Solana Virtual Machine (SVM) Nedir?

Bugün en popüler blockcain ağları hangileri diye sorsak cevabınız ne olur? Muhtemelen önce Bitcoin (BTC) ve Ethereum (ETH), hemen onların ardından da Solana (SOL) dersiniz. Peki ölçeklenebilirliğiyle öne çıkan ve özellikle NFT ekosisteminde önemli rol oynayan bu ağı ne kadar tanıyorsunuz? Solana’nın çalışma sisteminin temelinde yer alan Solana Virtual Machine’den, yani Solana Sanal Makinesi’nden haberdar mısınız? 


Bu yazımızda, en iyi blokzincirler arasında gösterilen Solana ağının çalışmasında kilit öneme sahip Solana Virtual Machine’e değineceğiz ve aşağıdaki sorulara cevap vereceğiz:

• Solana nedir?
• SOL coin nedir?
• Solana Virtual Machine nedir? 
• Solana Virtual Machine nasıl çalışır?
• Solana Virtual Machine ile Ethereum Virtual Machine arasındaki farklar neler?
• SOL coin nereden alınır?

Solana Nedir?

Solana (SOL), yüksek ölçeklenebilirliği ve işlem hızlarıyla öne çıkan merkeziyetsiz bir blockchain ağıdır. 

Kendine özgü Proof-of-History (PoH) konsensüs mekanizması ile Ethereum’un da kullandığı Proof-of-Stake (PoS) mekanizması birlikte kullanarak olağanüstü derecede yüksek işlem hızları sağlayabilir. Öyle ki Solana, saniyede ortalama 65 bin işlem gerçekleştirebilir. Bu sayı Ethereum’da ortalam 15’tir. 

Solana’nın bu kadar yüksek işlem hızları ve ölçeklenebilirlik sunması, onu Web3 geliştiricileri için çok popüler hale getirmiştir. Bugün birçok NFT projesi, blockchain oyunu ve DeFi uygulaması Solana’nın sunduğu bu hız ve ölçeklenebilirlik avantajından yararlanmaktadır. 

SOL coin nedir?

En iyi altcoin’ler arasında sayılan SOL coin ise Solana blokzincirinin kripto para birimidir. Ağdaki işlemlerin onaylanmasından sorumlu olan doğrulayıcılar, SOL coin ile ödüllendirilir. Solana ağındaki tüm işlem ücretlerinin ödenmesinde de SOL coin kullanılır. 
SOL coin, 2024 yılı itibarıyla piyasa değeri en büyük 10 kripto para birimi arasında yer almaktadır. 

Solana Virtual Machine Nedir?

Solana Virtual Machine, yani Solana Sanal Makinesi’nin ne olduğunu açıklamadan önce “Sanal makine nedir?” sorusuna cevap vermekte fayda var. 

Sanal Makine Nedir?

Bir sanal makine (virtual machine, SVM), programları ve uygulamaları çalıştırmak gibi normalde fiziksel bir bilgisayarın gerçekleştirdiği görevleri yerine getiren bir yazılımdır. 

Blockchain bağlamında ise sanal makine, ağ düğümlerinin akıllı sözleşmeleri yürüttüğü ve bir işlem onaylanıp zincire eklendiğinde blockchain durumunu güncellediği merkeziyetsiz bir yazılım ortamıdır. Sanal makine, bir işlem gerçekleştirilirken akıllı sözleşme kodunu düğümlerin donanımı tarafından algılanabilecek bir formata dönüştürür. Bu açıdan bir blockchain sanal makinesi, akıllı sözleşmeler ile düğümler arasında tercümanlık yapan bir yazılım olarak da düşünülebilir.

Solana Sanal Makinesi Nedir?

Peki ya Solana Sanal Makinesi? Solana Sanal Makinesi (Solana Virtual Machine, SVM) ise Solana blockchain ağının temelini oluşturan yazılımdır. Solana akıllı sözleşmeleri bu yazılım ortamında çalışır.

Bu açıdan SVM’nin işlevi blockchain sanal makinelerinin en ünlüsü olan Ethereum Sanal Makinesi’ne (EVM) olduça benzer. Ancak çok daha yüksek ölçeklenebilirlik ve işlem hızı vadeder. Bu da SVM’yi aynı anda çok sayıda işlemi tıkanıklıklara mahal vermeden gerçekleştirmesi gereken Web3 uygulamaları için oldukça avantajlı kılar. 

SVM Nasıl Çalışır?

Nasıl ki bir bilgisayar, bir dizi kodu herkesin kullanabileceği bir programa dönüştürüyorsa SVM de Rush, C ve C++ dilleriyle yazılan Solana akıllı sözleşmelerini düğümler tarafından yürütülebilir bir yapıya dönüştürür. Peki bunu nasıl yapılır? Başka bir şekilde sorarsak, Solana Sanal Makinesi nasıl çalışır?

SVM, kabaca üç aşamada çalışır: 

1. Solana, tüm merkeziyetsiz blokzincirler gibi dünyanın dört bir yanındaki düğümlerden oluşur. Bu düğümler, Solana’da doğrulayıcı görevini üstlenirler ve ağa gönderilen işlemleri doğrulamaları karşılığında SOL coin ile ödüllendirilirler. İşte bu doğrulayıcı düğümlerin her biri kendi SVM yazılımını çalıştırır ve böylece birbirlerinden ayrı olarak farklı ağ görevlerini yerine getirebilirler. 
2. Bir akıllı sözleşmeyi çalıştırmak için SVM önce onu düğümün anlayabileceği bir formata çevirir. Bu, akıllı sözleşmenin doğru şekilde yürütülmesini sağlar. Ardından akıllı sözleşme, ilgili düğümün SVM versiyonundaki bazı blockchain verilerini günceller. 
3. Son olarak blokzincirin bu güncellenmiş versiyonu, konsensüs sağlamak üzere ağdaki diğer tüm düğümlerle paylaşılır.

