İnsanlık Tarihinin Cehennemi: Nazi Toplama Kampları
İnsanlık tarihi yüzlerce binlerce savaş, katliam, felaket görmüştür ama Nazi dönemi kadar büyük kötülük görmemiştir. Naziler belki de cehennemin kapılarını açtılar dünyaya. İşte o cehennemin en kötü odaları toplama kamplarıydı. Nazi toplama kampları Nazi Almanyası tarafından II. Dünya Savaşı döneminde Almanya'da ve işgal edilen bölgelerde kurulmuşlardı. Aynı zamanda terim Yahudiler başta olmak üzere Nazilerin siyasi ya da ideolojik düşmanlarını kitlesel olarak imha etmek amacıyla kurulmuş olan imha kamplarını da ifade etmek için kullanılır.
Avrupa'daki Nazi Kamplarının Haritası
İşte insanlığa o cehennemi yaşatan kampların bazıları:
Bergen-Belsen Toplama Kampı
Almanya'nın kuzeybatısında bulunan Bergen-Belsen, bir toplama kampı ve daha sonra bir savaş esiri kampı olarak kullanıldı. Savaşın sonlarına doğru, kampta ölümcül salgınlar ve kötü yaşam koşulları nedeniyle birçok kişi hayatını kaybetti. Anne Frank ve kız kardeşi Margot Frank da Bergen-Belsen'de öldü.
Buchenwald Toplama Kampı
Buchenwald, Nazi Almanyası tarafından işletilen ve II. Dünya Savaşı sırasında bir toplama kampı olarak kullanılan büyük bir tesisdir. Kamp, Almanya'nın Weimar kenti yakınlarındaki bir orman olan Ettersberg'de yer almaktaydı. Buchenwald, 1937 yılında kuruldu ve ormanın adını taşıyan Buchen (meşe ağacı) ve Wald (orman) kelimelerinden türetilmiştir.
- Kuruluş ve Amaç: Buchenwald, başlangıçta politik mahkumları ve Almanya'nın çeşitli bölgelerinden gelen diğer hükümet karşıtı bireyleri hapseden bir toplama kampı olarak kuruldu. Ancak zamanla Yahudi mahkumların ve diğer Nazi hedef gruplarının da kampa gönderilmesiyle, kampın amacı genişletildi.
- Kamp Koşulları: Buchenwald, kötü yaşam koşulları, aşırı çalıştırma ve sistematik işkence ile biliniyordu. Mahkumlar, aşırı çalıştırma, açlık, fiziksel cezalar ve tıbbi ihmal gibi zorlu şartlara maruz kaldılar.
- Kitlesel Ölümler: Buchenwald, Nazi rejiminin baskıları sonucu milyonlarca insanın hayatını kaybettiği bir yerdi. Kampta ölenler arasında siyasi mahkumlar, Yahudiler, Romanlar, entelektüeller, eşcinseller ve diğer Nazi düşmanları bulunmaktaydı.
- Kurtuluş ve Sonrası: II. Dünya Savaşı'nın sonlarına doğru, Müttefik güçler tarafından kampa yapılan bir dizi saldırının ardından, Buchenwald 11 Nisan 1945'te özgürleştirildi. Kampın kurtarılması sırasında Müttefik askerleri, kampta bulunan feci koşulları, açlığı ve ölümü gördüler.
- Savaş Suçları Yargılamaları: Savaşın ardından, kampın eski komutanları ve görevlileri de dahil olmak üzere birçok Nazi yetkilisi, savaş suçlarından yargılandı. Buchenwald, Nürnberg Mahkemeleri'nde yapılan savaş suçları duruşmalarında ele alınan yerlerden biriydi.
Buchenwald toplama kampı, Nazi zulmünün ve soykırımın bir sembolüdür. Bugün, Buchenwald'da bir anıt ve müze bulunmaktadır. Bu mekan, ziyaretçilere Nazi döneminin korkunç gerçekleri hakkında bilgi vermek ve anma amaçlı kullanılmaktadır.
Dachau Toplama Kampı
Dachau, Nazi Almanyası tarafından 1933 yılında açılan ve II. Dünya Savaşı sırasında bir toplama kampı olarak kullanılan en eski toplama kamplarından biridir. Dachau, Bavyera'nın güneyinde, Almanya'nın Münih şehrine yaklaşık 16 km kuzeybatısında yer almaktadır. Kamp, başlangıçta siyasi mahkumları hedef alsa da, zamanla diğer hedef grupları da içermeye başladı.
Dönemin Münih Polis Şefi Heinrich Himmler, tarafından kurulması emredilmiştir. Kamp komutanı olarak da Theodor Eicke'yi atamıştır. Kamp, 22 Mart 1933'te yaklaşık 200 mahkûmun Stadelheim Hapishanesi'nden nakledilmesiyle açıldı. Dachau Toplama Kampı, Nasyonal Sosyalist Alman İşçi Partisi tarafından kurulan ilk düzenli toplama kampı olmasının yanında, siyasi tutuklular için de ilk toplama kampıdır. Aralarında 23 Türk vatandaşının da bulunduğu 45 bin kişiye mezar olmuştur.
