MATIC arzı 10.000.000.000 adettir. Peki MATIC token ne işe yarar?
MATIC, Polygon ağındaki ödeme hizmetleri ve ekosistemde faaliyet gösteren kullanıcılar arasında ödeme amaçlı para birimi olarak kullanılır. Polygon yan zincirlerindeki işlem ücretleri de MATIC token ile ödenir.

Polygon (MATIC) projesinin kurucuları kimlerdir?

Polygon (MATIC), 2017’nin başlarında Jayant Kanani, Sandeep Nailwal ve Anurag Arjun tarafından kuruldu. Kurucular arasına daha sonra Sırp mühendis Mihalio Bjelic de katıldı.
Başta Matic Network adıyla kurulan platform, 2019’da faaliyete geçti. 2021 Şubat’ında ise Matic Network, adını Polygon olarak değiştirdi.

(MATIC) projesini özel yapan nedir?

Merkeziyetsiz uygulamalar büyük ilerleme kaydetmesine rağmen, şu an kullanılan blok zincir sistemlerinin çoğu mevcut kullanıcıların taleplerine göre yeterli ölçeklendirmeye uygun değil. Polygon (MATIC) ise bu sorunu verimli şekilde çözen ve işlemleri hızlandıran, maliyetleri ise düşüren ilk girişimlerden biri.
Polygon, daha hızlı ve düşük maliyetli Plasma çerçevesi üzerinde merkeziyetsiz bir platform kurmayı amaçlar. Ethereum (ETH) ağında bulunan Hisse Kanıtı kontrol noktalarını kullanarak da hızlanır. Bu şekilde, tek bir Polygon zinciri üzerinde 65 bin 536 işlem yapılabilir.

MATIC token istatistikleri

MATIC, Polygon ağının yerel kripto para birimidir. Toplam MATIC arzı 10.000.000.000 adettir. MATIC tokenların dağıtımı ise şu şekildedir:

• %23,33: Ekosistem
• %21,86: Vakıf
• %19: Launchpad Satışı
• %16: Ekip
• %12: Staking Ödülleri
• %4: Danışmanlar
• %2,09: Tohum
• %1,71: Erken Destekçiler

Whitepaper: MATIC token

Jaynti Kanani, Sandeep Nailwal ve Anurag Arjun tarafından 2019’da kaleme alınan Polygon (MATIC) whitepaperı, Polygon ağının “merkeziyetsizlikten ödün vermeden ve mevcut geliştirici topluluğu ve ekosisteminden yararlanarak ölçeklenebilirlik ve kullanılabilirlik sorunlarını çözmeye” çalıştığını belirtmektedir.
MATIC token whitepaperında Polygon, “merkeziyetsiz uygulamalar ve kullanıcı işlevlerine ölçeklenebilirlik ve üstün kullanıcı deneyimi sağlamak amacıyla mevcut platformlar için bir yan zincir/zincir dışı ölçeklendirme çözümü” olarak tanımlanmaktadır.

Polygon (MATIC) Sıkça Sorulan Sorular

Polygon (MATIC) nedir?
Polygon (MATIC), Ethereum (ETH) için bir Layer-2 ölçeklendirme çözümüdür. Kullanıcılar, merkeziyetsiz finans (DeFi) uygulamaları ve ekosistemler arasındaki etkileşimi kolaylaştırmak üzere tasarlanmıştır.
Matic Network nedir?
Matic Network, Polygon’un eski adıdır. Matic Network, 2021 Şubat’ında Polygon adını almıştır.
MATIC token nedir?
MATIC token, Polygon ağının yerel kripto para birimidir.
MATIC token arzı ne kadar?
MATIC token arzı 10.000.000.000 adettir.

https://www.bitlo.com/rehber/matic-network-nedir
https://www.bitlo.com/kripto-paralar/layer-2
https://www.bitlo.com/kripto-paralar/defi