THE MATRİX

Kahramanımız Neo’nun 12 adımda yolculuğu

I. Sıradan Dünya (Ordinary World)

Thomas Anderson, bir yazılım şirketinde çalışan bir bilgisayar yazılımcısı ve sıradan bir hayatı var. Geceleri bilgisayar başında uyuduğunu gördüğümüzde normal iş kimliği dışında da bir hacker kimliği olduğunu anlıyoruz ve bunu ajanlar tarafından yakalandığında doğruluyoruz. Sorgu sahnesinde Mr. Anderson’ın geceleri Neo lakabıyla bilgisayar üzerinden çeşitli suçlar işlediğini öğreniyoruz.
Neo’nun bu sıkıcı hayatı içinde geceleri hacker kimliğini kullanması ondaki normalin dışına çıkma, arayış isteğini bize gösteriyor.
Alice gibi tavşan deliğinde dolanıyor. Kadere inanmıyor çünkü hayatının kontrolünde olmama fikri hoşuna gitmiyor. Dünyada ters giden bir şeyler var. Çılgına döndürüyor neoyu. Gerçeği görmemen için bir perde The Matrix. Kırmızı hapı alırsa tavşan deliği ne kadar derinlere iniyor görecek. Hiç düşünmeden kırmızıyı alıyor.

II. Maceraya Çağrı (Call to Adventure)

Neo, bilgisayarına gelen mesajın sesiyle uyanıyor. Mesaj, Trinity tarafından iletiliyor ve Neo’ya beyaz tavşanı takip etmesini söylüyor. Ardından Neo’nun evine gelen arkadaşları onu bir partiye çağırıyor. Arkadaşlarının arasında beyaz tavşan dövmeli kadını gördüğünde, aradığının bu olduğunu anlayıp partiye gidiyor. Burada Neo’nun sürekli merak ve arayış içinde olduğunu da görmüş oluyoruz. Partide Morpheus’un ekibinde olduğunu bildiğimiz Trinity ile tanışıyorlar ve Trinity ona Matrix sistemini bildiğini ve onun cevaplarını giderebileceğini söylüyor. Sabah işe gittiğindeyse Morpheus’tan bir telefon alıyor ve ajanların Neo’yu aradığını haber veriyor. Neo için macera burada başlıyor.

III. Maceranın Reddi (Refusal of the Call)

Ofisten ajanlara görünmeden çıkmak için Morpheus’tan telefonda talimatlar alan Neo, en son camdan atlaması gerektiğinde kendine güveni olmayan bir profil çizerek bunu yapamayacağını söylüyor. Bu anda, sıradan hayatı bu giriştiği maceradan daha değerli göründüğü için Neo bu macerayı reddediyor ve ajanlar tarafından yakalanıyor. Herhangi bir bilgi aktarmayı reddeden Neo’nun göbeğinden bir böcek girdiğini görüyoruz. Sonrasında Neo’nun bunu bir rüya olarak deneyimlediğini fakat bir yandan da gerçek olduğunu anlıyoruz.

IV. Akıl Hocasıyla Tanışma (Meeting the Mentor)

Ajanlar tarafından yakalanan Neo, sorguya çekiliyor. Başlangıç sahnelerinde ajanların Neo’nun seçilmiş kişi olduğunu bildiklerini ve bu gerçeğin Morpheus tarafından Neo’ya aktarılmasını engellemeye çalıştıklarını anlıyoruz. Sorgu sahnesinde telefonla konuşma hakkını kullanmak isteyen Neo’nun ağzını Matrix’teki kurallarla oynayarak kapatıyorlar ve vücuduna bir böcek yerleştiriyorlar. Bu böcek, ajanlara Neo’nun konumunu takip edebilme olanağı sağlıyor. Bu durumun farkına varan Trinity, Neo’yu kaçırıyor ve böceği çıkartıp Morpheus ile tanıştırıyor. Morpheus, Neo’yu karşıladığı odada ona The Matrix’ten bahsediyor ve ondaki sorgulama aşkını, arayış tutkusunu bildiğini anlatarak onu The Matrix’i daha fazla öğrenmesine ikna ediyor. Bu sahnede Morpheus’un bu macerada Neo’ya rehberlik yapacak kişi olduğunu anlıyoruz. Kırmızı hapı alan Neo’nun, mentoru Morpheus tarafından macera için ikna edildiğini ve maceraya giriş yaptığını söyleyebiliriz.

