OSMANLI PADİŞAHLARI-2

Osmanlı Padişahları-1 serisinin devamı...

Fatih Sultan Mehmed
(1444-1446, 1451-1481)

II. Mehmed, tarihe "Fatih Sultan Mehmed" olarak geçen Osmanlı İmparatorluğu'nun yedinci padişahıdır. 1444-1446 ve 1451-1481 yılları arasında iki ayrı dönemde hüküm sürmüştür.

En büyük başarısı, 1453 yılında İstanbul'u fethederek Bizans İmparatorluğu'na son vermesidir.

1. Doğum ve Aile: Fatih Sultan Mehmed, 30 Mart 1432 tarihinde Edirne'de doğdu. Babası II. Murad, annesi ise Hüma Hatun'dur. II. Mehmed, tahtın veliahtı olarak yetiştirildi.
2. İlk Tahta Geçiş (1444-1446): Fatih Sultan Mehmed, babası II. Murad'ın ölümü üzerine ilk kez 12 yaşında Osmanlı tahtına geçti. Ancak, genç yaşına rağmen devletin içindeki huzursuzluk ve taht mücadeleleri nedeniyle tahtı bıraktı ve yerine II. Murad'ın diğer oğlu olan oğlu II. Mehmed geçti.
3. Edirne Kuşatması (1446): Osmanlı tahtında ikinci kez II. Mehmed olarak tahta çıktığında, ilk önemli hedefi Osmanlı topraklarını işgal eden Macaristan Krallığı'na karşı savaş açtı. Bu dönemde Edirne kuşatıldı ancak başarılı olamayarak 1446'da tahtı tekrar bıraktı.
II. Mehmed'in 1479'da İtanyan ressam Gentile Bellini'ye yaptırdığı portresi.

4. İstanbul'un Fethi (1453): Fatih Sultan Mehmed, tahta üçüncü kez çıktığında en büyük hedefi İstanbul'u fethetmekti. 6 Nisan 1453'te başlayan kuşatma, 29 Mayıs 1453 tarihinde başarıyla sonuçlandı.

Bu olay, Orta Çağ'ın sonunu ve Yeni Çağ'ın başlangıcını simgelerken, Fatih Sultan Mehmed'i Osmanlı İmparatorluğu'nun en büyük hükümdarlarından biri yaptı.

Fatih'in donanmaya emri ve gemilerin karadan yürütülmesi tablosu. (İtanyan ressam Fausto Zonaro'nun eseri)
5. Topkapı Sarayı ve Diğer Yapılar: Fatih Sultan Mehmed, İstanbul'u fethettikten sonra Topkapı Sarayı'nı inşa ettirmiş ve bu saray Osmanlı Devleti'nin merkezi olmuştur. Ayrıca, şehre birçok cami, medrese ve su kemerleri gibi yapılar eklemiştir.
6. İtalya Seferi (1480): Fatih Sultan Mehmed, Osmanlı İmparatorluğu'nun Batı'ya doğru genişlemesi amacıyla 1480 yılında İtalya'ya sefer düzenledi. Ancak, bu seferde başarılı olamayarak Otranto'da hedeflerine ulaşamadı.
7. Ölüm: Fatih Sultan Mehmed, 3 Mayıs 1481'de, Osmanlı tahtında 49 yıl hüküm sürdükten sonra öldü. Cenazesi İstanbul'da Eyüp Sultan Türbesi'ne defnedildi.

Fatih Sultan Mehmed'in hükümdarlığı, Osmanlı İmparatorluğu'nun en parlak dönemlerinden biri olarak kabul edilir. İstanbul'un fethi, tarihi bir dönüm noktasıdır ve Osmanlı İmparatorluğu'nu bir dünya gücüne dönüştürmüştür. Fatih Sultan Mehmed, Osmanlı Devleti'ni kültürel, askeri ve ekonomik alanda büyük bir güç haline getiren önemli reformları başlatan bir lider olarak hatırlanır.

II. Bayezid (1481-1512)

II. Bayezid, Osmanlı İmparatorluğu'nun dokuzuncu padişahıdır ve 1481-1512 yılları arasında hüküm sürmüştür. Fatih Sultan Mehmed'in oğlu olan II. Bayezid'in hükümdarlığı, Osmanlı İmparatorluğu'nun genişlemesini sürdürdüğü, ekonomik reformlar gerçekleştirdiği ve imparatorluğun sınırlarını güçlendirdiği bir döneme denk gelir. Ancak, II. Bayezid'in hükümdarlığı, Osmanlı Devleti'nde iç ve dış sorunlarla karşılaşılan bir dönemi de simgeler.
1. Doğum ve Aile: II. Bayezid, 3 Aralık 1447 tarihinde Edirne'de doğdu. Babası Fatih Sultan Mehmed, annesi ise Gülbahar Hatun'dur.
2. Tahta Geçiş: Fatih Sultan Mehmed'in ölümü üzerine, II. Bayezid, Osmanlı tahtına geçti. Ancak, babasının ölümü üzerine kardeşi Cem Sultan ile taht kavgasına girişti.

