Türkiye için Bir İlk: Uzaya Yolculuk

Astronot Eğitim Süreçleri
Astronotların uzaya gitmeden önce geçtikleri detaylı eğitim süreçleri, temel eğitim, görev öncesi eğitim ve göreve özel eğitim aşamalarını içermektedir.
1. Temel Testler:

• Sağlık Testi
• Duyusal Testler
• Denge Testleri

Bu testler, astronotların fiziksel ve duyusal yeteneklerini ve denge kontrolünü değerlendirmek adına önemlidir.
2. Temel Eğitim (Teorik Eğitim):

• Görev Misyonu: Astronotlar, katılacakları görevin misyonu hakkında detaylı teorik eğitim alırlar (örneğin AX-3).
• Fırlatma Yeri: Fırlatmanın gerçekleşeceği yer, örneğin Kennedy Uzay Merkezi, konusunda eğitim.
• Uzay Aracı ve Roket: Astronotlar, Uluslararası Uzay İstasyonu'na götürecek roket (Falcon 9) ve uzay aracı (Dragon) hakkında bilgi edinirler.

3. Görev Öncesi Eğitim:

• Simülasyonlar: Uzay görevlerini simüle eden tatbikatlar, astronotların gerçek görev koşullarında tecrübe kazanmalarını sağlar.
• Acil Durum Senaryoları: Çeşitli acil durum senaryolarına karşı eğitim alarak anlık karar alma yeteneklerini geliştirirler.
• Tıbbi Müdahale Eğitimi: Uzayda oluşabilecek tıbbi durumlar için kan alma, ultrason, kardiyopulmoner resüsitasyon, dikiş ve diş dolgusu gibi müdahalelere yönelik eğitimler.

4. Göreve Özel Eğitim:

• Uzay Aracı Tanıma: Dragon uzay aracının kokpit simülatöründe eğitim alarak aracı tanıma.
• Bilimsel Deneyler: ISS modüllerini kullanma ve çeşitli bilimsel deneylerin gereksinimlerini anlama.
• ISS Modülleri: Tüm ISS modüllerini tanıma ve kullanma yetenekleri, genellikle tam ölçekli modeller üzerinden eğitilir.
• Astronotun Görevi: Astronotlar, görevleri sırasında ISS'de 13 farklı bilimsel deney gerçekleştirecek şekilde özel eğitim alırlar.

Eğitimlerin çoğu NASA'nın Johnson Uzay Merkezi'nde ve SpaceX'in genel merkezinde simülasyonlar ve sanal gerçeklik laboratuvarları kullanılarak gerçekleştirilmektedir. Ayrıca, AX görevinde kullanılacak Dragon uzay aracına yönelik simülatör eğitimleri de bu süreçte gerçekleşmektedir