V. Birinci Eşiği Aşmak (Crossing the First Threshold)

Aldığı kırmızı hap, ajanların kullandığı böcek gibi, Neo’nun Matrix olmayan gerçek dünyadaki konumunun bulunmasını sağlıyor. Morpheus ve ekibi Neo’nun yerini tespit edip, sistemi hackleyerek herbiri Matrix’e bağlı tüm insanların arasından çıkararak onların gerçekliklerine, yani asıl gerçekliğe döndürüyorlar. Neo’nun, sıradan Matrix dünyasından çıkıp gerçek dünyaya geçişi bariz bir şekilde kahraman için birinci eşik oluyor.

VI. Testler, Dostlar, Düşmanlar (Tests, Allies, and Enemies)

Matrix sisteminden çıktıktan sonra, Morpheus sırasıyla Neo’nun sorularını cevaplıyor ve onu büyük değişime hazırlıyor. Bu bölümde, Neo gerçek dünyadaki dostlarıyla (Trinity, Apoc, Cypher (daha sonradan dost olmadığını ihanet peşinde olduğunu gördüğümüzde anlayacağız), Dozer, Switch, Tank ve Mouse ile) tanışıyor. Büyük değişim hazırlığı için Neo bu ekip tarafından yaratılan hazır bilgisayar programlarıyla jiu jitsu, kung fu gibi dövüş tekniklerini öğreniyor ve Morpheus tarafından çeşitli testlere tabii tutuluyor. Diğer yandan bu öğretilenleri yapabilmesi için (binadan binaya atlama) aklını tamamen boşaltması gerekiyor. Bu testler sırasında kahramanın en büyük düşmanının da Matrix sistemi olduğunu Morpheus’tan öğreniyoruz. Morpheus bu sistemin ve bu sistemin parçası olan insanları kurtarana dek kahraman ve ekibi için düşman olduğunu söylüyor. Filmin başından beri düşman olarak düşünülebilecek Agent Smith ise Morpheus tarafından Neo’ya eğitim programlarından birinde gösteriliyor. Ajanların sistem üzerinde farklı yetkileri olduğunu sorgu sahnesinde görmüştük. Morpheus’tan da ajanların birer duyusal program olduğunu ve sistemin içinde olan herkesin potansiyel olarak ajan olabileceğini veya kolaylıkla ajana dönüşebileceğini öğreniyoruz.

VII. Mağaranın Derinliklerine İnmek (Approaching the Innest Cave)

Morpheus, Neo’nun gerçekten seçilmiş kişi olduğunu anlamak için Neo’yu kâhine (The Oracle) götürmeye karar verir. Kâhin, matrix dünyasında, üstün yeteneklere sahip olan insanlarla beraber bir apartmanda yaşar. Kâhini görmek için hep beraber Matrix’e girerler ve kâhin Neo’ya onun seçilmiş kişi (The One) olmadığını ancak Morpheus’un ona inancının tam olduğundan bahseder. Hatta kâhin, bu inancından dolayı Morpheus’un kendi hayatını feda edeceğini de söylüyor. Bu durumda Neo yeni bir yol ayrımına giriyor. Bir tarafta kendi hayatını, bir taraftaysa Morpheus’un hayatını tehlikeye atması gerekiyor.