 Bu dönem, Osmanlı tarihinde "Kardeşler Arası Taht Kavgaları" olarak bilinir.

3. Cem Sultan ile Taht Kavgaları: II. Bayezid'in hükümdarlık dönemi, taht kavgalarıyla gölgelenmiştir. II. Bayezid ve kardeşi Cem Sultan arasında süren mücadele, Osmanlı Devleti'ni iç karışıklıklarla boğmuş ve devletin iç yapısını zayıflatmıştır. Cem Sultan, II. Bayezid'in Osmanlı tahtına geçmesinden sonra Memlük Sultanı'nın himayesine sığınmıştır.
4. Ekonomik Reformlar: II. Bayezid, ekonomik alanda önemli reformlar gerçekleştirmiştir. Gelir kaynaklarını artırmak ve devlet hazinesini güçlendirmek amacıyla çeşitli düzenlemeler yapmıştır. Ayrıca, tarımı teşvik etmek ve ekonomiyi canlandırmak için çeşitli önlemler almıştır.
5. Şehzadeler Mahkemesi: II. Bayezid döneminde, şehzadelerin rekabeti ve taht kavgalarının önüne geçmek amacıyla Şehzadeler Mahkemesi kuruldu. Bu mahkeme, şehzadelere eğitim verirken aynı zamanda taht kavgalarını engellemeye yönelik bir sistem oluşturdu.
6. Kızıl Deli Olayı: II. Bayezid döneminde, Osmanlı tarihinde önemli bir olay olan Kızıl Deli Hadisesi yaşandı. II. Bayezid'in en büyük oğlu olan Ahmet, taht mücadelesinde babasına karşı isyan etti. Ancak, bu isyan başarısızlıkla sonuçlandı ve Ahmet öldürüldü.
Paolo Veronese tarafından çizilmiş portresi, 1560’lar

7. Yavuz Sultan Selim'in Tahta Geçişi: II. Bayezid'in ölümü üzerine, oğlu Yavuz Sultan Selim Osmanlı tahtına geçti. Ancak, bu geçiş dönemi Osmanlı tarihinde Yavuz Sultan Selim'in kardeşi Korkut'un taht iddiaları nedeniyle yeniden bir iç çatışmaya neden oldu.
8. Ölüm: II. Bayezid, 26 Mayıs 1512 tarihinde öldü. Ölümü, Osmanlı tahtında yeni bir dönemin başlamasına neden oldu.

II. Bayezid'in hükümdarlığı, Osmanlı İmparatorluğu'nun genişleme politikalarının devam ettiği bir dönemi simgeler. Ancak, taht kavgaları ve iç çekişmeler, Osmanlı Devleti'ni zayıflatarak gelecek dönemlerdeki sorunların temelini atmıştır. II. Bayezid, ekonomik reformları ve düzenlemeleriyle de Osmanlı Devleti'nin mali yapılanmasını güçlendirmeye çalışmıştır.

Yavuz Sultan Selim (1512-1520)

Yavuz Sultan Selim, Osmanlı İmparatorluğu'nun onuncu padişahıdır ve 1512-1520 yılları arasında hüküm sürmüştür. Babası II. Bayezid'in ölümü üzerine tahta geçen Yavuz Sultan Selim, Osmanlı tarihinde önemli bir lider olarak bilinir. Hükümdarlığı sırasında Osmanlı İmparatorluğu'nun sınırlarını genişletmiş, Safevi İmparatorluğu ile savaşmış ve Memlük Sultanlığı'nı fethederek Mısır'ı Osmanlı topraklarına katmıştır.
Konstantin Kapıdağlı tarafından 1789–1806 arasında yapılmış portresi

1. Doğum ve Aile: Yavuz Sultan Selim, 10 Ekim 1470 tarihinde Amasya'da doğdu. Babası II. Bayezid, annesi ise Gülbahar Hatun'dur. Yavuz Sultan Selim, Osmanlı tahtına geçen üç kardeşinden biridir.
2. Çocukluk ve Gençlik: Yavuz Sultan Selim, genç yaşlarda askeri eğitim almaya başladı ve babası II. Bayezid'in yanında çeşitli sefere katıldı. Babasının ölümü üzerine taht kavgaları başladı, ancak Yavuz Sultan Selim, kardeşleriyle mücadele ederek 1512'de Osmanlı tahtına geçti.

