STAGFLASYON KAVRAMI
1970 yılında İngilizcede stagnant (durgun) ile inflation (enflasyon, fiyatlar genel düzeyinin sürekli ve hissedilir artışı) kelimelerinin birleşmesinden türetilmiştir. Terim olarak; resesyon ile enflasyonun aynı anda görüldüğü durumdur. Bu durumda ekonomideki işsizlik oranı artarken fiyatlar da hızla yükselmektedir. Sanayi ülkelerinin 1971-1973 ekonomik “boom” unu takiben 1973 de petrol fiyatlarının artması ile birlikte içine sürüklendikleri “durgunluk” ve “enflasyon” ortaya çıktı. Yani fiyatlar yükselirken üretimin gerilemesi olgusuyla karşılaşıldı. Stagflasyon piyasadaki bilgi noksanlığı ve belirsizlik ortamında ortaya çıkan geçici bir olgudur. Her ne kadar stagflasyon sorunları 1960 larda da çok iyi bilinmekte ise de 1974-1975 dünya resesyonundan sonra uluslararası sorun haline gelmiştir.
Stagflasyon, 1970'lerin sonlarında, özellikle petrol krizlerinin ardından birçok Batı ekonomisinde genişlediği zaman diliminde popüler hale geldi. Petrol fiyatlarının yükselişi, üretim maliyetlerinin artması enflasyonu tetiklerken, aynı zamanda harcama harcamalarını kaybetme ekonomik büyümeyi baskı altına aldı. Bu durumda ekonomik istikrarla birlikte enflasyon da arttı.
En yalın haliyle Stagflasyon tanımı
Stagflasyonun ortaya çıkışı çeşitli faktörlere bağlıdır:
Petrol Fiyatları: Petrol fiyatlarının aniden yükselmesi, üretim maliyetlerini azaltabilir ve enflasyonu tetikleyebilir.
Para Politikası Sorunları: Yanlış para politikası veya mali politika kararları, stagflasyon politikası riskini artırabilir. Örneğin, aşırı para arzı enflasyonu artırırken, aşırı sıkı para politikası ekonomik durgunluğu derinleştirebilir.
Dış Şoklar: Öngörülemeyen dış etkenler, ekonomik dengeleri bozabilir ve stagflasyona neden olabilir. Örneğin, doğal afetler veya jeopolitik genişlikler ekonomik belirsizliği artırabilir.
Talep ve Arz Dengesizlikleri: Talep ve arz arasındaki dengesizlikler, fiyat artışlarına ve üretim düşüşlerine neden olarak stagflasyonu tetikleyebilir.
Stagflasyon durgunluğun ve enflasyonun bir arada görüldüğü durumu tanımlar. Stagflasyon sürecine girmiş bir ekonomide fiyatlar genel düzeyi yükselmeye devam ederken, eksik kapasite kullanımı ve işsizlik artar ve büyüme hızı düşer.
Stagflasyon olayının çözümlenmesi için enflasyon sürecinin iki aşamalı olarak incelenmesi gerekir. İlk aşama mevcut fiyat ve ücret yapısını bozan, daha açık ifade edilecek olursa fiyatların yükselmesine sebep olan olay ya da olayların tanımlanmasıdır. İkinci aşama ekonominin fiyat artışını uyum sağlama sürecinde meydana gelen olayların incelenmesini içerir.
