Sabahattin Ali kimdir; Eserleri ve Türk edebiyatına katkısı

Sabahattin Ali

Türk edebiyatının toplumcu gerçekçi ve realizm akımlarının önde gelen yazarlarından biridir. Eserlerinde sevgi, aşk, yalnızlık, özgürlük, adalet gibi temaları işlemiş, toplumsal sorunlara ve siyasi çekişmelere dikkat çekmiştir. Roman, öykü, şiir ve oyun türlerinde eserler vermiştir.
Sabahattin Ali, 25 Şubat 1907’de Bulgaristan’ın Eğridere kasabasında doğdu. Asker kökenli bir ailenin çocuğu olan Sabahattin Ali, babasının görevi nedeniyle çeşitli yerlerde eğitim gördü. Balıkesir Öğretmen Okulu’nu bitirdikten sonra Yozgat’ta öğretmenliğe başladı. 1928’de Almanya’ya dil öğrenimi için gönderildi. Burada tanıştığı sosyalist düşüncelerden, yazarlardan etkilendi. 1936’da Markopaşa adlı mizah dergisini çıkarmaya başladı. Bu dergide siyasi eleştiriler yaptığı için sık sık kapatıldı ve yargılandı.

Sabahattin Ali’nin eserleri

• Değirmen (1935): Yazarın ilk öykü kitabıdır. 12 öyküden oluşur. Öykülerde Anadolu insanının yaşamı, sorunları, umutları, hayal kırıklıkları anlatılır.

• Kuyucaklı Yusuf (1937): Yazarın ilk romanıdır. Yusuf adlı bir köylü gencin hayatını konu alır. Yusuf, köyün zengin ağası tarafından istismar edilen Emine’ye aşık olur. Emine’nin ölümünden sonra İstanbul’a gider. Burada da hayal kırıklığına uğrar. Roman, toplumsal adaletsizlik, yoksulluk, sevgisizlik, yalnızlık gibi temaları işler.
• Ses (1937): Yazarın ikinci öykü kitabıdır. 11 öyküden oluşur. Öykülerde yine Anadolu insanının yaşamı, duyguları, çelişkileri anlatılır.
• İçimizdeki Şeytan (1940): Yazarın ikinci romanıdır. Ömer adlı bir aydının hayatını konu alır. Ömer, idealist, dürüst, yaratıcı bir kişiliktir. Ancak toplumun baskısı, yozlaşması, çıkar ilişkileri nedeniyle hayal kırıklığına uğrar. Roman, birey-toplum çatışması, aşk, ihanet, yabancılaşma gibi temaları işler.
• Yeni Dünya (1943): Yazarın üçüncü öykü kitabıdır. 10 öyküden oluşur. Öykülerde yazar, savaşın getirdiği yıkım, yoksulluk, sefalet, açlık, ölüm gibi olumsuzlukları anlatır.

• Kürk Mantolu Madonna (1943): Yazarın üçüncü ve en ünlü romanıdır. Raif Efendi adlı bir memurun hayatını konu alır. Raif Efendi, Almanya’da eğitim görürken Maria Puder adlı bir ressamla tanışır ve aşık olur. Ancak Maria’nın geçmişi ve Raif’in ailesi arasında bir seçim yapmak zorunda kalır. Roman, aşk, tutku, pişmanlık, yalnızlık, ölüm gibi temaları işler.
• Sırça Köşk (1947): Yazarın dördüncü ve son öykü kitabıdır. 12 öyküden oluşur. Öykülerde yazar, toplumun çeşitli kesimlerinin yaşamını, sorunlarını, eleştirilerini anlatır. Öykülerde fantastik, alegorik, ironik unsurlar da kullanır.
• Dağlar ve Rüzgâr (1944): Yazarın tek şiir kitabıdır. 15 şiirden oluşur. Şiirlerde yazar, doğa, aşk, özgürlük, yalnızlık, ölüm gibi temaları işler.
• Esirler (1947): Yazarın tek oyunudur. Bir hapishane ortamında geçer. Hapishanedeki mahkumların yaşamı, umutları, hayalleri, korkuları anlatılır. Oyun, toplumsal adaletsizlik, baskı, zulüm, insan hakları gibi temaları işler.

Sabahattin Ali, Türk edebiyatına önemli katkılarda bulunmuştur. Eserlerinde gerçekçi ve toplumcu bir anlatım kullanmış, Anadolu insanının yaşamını, duygularını, sorunlarını, çelişkilerini yansıtmıştır. Eserlerinde aşk, sevgi, yalnızlık, özgürlük, adalet gibi evrensel temaları işlemiş, insanın iç dünyasına, psikolojisine, ruh haline odaklanmıştır. Eserlerinde siyasi ve toplumsal eleştiriler yapmış, döneminin baskıcı, yozlaşmış, çıkar odaklı toplumunu sorgulamıştır. Eserleri, hem 20. yüzyılda hem 21. yüzyılda okuyucuların ilgisini çekmiş, pek çok dile çevrilmiş, sinema, tiyatro, müzik gibi farklı sanat dallarına uyarlanmıştır. Sabahattin Ali, Türk edebiyatının unutulmaz bir ismi olarak tarihe geçmiştir.

Video izlemeyi, dinlemeyi sevenler için "Bir Dinle" den video bırakıyorum;