3. Safavi-Şiilikle Mücadele: Yavuz Sultan Selim döneminde Osmanlı İmparatorluğu, Safevi İmparatorluğu ile sık sık mücadele etti. Bu mücadele, aynı zamanda Sünni ve Şii İslam arasındaki çekişmelere de dayanıyordu. Yavuz Sultan Selim, Çaldıran Meydan Muharebesi'nde Safevileri mağlup ederek Osmanlı sınırlarını doğuda genişletti.
İran'ın İsfahan şehrindeki Çehel Sütun Saray'nda bulunan ve Çaldıran Meydan Muharebesi'ni (1514) betimleyen tablo.

4. Memlük Sultanlığı'nın Fethi (1517): Yavuz Sultan Selim, Memlük Sultanlığı'nı fethederek Mısır'ı Osmanlı topraklarına kattı. Bu fetih, Osmanlı İmparatorluğu'nu Arap Yarımadası ve Kuzey Afrika'da güçlendirdi.
5. Hükümdarlık Tarzı ve Adalet Politikaları: Yavuz Sultan Selim, sert bir hükümdar olarak bilinirdi. Adalet politikalarına önem verir, yolsuzluklarla mücadele eder ve devlet yönetiminde düzenlemeler yapardı. Ayrıca, devletin mali yapısını düzeltmek ve gelirleri artırmak amacıyla çeşitli reformları hayata geçirdi.
6. Cülus Bahşişi: Yavuz Sultan Selim, tahta geçtiğinde Osmanlı Devleti'nin içindeki ekonomik sıkıntıları çözmek ve devlet görevlilerini daha adil bir biçimde seçmek amacıyla "cülus bahşişi" adı verilen bir uygulamayı başlattı. Bu uygulama, devlet görevlilerinin hizmetlerine karşılık olarak bir tür maaş almalarını sağladı.
7. Ölüm: Yavuz Sultan Selim, 22 Eylül 1520 tarihinde öldü. Ölümü, Osmanlı İmparatorluğu'nun genişlemesinde ve güçlenmesinde önemli bir rol oynayan bir liderin sona erişini simgeliyordu.

Yavuz Sultan Selim'in hükümdarlığı, Osmanlı İmparatorluğu'nun genişlemesinde önemli bir dönemi temsil eder. Safevi İmparatorluğu ile yapılan mücadele ve Mısır'ın fethi, Osmanlı Devleti'nin sınırlarını genişletmiş ve imparatorluğu daha da güçlendirmiştir. Adalet politikaları ve ekonomik reformları, devletin iç düzenini güçlendirmeye yönelik önemli adımlardı. Yavuz Sultan Selim'in ölümünün ardından oğlu I. Süleyman, Osmanlı tahtına geçti ve "Kanuni Sultan Süleyman" olarak bilindi.

Kanuni Sultan Süleyman (1520-1566)

Kanuni Sultan Süleyman, Osmanlı İmparatorluğu'nun onuncu padişahı ve yedinci halifesidir. 1520-1566 yılları arasında uzun süren hükümdarlığı, Osmanlı İmparatorluğu'nun zirvesine ulaştığı bir dönemi simgeler.

Süleyman, tarih boyunca "Kanuni" (Yasa Koyan) ve "Muhteşem Süleyman" olarak anılmıştır. 

1. Doğum ve Aile: Kanuni Sultan Süleyman, 6 Kasım 1494 tarihinde Trabzon’da dünyaya geldi. Babası Yavuz Sultan Selim, annesi Hafsa Sultan'dır. Süleyman, eğitimine çok genç yaşta başlamış ve bilim, edebiyat, müzik gibi birçok alanda yetenek kazanmıştır.
2. Tahta Geçiş: Kanuni Sultan Süleyman, 30 Eylül 1520 tarihinde babası Yavuz Sultan Selim'in ölümü üzerine Osmanlı tahtına geçti. Bu dönem, Osmanlı İmparatorluğu'nun siyasi, askeri, kültürel ve ekonomik alanlarda yükselişe geçtiği ve "Kanuni Dönemi" olarak bilinen bir dönemin başlangıcını simgeler.