Örneğin, bir kullanıcı, Solana ağındaki bir play-to-earn oyununda bir NFT satın alsın. Bu satın alım gerçekleşirken bir akıllı sözleşme yürütülür ve bu akıllı sözleşme, ilgili NFT’nin blokzincirdeki sahiplik kaydını günceller. Tüm düğümler arasında konsenüs sağlandığındaysa Solana blokzinciri, yeni sahipliği barındıracak şekilde güncellenmiş olur. İşte tüm bu süreç, SVM ile gerçekleştirilir.

Paralel İşlem Yürütme: SeaLevel

SVM’nin çalışma mekanizmasının en önemli özelliklerinden biri de paralel işlem yürütme becerisidir. SVM, bunu, SeaLevel adı verilen çalışma zamanı (runtime) programıyla başarır. 

SeaLevel, akıllı sözleşme işlemleri arasındaki bağımlılık ilişkilerini ve olası çakışmaları doğrudan yönetmek üzere tasarlanmıştır. Solana'daki akıllı sözleşmeler, her bir işlemin blok zincirinin durumunun hangi kısımlarını değiştireceğini belirtir. Bu, sistemin bağımsız (durumun farklı kısımlarını etkileyen) ve bağımlı (durumun aynı kısmını etkileyen) işlemleri tanımlamasına olanak tanır. Bağımlı işlemler aynı anda yürütülürse çakışma yaratabileceklerinden sıralı şekilde işlenir. Birbirinden bağımsız işlemler ise paralel olarak, yani aynı anda yürütülebilir. Bu ise işlem hızlarını ciddi oranda artırır. 

SeaLevel’ın Solana ağındaki işlevini şöyle örnekleyebiliriz: Bir bankada 100 müşteri sıra bekliyor. Bunların hepsine tek bir gişeden hizmet vermeye kalkarsanız altından kalkamayacağınız bir yoğunlukla karşılaşırsınız. Ama aynı anda 10 farklı gişe çalışırsa, işlemler çok daha hızlı tamamlanır. SeaLevel’ın Solana’da yaptığı da buna benzer: birbiriyle çakışmayan akıllı sözleşmeler için aynı anda çalışan gişeler açar ve işlemlerin çok daha hızlı tamamlanmasını sağlar. 

SVM ile EVM Arasındaki Farklar Neler?

Aslında bu noktada Solana Sanal Makinesi ile Ethereum Sanal Makinesi arasındaki farklara giriyoruz. Çünkü SVM’nin paralel işlem yürütme becerisi, onu EVM’den ayıran en temel özelliğidir. SVM, paralel işlem yürütme becerisiyle aynı anda çok sayıda işlemi yürütebilirken EVM ise işlemleri sıraya sokar. Bu da Ethereum’un yoğun kullanıldığı zamanlarda ağ tıkanıklığına ve doğal olarak daha yüksek işlem ücretlerine yol açabilir.

Ancak SVM ile EVM arasındaki farklar, işlem yürütme modellerinden ibaret değil. Bu iki sanal makine, programlama dilleri ve düğümlerinin konsensüse varma yöntemleriyle de birbirinden ayrılır. 

SVM, programlama dili olarak Rust; EVM ise Solidity dillerini tercih etmektedir. Rust, yüksek performans ve esneklik arayışındaki uygulamalara çok uygundur. Solidity ise yalnızca akıllı sözleşme geliştirmek üzere tasarlanmıştır.

SVM'deki akıllı sözleşmeler her bir doğrulayıcı tarafından bağımsız yürütülür ve bu da daha verimli ağ işlemlerine olanak tanır. EVM ise tüm düğümlerin akıllı sözleşme yürütmelerinin sonucu üzerinde konsensüse varmasını gerektirir ve bu, işlem hızlarını düşürebilir. 

---

Ayrıca hatırlatmadan geçmeyeyim;
Srvey'e mutlaka katılın ve anında nakit kazanın!

Srvey Token Airdrop

Referans Kodu = SBKZW9CP3
Uygulamayı İndirin:
📝Uygulama Linki: https://play.google.com/store/apps/d...odi.opensurvey
Kayıt işlemi esnasında referans kodunu mutlaka girin..
Profilini Tamamla, Srvey token Kazan ve hızlıca çek! (yaklaşık 550.000+ token = 140tl)

Bu tür konular, teknik analiz araçları, eğitimleri veya indikatörler ilgilinizi çekiyorsa borsarazzi bloguna göz atmanızı tavsiye ederim..

Makalemi beğendiyseniz bana destek olmak için etkileşimde bulunabilirsiniz,
Konuyla ilgili sorularınızı yorumlar kısmından bana iletebilirsiniz.
Daha faklı temel, teknik bilgileri öğrenmek isterseniz yayınlarımı takip edebilirsiniz.

twitter'da beni takip edin: @borsarazzi
telegram grubumuza katılın: t.me/tr4ders

Vakit ayırıp okuduğunuz için teşekkür ederim.
Yeni bir makalede görüşünceye kadar hoşçakalın..