Pow vs Pos 1...

Herkese merhabalar, kaldığımız yerden devam iyi okumalar;

Bu yazı blokzincirlerde kullanılan Proof-of Work ve Proof-of Stake mekanizmalarını derinlemesine analiz etmektedir. Yazıda verilen bilgilerin birçoğu blokzincir literatürüne girmiş ve kabul edilmiş bilgiler olup, ara ara kişisel gözlem, araştırma ve yorumlara dayalı yerler tarafsız bir şekilde irdelenmektedir. Bütün PoW ve PoS sistem yapıları temelden alınacak ve detaylı bir şekilde incelenecektir. Bu kılavuz niteliğindeki yazı PoW ve PoS sistemlerin anlaşılmasında Türkçe veya yabancı kaynaklar içerisinde en kapsamlı örneklerden biridir.

Yazının içeriği

1. Blokzincir temeli ve bloklar nedir?
2. PoW nedir? Neden PoW var?
3. PoS nedir? Neden PoS var?
4. İlk blokzincirlerde neden PoS yoktu ve PoS atak vektörleri nelerdir?
5. Farklı uygulanan PoS sistemler.
6. PoW vs PoS.
7. Ethereum’un PoS yolculuğu.
8. PoW ve PoS hakkında yanlış bilinenler.
9. Son sözlerim ve yorumlarım.