3. Zigetvar Seferi (1566): Kanuni Sultan Süleyman'ın hükümdarlığı, birçok askeri seferi içerir. Bu seferlerden biri, Zigetvar Seferi'dir (1566). Osmanlılar ve Avusturya Arşidüklüğü arasında yaşanan bu çatışma sırasında, Zigetvar Kalesi kuşatıldı ancak bu sırada Kanuni Sultan Süleyman öldü. Bu sefer, Osmanlı İmparatorluğu'nun son büyük askeri harekâtı olmuştur.
4. Mercidabık Meydan Muharebesi (1516) ve Ridaniye Meydan Muharebesi (1517): Süleyman, babası Yavuz Sultan Selim döneminde Mercidabık Meydan Muharebesi'ne katıldı ve Memlük Sultanlığı'nı yenilgiye uğratarak Şam'ı fethetti (1516). Ardından Ridaniye Meydan Muharebesi'nde (1517), Memlük Sultanı Tuman Bay'ı mağlup ederek Mısır'ı Osmanlı topraklarına kattı.
5. Bağdat'ın Fethi (1534): Süleyman, Bağdat'ın fethini gerçekleştirerek Safevi İmparatorluğu ile sınırları genişletti. Bağdat, Osmanlı topraklarına katıldı ve bölgede Osmanlı hakimiyeti güçlendi.
İtalyan ressam Titian'ın 1539 yılında yaptığı ve I. Süleyman'ı tasvir ettiği tablosu.

6. Rodos Kuşatması (1522): Kanuni Sultan Süleyman, Rodos Şövalyeleri üzerine gerçekleştirdiği kuşatma sonucunda, Rodos'u fethederek Osmanlı İmparatorluğu'nun Akdeniz'deki gücünü artırdı.
Rodos'un fethini gösteren bir minyatür
7. Diplomatik ve Kültürel Faaliyetler: Kanuni Sultan Süleyman, aynı zamanda bir şair ve yazar olarak da ün kazandı. Şiirleriyle tanınan Sultan Süleyman, devrindeki pek çok sanatçı, bilgin ve edebiyatçı ile ilişki kurdu. Ayrıca, diplomatik alanda da başarılı oldu; Fransız Kralı I. François ile anlaşma yaparak Osmanlı-Fransız ittifakını sağladı.
8. Hürrem Sultan ve Şehzadeler: Süleyman'ın en ünlü eşi Hürrem Sultan (Roxelana) ile evliliği, Osmanlı sarayındaki gelenekleri değiştirdi. Hürrem Sultan, Sultan Süleyman'ın en sevdiği eşi olarak bilinir. Bu evlilikten doğan şehzadeler arasında en bilineni II. Selim ve III. Murad'dır.
Geç rönesans dönemi sanatçısı Paolo Veronese tarafından çizilmiş portresi, 1560’lar

9. Ölüm: Kanuni Sultan Süleyman, Zigetvar kuşatması sırasında, 6 Eylül 1566 tarihinde vefat etti. Cenazesi İstanbul'a getirilerek, günümüzdeki Süleymaniye Camii'nin yanındaki türbeye defnedildi.

Kanuni Sultan Süleyman'ın hükümdarlığı, Osmanlı İmparatorluğu'nun zirve dönemi olarak kabul edilir. Askeri başarıları, diplomasi yetenekleri, kültürel faaliyetleri ve imparatorluğun genişlemesine liderlik etmesi, onu Osmanlı tarihinde eşsiz bir lider yapmıştır.

Osmanlı padişahları tarihsel bir öneme sahip olsa da, her birinin liderlik tarzı ve dönemleri üzerindeki etkisi farklıdır. Bazı padişahlar, imparatorluğun genişlemesine ve kültürel gelişmelerine katkıda bulunmuşken, diğerleri ise zorlu dönemlerle başa çıkmakta daha fazla zorlanmış olabilir.

Osmanlı padişahları içinde öne çıkan isimlerin başında Kanuni Sultan Süleyman gelir. Onun döneminde sanat, edebiyat ve mimari alanlarında büyük gelişmeler yaşanmış, adalet sistemi güçlenmiş ve imparatorluğun zirvesine ulaşılmıştır. Ancak, bazı padişahlar dönemlerindeki iç ve dış sorunlarla mücadele etmekte zorlanmış, bu da imparatorluğun güç kaybetmesine neden olmuştur.

Sonuç olarak, Osmanlı padişahları tarih boyunca farklı liderlik tarzları ve dönemlerle öne çıkmışlardır. Bu liderlerin değerlendirilmesi, genellikle kişisel perspektiflere ve tarihî olaylara bağlı olarak değişiklik gösterir.