Axiom Space: Uzayda Yolculuk ve Bilimsel Keşiflere Yeni Bir Boyut
Uzay, insanlık için sonsuz keşiflerin ve bilimsel araştırmaların merkezi haline gelirken, Axiom Space, uzaya giden Türk alper gezeravcılarıyla birlikte ticari uzay yolculuğunu daha erişilebilir hâle getirmeye odaklanan önemli bir şirket olarak öne çıkıyor. Bu makalede, Axiom Space'in önemli görevleri ve uzaya yaptığı katkılar ele alınacaktır.
1. Axiom-1: Uzayın Ötesine İlk Adım
Axiom-1, Uluslararası Uzay İstasyonu'na yapılan ilk özel görev olma özelliğini taşıyor. Başlangıçta Tom Cruise ve Doug Liman ile planlanan bu uçuş, mürettebatın uzay aracı komutanı olarak Michael López-Alegría, pilot Larry Connor ve görev uzmanları Mark Pathy ve Eytan Stibbe ile gerçekleştirildi. Bu görevde, yaşlanan hücrelerin ve kalp sağlığı üzerindeki etkileri incelendi ve uzay uçuşu ortamlarının omurilik ve beyin dokusu üzerindeki etkileri araştırıldı.
2. Ax-2 ve İnsan Kanseri Tedavileri
Ax-2 operasyonunun komutanı emekli astronot Peggy Whitson, UUİ'nin ilk kadın komutanı olma unvanına sahip. Ax-2 ekibi, uzay laboratuvarında insan kanseri tedavilerini test eden ilk kişiler olarak tarihe geçti. Bu çalışmaların kanser ve bağışıklık bozukluğuna bağlı hastalıklar için öngörücü modeller geliştirmeye ve yeni ilaçlar keşfetmeye nasıl katkı sağlayabileceği araştırıldı.
3. Ax-3 ve Uluslararası İşbirliği
Ax-3 Görevi, Axiom Space'in, NASA, SpaceX, İtalyan Hava Kuvvetleri, Türkiye Uzay Ajansı (TUA) ve Avrupa Uzay Ajansı (ESA) ile işbirliği içinde gerçekleştirdiği bir görevdir. Bu görev, ESA tarafından desteklenen bir ulusal astronotun katıldığı ilk ticari uzay uçuşu görevidir. Aynı zamanda mürettebatın kendi ülkelerini temsil etmesi ve ISS'ye erişimi genişletmesi açısından da önem taşır.
4. Axiom Space'in Geleceği: Axiom Station ve Uzayda Eğlence
Axiom Space, UUİ'nin emekli olacağı 2031 tarihinden sonra kendi modüllerini bağlamayı planlayan ambisyonlu projelerle dikkat çekiyor. Axiom Station, UUİ'ye adanmış bir araştırma merkezi olacak ve uzay istasyonu, kendi başına çalışabilir ve yeni uzay istasyonlarına dönüşebilir. Ayrıca, Space Entertainment Enterprise ile işbirliği yaparak uzayda çekilecek bir Tom Cruise filmi ve alçak yörüngede biyolojik deneyler gibi projelerle de uzay eğlencesine yeni bir boyut getirmeyi planlıyor.
5. Michael López-Alegría'nın Liderliği ve Axiom Space'in Başarıları
Michael López-Alegría, Axiom Space'in baş astronotu olarak uzayda liderlik eden bir isimdir. Kendisi, uzayda en çok zaman geçiren Amerikalı astronotlardan biri olarak ve uzay yürüyüşleri konusundaki rekorlarıyla tanınır. Axiom Space'in başarılı misyonlarındaki liderlik yetenekleri ve şirketin uzay keşif alanındaki ilerlemeleri üzerindeki etkileri, uzay yolculuğunun geleceğindeki yönü belirlemeye devam ediyor.
Bu makale, Axiom Space'in uzaydaki misyonları ve bu misyonların bilimsel, keşif ve ticari açıdan getirdiği yenilikleri geniş bir perspektifle ele almaktadır. Axiom Space, uzay keşiflerine yeni bir vizyon katarken, ticari uzay yolculuğunu daha önce hiç olmadığı kadar yakın hale getiriyor ve gelecekteki uzay projelerine yön veriyor.