Ebensee Toplama Kampı
Ebensee toplama kampı, Nazi Almanyası tarafından işletilen ve II. Dünya Savaşı sırasında kullanılan bir toplama kampıdır. Bu kamp, Mauthausen toplama kampı kompleksi içinde yer almaktaydı ve Avusturya'nın Yukarı Avusturya bölgesinde Ebensee kasabasına yakın bir konumda bulunuyordu. Kamp, Mauthausen'den transfer edilen mahkumları barındırmak, ağır endüstriyel çalışmalar için kullanmak ve özellikle taş ocaklarında çalıştırmak amacıyla kurulmuştur. İnsanlık dışı çalışma ve yaşama koşullarından dolayı mahkûmların ölüm oranlarına istinaden en kötü Nazi toplama kampıydı. SS, kampın gerçek doğasını örtbas etmek amacıyla buraya Kalk (Kireç taşı), Kalksteinbergwerk (Kireç taşı madeni), Solvay ve Zement (Çimento) kod isimleri kullanırdı.
- Kuruluş ve Tarih: Ebensee toplama kampı, 1943 yılında inşa edildi ve aynı yıl içinde faaliyete geçti. Mauthausen kompleksi içindeki diğer kamplar gibi, Ebensee de Mauthausen'den transfer edilen mahkumları barındırmak ve ağır endüstriyel çalışmalar için kullanmak üzere kuruldu.
- Çalışma Koşulları ve Zorlu Görevler: Ebensee kampında mahkumlar, ağır endüstriyel işlerde çalıştırıldılar. Özellikle taş ocakları, mahkumların maruz kaldığı zorlu çalışma koşullarına işaret eder. Ağır iş yükü, açlık, kötü muamele ve kötü sağlık koşulları nedeniyle birçok mahkum hayatını kaybetti.
- Mahkum Profili: Ebensee'deki mahkumlar arasında Yahudiler, siyasi mahkumlar, direnişçiler, Sovyet savaş esirleri ve diğer Nazi rejimi tarafından hedef alınan gruplar bulunmaktaydı.
- Ölümler ve Acımasız Muamele: Ebensee toplama kampında, mahkumlar aşırı çalışma koşulları, yetersiz beslenme, tıbbi ihmal ve acımasız muamele nedeniyle hayatlarını kaybetti. Kampta, sürekli olarak uygulanan kötü muamele ve insanlık dışı koşullar, birçok mahkumun sağlığını ciddi şekilde etkiledi.
- Kurtuluş ve Sonrası: Ebensee toplama kampı, II. Dünya Savaşı'nın sonlarına doğru, 6 Mayıs 1945 tarihinde Amerikan birlikleri tarafından kurtarıldı. Kurtarılan mahkumlar arasında sağlık durumu çok kötü olanlar ve ölümcül derecede zayıflamış olanlar vardı.
- Savaş Suçları Yargılamaları: Ebensee toplama kampının kurtarılmasının ardından, Nazi yetkilileri ve kamp görevlileri savaş suçlarından yargılandı. Nürnberg Mahkemeleri'nde bu kampın insanlık dışı koşulları ve işkencelerle ilgili deliller sunuldu.
Ebensee toplama kampı, Nazi rejiminin insanlık dışı uygulamalarının bir örneği olarak kabul edilir ve günümüzde anma ve eğitim amacıyla kullanılan bir anıt ve müze bulunmaktadır.
Flossenbürg Toplama Kampı
Bu kamp, 1938 yılında Flossenbürg kasabasında, Almanya'nın Bavyera bölgesinde kuruldu. Kamp, özellikle siyasi mahkumları, din adamlarını, direnişçileri ve diğer rejim karşıtı bireyleri hedef aldı. Flossenbürg aynı zamanda Mauthausen toplama kampı kompleksi içinde yer alıyordu. Flossenbürg, özellikle politik muhalifleri ve diğer rejim karşıtlarını hapseden bir toplama kampı olarak kuruldu. Kampın inşası 1938'de başladı ve özellikle savaşın ilerleyen dönemlerinde birçok mahkumun barındığı bir yer haline geldi. Nisan 1945'te müttefikler tarafından kurtarılışına kadar 96.000 tutuklu kampa getirildi ve o zamana 30.000 insan öldürülmüştür.
Flossenbürg'ün giriş kapısı. Girişte "Arbeit macht frei" "Çalışmak özgürleştirir" yazıyor.
Sachsenhausen Toplama Kampı
Toplama kamplarının idari merkezi olan ve SS eğitim merkezi olan kamp, 1936 yılında SS Başkanı Heinrich Himmler tarafından kuruldu. Başlangıçta kampta siyasi mahkumlar, komünistler ve diğer politik muhalifler hedef alındı. Daha sonra kamp, Yahudiler, homoseksüeller, Çingeneler, Sovyet savaş esirleri ve diğer Nazi rejimi tarafından hedef alınan grupları içermeye başladı. Geniş bir alana yayılmış olan kampta, hâlen ziyaretçilere kapalı tutulan "İndustie Zentrum" bölümündeki gaz odasının yanı sıra, çeşitli ameliyatların yapıldığı bir patoloji labarutuvarı bulunmaktadır.