1. Blokzincir temeli ve bloklar nedir?

DLT (Distributed Ledger Technology, Dağıtık Defter Teknolojisi) çeşitli verilerin (transferler, hesap ekstreleri vs.) merkeziyetsiz kişiler tarafından yazılıp, kayıt edilerek herkes tarafından erişilebilir, güncellenebilir, doğrulanabilir olmasına imkan sağlayan teknolojilerdir.
Kısaca DLT dediğimiz teknoloji sistem üzerindeki bütün kayıtları birçok kişiye dağıtmaya yarayan ve herkesin bu kayıtları saklayıp verilerin güvenliğini temin etmesi prensibine dayanan teknolojidir. Blokzincirler ise bu DLT denilen teknoloji ailesinin bir üyesidir.
Blokzincirler aslında birer bilgisayar programından ibarettir, herkes bu bilgisayar programını bilgisayarına indirip içerisindeki verilerin güvenliğini, değiştirilemezliğini ve doğruluğunu sistemdeki diğer kişilerle birlikte teyit ederler.
Her blokzincir merkeziyetsiz değildir, hatta bugün kriptoda birçok proje merkeziyetsizlik ten bir hayli uzaktır. “Blokzincirler merkeziyetsizdir.” cümlesi kesinlikle yanlıştır. Daha doğru ifade edecek olursak, “Blokzincirler merkezi olabilirler” çünkü bir blokzincire merkeziyetsiz demek için o blokzincire rahatlıkla katılım (yani yukarıda anlattığım blokzincir verilerinin herkes tarafından indirilmesinin kolay olması) gerekmektedir.
Diğer bir ifade ile, Blokzincirlerin merkeziyetsizliği, o blokzincirin kişilerin kolaylıkla blokzincir üzerindeki verileri indirmesi ve bunların güvenliğinin ve doğruluğunun teyit etmesi ile ölçülür. Eğer bir blokzincirde rahatlıkla bu işlemleri yapamıyorsanız (bahsettiğim duruma “node” kurma diyoruz.) o blokzincir merkezidir. Sadece bununla da kalmıyor, blokzincirler sürekli büyüdükleri için (yazıda detaylandıracağım) blokzincirlerin büyüme hızı da artarsa (örneğin blokları büyütmek) bu verileri başta indirmek kolay olsa da ileride zorlaşarak ve merkezi bir hal alıyor.
Blokzincirleri anladım, bunlar birer dağıtık defter teknolojisi ve herkesin bilgisayarına indirip merkeziyetsizlik sağladığı bir veri tabanından ibaret. Peki bu “blok” ve “zincir” nereden geliyor?
Blok ve zincir kelimeleri blokzincirlerin verileri nasıl işlediği ile alakalı bir durum. Blokzincirler yukarıda anlattığım verileri “blok” adı verilen minik veri paketleri içinde saklıyor. Yani blokzincir üzerinde yapılan her transfer, üretilen her NFT, yapılan en ufak işlem veri içermektedir ve bu veriler blok adı verilen bilgi paketçikleri içinde saklanmaktadır. Örneğin bu veri paketleri Bitcoin’de 10 dakikada blokzincire eklenmektedir. İşte “zincir” meselesi de buradan geliyor. Bu veri paketleri denilen “bloklar” birbiri ardına eklenerek, benzetecek olursak “ip gibi” diziliyor.
Belki neden bloklara ihtiyaç var veya neden her blok belli bir süre ile çıkıyor gibi bir soru sorulabilir. (Bu soruya bayılıyorum. :)) Cevabı aslında çok güzel. Dünya üzerinde Türkiye’de benim blokzincir üzerindeki yaptığım işlemleri Papua Yeni Gine’de node kuran adamın bilgisayarına indirmesi gerekiyor. Dolayısı ile bu minik bilgi paketlerinin Dünya’daki diğer bilgisayarlara (node’lara) dağılmasını bekliyoruz.
Örneğin 1 MB’lık bir Bitcoin bloğu Dünyada Bitcoin node’u kuran herkesin bilgisayarına gidiyor ve bu bilgi indiriliyor. Blok süresini 10 dakika değil de, 1 saniye yapsak ve 1 MB yerine 100 MB yapsaydık bu bilgisayarlar çok kısa bir süre içerisinde bu kadar büyük bilgilerini indiremeyecekti. Gördünüz mü, işte blokzincirler bu yüzden ölçeklenemiyor, belli bir zamanda sadece belli büyüklükte minik bilgi paketlerini gönderebiliyoruz. 🙂 Bloklar hızlı veya büyük çıkarsa bu node’lar blokzinciri yakalayamayacak, sadece bilgisayarı ve interneti çok hızlı olan bilgisayarlar bu verileri indirebilecek, böylelikle yukarıda dediğim gibi node kurmak zorlaşacak ve sadece belirli kişiler node kurabilecek ve merkeziyetsizlik bozulmuş olacak.
Neyse, devam edelim.. Blokların eklenme meselesinde çıkaracağımız ilk şey, BLOKZİNCİRLER SONSUZDUR. ÇÜNKÜ İŞLEM YAPILDIKÇA BLOK EKLENECEKTİR. Unutmayın, bloklar içerisinde veri saklayan minik paketçiklerdir. Blokzincirde işlem yapıldıkça bu paketler eklenmeye devam edecektir. Bitcoin, Ethereum vs. blokzincir teknolojisini kullanan her kripto para, işlem yapıldıkça sonsuza kadar blok çıkaracaktır ve bu bloklar blokzincire eklenmeye devam edecektir. Hani Bitcoin 21 Milyonda sınırlıydı diye sorabilirsiniz, sınırlı olan BLOK BAŞINA VERİLEN ÖDÜLDÜR. (Bu kısma geleceğiz.) Tekrar ediyorum, bloklar sonsuzdur.
Özet, blokzincirler dağıtık veri tabanlarından ibaret sistemler olup, prensibi herkesin bilgisayarına indirip, bu veri tabanındaki verileri doğrulamasına ve saklamasına dayanmaktadır. Bloklar minik veri paketleridir, blokzincirlerde işlem yapıldıkça sonsuza kadar eklenmeye devam edeceklerdir. Her blok bir öncekine eklenip devam ettiği için zincir diyoruz. Bu kadar.
Şimdi yazının bütün seyrini değiştirecek ve ana konuya odaklanacağımız soru geliyor:
BU BLOKLARI KİM EKLİYOR?

Tobbykitty abimize teşekkürler...

Sağlıklı mutlu ve huzurlu kalın...