Crew Dragon Uzay Kapsülü: Modern Teknolojinin Uzay Yolculuğundaki İleri Adım
Uzayın derinliklerine yapılan keşif yolculuklarında, Crew Dragon uzay kapsülü, SpaceX'in önemli bir başarısı olarak öne çıkıyor. Dragon uzay aracının evrimiyle ortaya çıkan Crew Dragon, hem güvenli hem de konforlu bir uzay yolculuğu deneyimi sunuyor. İşte Crew Dragon'un temel özellikleri:
1. Dragon 1 ve Dragon 2: İki Farklı Misyon
Dragon uzay araçları, Dragon 1 ve Dragon 2 olmak üzere iki farklı versiyona ayrılır. Dragon 1, sadece kargo ve malzeme taşımak için kullanılmıştır ve ilk görevini 2010 yılında gerçekleştirmiştir. Dragon 2 ise Cargo Dragon ve Crew Dragon olarak adlandırılan iki alt versiyona sahiptir.
2. Crew Dragon ve Cargo Dragon: İki Ayrı Görev
Crew Dragon, mürettebat taşıma kapasitesine sahip bir uzay kapsülü olarak öne çıkar. Diğer taraftan, Cargo Dragon, yalnızca malzeme taşıma amacı güden bir versiyondur. Bu iki kapsül arasındaki temel farklar, yaşam destek sistemleri, kalkış iptal düzenekleri ve kontrol panelleridir.
3. Kapsül Yapısı: Basınçlı Bölüm ve Özel Tasarım
Crew Dragon kapsülü, iki ana bölümden oluşur: kapsül ve gövde. Kapsül, aynı zamanda "basınçlı bölüm" olarak adlandırılır ve içinde oksijen bulundurarak mürettebat için uygun bir sıcaklık sağlar. Kapsül, kalkış sırasında kapalı olan ve uzaya ulaşıldığında açılan burun konisi ile tamamlanır.
4. Draco İticiler ve Süper-Draco Motorlar: Manevra Kabiliyeti
Kapsülde 12 adet Draco itici bulunur, bu iticiler kapsülün yönünü değiştirmede ve döndürmede kullanılır. Ayrıca, 8 adet Süper-Draco motor, acil durumlar için mürettebatın hızlıca emniyete alınmasını sağlar.
5. Isı Kalkanı ve Güneş Panelleri: Güvenli Dönüş
Kapsülün tabanında yer alan ısı kalkanı, atmosfere giriş sırasında mürettebatı aşırı sıcaklıktan korur. Diğer yarısı olan gövde kısmında, malzemelerin depolanabileceği alan ve fırlatma sırasında destek sağlayan radyatör panelleri bulunur. Mavi renkteki kısımda ise güneş panelleri yer alır, bu paneller uzay aracının enerji ihtiyacını karşılar.
6. Ergonomik Tasarım ve Kontrol Sistemi: Mürettebat Konforu
Crew Dragon, mürettebatın konforunu ön planda tutan ergonomik bir tasarıma sahiptir. Koltuklar, her bir astronotun vücuduna özel olarak tasarlanmış olup, kalkışa uygun bir pozisyon alabilirler. Uçuşun çoğu otomatik olarak gerçekleşirken, sadece birkaç fiziksel kontrol ünitesi bulunur.
7. Pencereler ve Tuvalet Sistemi: Uzaya Bakış ve İhtiyaçlar
Kapsülde bulunan pencereler, mürettebatın uzaya bakmasına olanak tanırken, içerideki tuvalet sistemi ise uzun süreli görevler için pratik bir çözümdür.
8. Yeniden Kullanılabilir Tasarım: Ekonomik Uzay Yolculukları
SpaceX, Crew Dragon'u yeniden kullanılabilir bir şekilde tasarlayarak uzay yolculuklarının maliyetini düşürmeyi hedefliyor. Birçok Crew Dragon kapsülü, birden fazla uçuş gerçekleştirmiş ve bu yaklaşım, uzay araştırmalarının daha ekonomik hale gelmesine olanak tanımıştır.
9. Başarılı Görevler ve Gelecek Planları: Uzayın Yeni Yüzü
Crew Dragon kapsülü, 2020'de başarılı bir şekilde gerçekleştirilen ilk insanlı görevinden itibaren bir dizi başarılı misyona ev sahipliği yapmıştır. SpaceX'in Crew Dragon'u, hem NASA hem de özel şirketler adına birçok insanlı uçuş gerçekleştirerek uzay keşiflerine yeni bir boyut kazandırmıştır.
Crew Dragon uzay kapsülü, teknoloji ve mühendislik alanındaki ilerlemelerle uzay yolculuklarına daha fazla konfor, güvenlik ve ekonomiklik getirerek, gelecekteki keşiflere ışık tutmaya devam ediyor.
Türkiye’nin İnsanlı İlk Uzay Görevinde Yapılacak Deneyler
Türkiye'nin insanlı ilk uzay görevinde gerçekleştirilecek deneyler, çeşitli bilim misyonlarını içermekte ve TÜBİTAK, üniversiteler ve araştırma kurumları tarafından hazırlanan 13 farklı deneyi kapsamaktadır.
1.UYNA (Uzay İçin Yeni Nesil Alaşımlar):

• Amaç: Yeni nesil alaşımların özelliklerini araştırmak.
• Yöntem: TÜBİTAK MAM tarafından tasarlanan alaşımlar, mikrogravite ortamında ergitilip katılaştırılacak.

2.gMETAL (Katı Fazdaki Parçacıkların Akışkan İçindeki Dinamiği):

• Amaç: Yerçekimi etkisi altında kimyasal tepkimesiz koşullarda katı parçacıkların akışkan içindeki davranışını incelemek.
• Yöntem: Uzay araçlarının itki sistemlerinin verimliliğini artırmak için kullanılabilir.

3.UzMAn (Uzay Görevleri için Mikroalgal Yaşam Destek Üniteleri):

• Amaç: Mikroalglerin mikrogravite altında büyüme, dayanıklılık, CO2 yakalama ve O2 üretme yeteneklerini incelemek.
• Yöntem: TÜBİTAK MAM ve Boğaziçi Üniversitesi işbirliğiyle yaşam destek sistemleri geliştirmek.

4.EXTREMOPHYTE (Ekstrem Halofit Bitkilerin Tuz Stresine Tepkisi):

• Amaç: Schrenkiella Parvula bitkisinin tuz stresine olan tepkilerini uzay ortamında araştırmak.
• Yöntem: Yerçekimsiz ve yeryüzü koşullarında bitkilerin RNA dizileme analizi yapılacak.