VIII. Büyük Değişim (The Ordeal)

Kâhinle görüştükten sonra geri dönmek için hazırlanan ekip, ajanlar tarafından sıkıştırılıyor. Ve geri kaçış yolunda ajanlarla çatışmaya giren ekipten Morpheus ajanlar tarafından kaçırılıyor. Ajanlar Morpheus’a işkence ederek Zion kentinin giriş yollarını öğrenebilirler. Ekip gerçek dünyaya geri döndüğünde (Cypher’ın ihaneti yüzünden Apoc ve Switch Matrix dünyasında ölüyor ve Dozer gerçek dünyada Cypher tarafından vuruluyor.) Tank, güvenlik için, Morpheus’un fişini çekerek öldürmeyi teklif ediyor. Ancak Neo kâhinin dediklerini hatırlayarak vermesi gereken kararın bu olduğunu anlıyor ve Morpheus’u kurtarmak için Matrix’e geri dönüyor.
Burada Agent Smith karakteri hakkında birkaç bilgi daha verilebilir. Ajanlar bir nevi Matrix sistemini potansiyel tehlikelere karşı koruyan polisler diyebiliriz. Bu yüzden Matrix sisteminin hem tutsağı hem de savunucusu durumunda olduğu düşünülebilir. Bu da Neo’nun meraklı ve sorgulayıcı karakterinin tam zıttı olduğundan Neo’nun shadow’u olarak düşünebiliriz. Morpheus’u kurtarmak için Matrix’e girdiklerinde Neo’nun Smith’le kavgası da Neo’nun kendi benliğiyle kavgasını temsil ediyor ve Neo’nun burdaki galibiyetini de büyük değişim olarak görmüş oluyoruz.

IX. Ödül, Ceza (Rewards)

Agent Smith’le olan büyük kapışmasından sonra Neo için ödül Morpheus ve gücünü yetkin bir şekilde kullanabilmek oldu. Her ne kadar kendine olan inancı artmışsa da hala seçilmiş kişi olduğunu gösteren bir durum yaşanmadı.

X. Geri Dönüş Yolu (The Road Back)

Geri dönüş yolunda Morpheus ve Trinity telefon kulübesinden gerçek dünyaya geçiş yaptıklarından hemen sonra, Neo’nun dönüşü Agent Smith tarafından engellenir ve teke tek bir dövüş başlar. Burada kahramanı artık kendinden daha emin olarak görebiliriz.

XI. Diriliş, Doruk Noktası (Resurrection)

Agent Smith, sistem içinde istediği karaktere girebildiği için Neo’nun kaçışı zor bir hal alır. Bina içindeki kaçışmanın en sonunda Smith, Neo’yu yakalar ve iki el ateş ederek öldürür. Gerçek dünyada da Trinity kalp ritminin durduğunu görerek öldüğünü anlar. Ancak kâhinin Trinity’e söylediği şey
Trinity’nin seçilmiş kişiye aşık olacağıdır. Trinity de Neo’ya olan aşkından dolayı onun seçilmiş kişi olduğunu bilir ve ölmemesi gerektiğini düşünür. Trinity öpücüğüyle Neo’yu diriltir. Diriliş noktası tam manasıyla bir dirilişle filmde vücut bulur.

XII. İksirle Geri Dönüş (Return with Elixir)

Neo, tekrar dirilmesinin ardından, gelen kurşunları durdurma gibi fizik kurallarına aykırı hareketleri yapabildiğini görür. Kendine artan güveninden sonra Neo, tam olarak seçilmiş kişi olduğunun bilincine varır. Kendine güvenmeyen ve şüpheci kişilikten, kendine güveni ve motivasyonu olan bir kahramana dönüşmüştür. Neo’nun bu kahraman kimliğini geri dönüşteki iksir olarak düşünebiliriz. Aynı zamanda Matrix sisteminin savunucusu Agent Smith’e karşı galibiyeti sağlamak da Neo’nun eline tüm insanlığa gerçekleri gösterme umudunu verir. Bu da filmdeki bir diğer iksir olarak görülebilir.