Sachsenhausen toplama kampında mahkumlara tıbbi deneyler yapıldı. Bu deneyler genellikle insan haklarına aykırı ve etik dışı uygulamalar içeriyordu. Sachsenhausen, II. Dünya Savaşı'nın sonlarına doğru 22-23 Nisan 1945 tarihlerinde Sovyet Kızıl Ordusu tarafından kurtarıldı.
Ravensbrück toplama kampı
Ravensbrück, Berlin'in kuzeyinde 85 km mesafede bulunan toplama kampıdır. Kadın Toplama Kampı olarak kullanılmıştır. Kampın İnşaatı SS lideri Heinrich Himmler tarafından Kasım 1938'de başladı ve Mayıs 1939 yılında açıldı. Ravensbrück de ilk mahkûmlar yaklaşık 900 kadar kadındı. 1942 yılı sonu itibarıyla Ravensbrück'de tutuklu nüfusu yaklaşık 10,000'e ulaşmıştı. Ocak 1945 yılında kampta 45.000 'den fazla kadın esir vardı. Kamptaki insanların yaklaşık %15'i Yuhudi'ydi. %85'i diğer ırklardan ve kültürlerdendi.
Mauthausen Toplama Kampı
Avuaturya'nın Linz kentinin yaklaşık 20 kilometre doğusunda, Mauthausen ve Gusen köylerinin etrafında inşa edilmiş olan büyük bir toplama kampıdır. Aslında bir çok iç içe geçmiş toplama kamplarının toplam adıdır. Başlangıçta tek bir kamp olan Mauthausen, zaman içinde genişledi ve 1940 yılının yaz aylarına kadar Almanya kontrolündeki Avrupa'nın en büyük çalışma kampı tesislerinden biri oldu. Kampın içinde taş ocakları, mühimmat fabrikaları, madenler, silah fabrikaları ve Me 262 avcı uçağı montaj tesisleri bulunuyordu.
Ocak 1945'te, Mauthausen merkez ofisinden yönetilen kamplarda yaklaşık 85.000 tutsak kalıyordu. Kamplarda ölenlerin toplam sayısı bilinmemektedir ancak çoğu kaynaklar tesisin tümünde 122.766 ve 320.000 arasında olduğunu tahmin etmektedir.
Auschwitz-Birkenau
Naziler tarafından II. Dünya Savaşı döneminde kurulmuş en büyük toplama, zorunlu çalışma, sistematik katliam ve imha kampı. Auschwitz-Birkenau'ya tüm Avrupa'dan 1,3 milyon insan yerleştirilmiştir. Bunların, 1 milyonu Yahudi olmak üzere 1,1 milyon insanın öldürüldüğü tahmin edilmektedir. Yaklaşık 900.000 kişi kampa geldikleri anda doğrudan gaz odalarına gönderilmiş ya da vurularak öldürülmüştür. Geri kalanları, hastalık, açlık, kötü yaşam koşulları ya da tıbbi deneylerde ölmüşlerdir.
Kurbanlar kampa genellikle, hayvan taşımakta kullanılan vagonlardan oluşan trenlerle getiriliyor, Auschwitz Garı'na gelince doğrudan kampa götürülüyorlardı. 1944 yılında peronlar kampın içine kadar uzatılır (ilk fotoğrafa bakınız). Bazen tamamı doğrudan gaz odalarına gönderiliyor, bazen de hasta, zayıf, yaşlı ve çalışamayacak durumda olanların ayıklanması süreci yaşanıyordu. Bu ayıklama işlemini genellikle, caniliği ile tanınan kamp doktoru Josef Mengele yönetmiştir.
Auschwitz-Birkenau'da altı binada gaz odası vardır. Ancak bunların hepsini aynı anda kullanmak mümkün olmamıştır. 1943 yılının ilk yarısında, gaz odalarının alt kısmı olan 100 m²'lik dört yakma kısmı devreye sokulur. İnşaatta dört ayrı firma çalışmış, yakma fırınları J. A. Topf und Söhne firması tarafından imal edilmiş, montajı yapılmış, tamir ve bakımı üstlenilmiştir.
https://krakow.travel/de/17918-krakow-deutsches-nationalsozialistisches-kl-auschwitz-birkenau-gedenksttte-und-museum
https://encyclopedia.ushmm.org/content/tr/photo/barracks-in-auschwitz-birkenau
https://krakow.wiki/auschwitz/
https://www.auschwitz.org
https://www.dhm.de/lemo/kapitel/der-zweite-weltkrieg/voelkermord/vernichtungslager-auschwitz-birkenau.html
https://whc.unesco.org/en/list/31/
https://www.holocaust.cz/de/geschichte/nazistische-konzentrationslager-und-ghettos/konzentrationslager/auschwitz-2/
https://www.dhm.de/lemo/kapitel/der-zweite-weltkrieg/voelkermord/konzentrations-und-vernichtungslager-auschwitz.html
https://www.yadvashem.org/de/holocaust/about/final-solution/auschwitz.html