5.METABOLOM (Uzay Görevlerinde Astronot Metabolom/Transkriptom Analizi):

• Amaç: Uzay koşullarının insan metabolizması üzerindeki etkilerini anlamak.
• Yöntem: Ankara Üniversitesi tarafından, astronotun gen ekspresyonlarını ve metabolizmasındaki değişimleri incelemek.

6.MİYELOİD (Radyasyona Maruz Kalmanın Miyeloid-Kökenli Hücrelere Etkisi):

• Amaç: Kanserle ilişkili öncül lezyonları inceleyerek, mikro yerçekimi etkisinin anlaşılması.
• Yöntem: Hacettepe Üniversitesi tarafından, radyasyona maruz kalan bireylerin bağışıklık sistemi üzerindeki etkileri araştırılacak.

7.MESSAGE (Microgravity Associated Genetics Science Mission):

• Amaç: Yerçekimsiz ortamdan etkilenen genlerin tespiti ve CRISPR gen mühendisliği ile etkileşimlerinin belirlenmesi.
• Yöntem: Üsküdar Üniversitesi tarafından, gen düzenleme tekniklerinin kullanılacağı bir genetik bilim misyonu.

8.ALGALSPACE (Uzay Koşullarında Antarktika ve Ilıman Mikroalg Yetiştiriciliğinin Karşılaştırılması):

• Amaç: Uzayda alglerin kullanımı için ilk kez kutup algleriyle ilgili bir çalışma gerçekleştirmek.
• Yöntem: Yıldız Teknik Üniversitesi tarafından, alglerin uzay koşullarında CO2'den O2 rejenerasyonu ve diğer kullanımları araştırılacak.

9.CRISPR – GEM (Mikro Yerçekimi Altında Bitkilerde CRISPR Gen Düzenleme Verimliliği):

• Amaç: Biyorejeneratif yaşam destek sistemlerinin iskeleti olan bitkilerin, mikro yerçekimi ortamında CRISPR tekniğinin etkinliğini anlamak.
• Yöntem: Yıldız Teknik Üniversitesi tarafından, bitkilerin savunma mekanizmalarının geliştirilmesine yönelik bir gen düzenleme çalışması.

10.PRANET (Propolisin Anti bakteriyel Etkisi):

• Amaç: Propolis maddesinin mikro yerçekimi ortamındaki bakteriler üzerindeki etkisini araştırmak.
• Yöntem: Muş Bilim ve Sanat Merkezi tarafından, propolisin anti bakteriyel etkisinin yerçekimi etkisiyle benzer olup olmadığını incelemek.

11.VOKALKORD (Uzay’da Yaşamaya Karşı Oluşan Hayati Tepkimelerin Ses Frekansları ile Tespiti):

• Amaç: Solunum sistemi rahatsızlıklarını, akıllı saat ve yapay zeka destekli ses frekans değişiklikleri ile tespit etmek.
• Yöntem: Haliç Üniversitesi tarafından, solunum sistemi rahatsızlıklarının uzay koşullarında ses frekansları ile belirlenmesine yönelik bir çalışma.

12.OKSİJEN SATURASYONU (Yapay Zeka Desteği İle Havanın Oksijen Seviyesinin Hesaplanması):

• Amaç: Yapay zeka destekli olarak verilen havanın oksijen seviyesini hesaplayarak, düşük yer çekiminin sebep olduğu rahatsızlıkları tanımlamak.
• Yöntem: Nişantaşı Üniversitesi tarafından, hastalıkların uzay koşullarında erken teşhisi için bir yöntem geliştirmek.

13.MİYOKA (Mikro Yerçekimi Ortamında Kurşunsuz Lehimleme Araştırması):

• Amaç: Mikro yerçekimi ortamında kurşunsuz lehimleme deneyi ile UUİ'de elektronik kart üzerine kurşunsuz bileşen montajını gerçekleştirmek.
• Yöntem: TÜBİTAK UZAY tarafından, elektronik kartların mikro yerçekiminin kurşunsuz lehimleme sürecine etkilerini incelemek.

Bu deneyler, Türkiye'nin uzay araştırmalarındaki bilimsel yeteneklerini ve teknolojik ilerlemelerini gösterme amacını taşımaktadır.
Kaynak
https://www.spacex.com/vehicles/dragon/
https://www.uc.edu/content/dam/refresh/cont-ed-62/olli/fall-23-class-handouts/SpaceX%205Dragon%20Capsules.pdf
https://www.youtube.com/watch?v=Osq_a30_J
https://www.axiomspace.com/news/ax3-nasa-training-complete https://www.axiomspace.com/missions/ax3
https://www.spacex.com/humanspaceflight/
https://www.asc-csa.gc.ca/eng/astronauts/about-the-job/basic-training.asp