Farkında olmadan maruz kaldığımız radyasyon kaynakları

Sıklıkla telefon ve bilgisayar gibi elektronik cihazlarla ilişkilendirilse de aslında radyasyon, her gün kullandığınız birçok farklı kaynaktan da yayılıyor.

Günlük hayatta karşılaştığınız her şey, bazıları doğal olarak meydana gelen ve bazıları insan yapımı olan bazı radyoaktif maddeler içerir: soluduğunuz hava, içtiğiniz su, yediğiniz yiyecekler, üzerinde yürüdüğünüz toprak ve satın aldığınız ve kullandığımız birçok ürünler… Tıpta hastalıkları teşhis etmek ve kanseri tedavi etmek için radyasyon kullanımı yaygın olmasına rağmen, birçok insan "radyoaktif" ve "radyasyon" terimlerini duyduklarında, insanları süper kahramanlara veya mutant canavarlara çeviren bir şey düşünme eğilimindedir. Bu fikri değiştirmek önemlidir çünkü sanılanın aksine radyasyon, sadece röntgen çektirirken değil, evinizde otururken dahi maruz kaldığınız bir şey! İşte günlük hayattan bazı radyasyon örnekleri…

1- Duman dedektörleri
Çoğu duman dedektörü, düşük aktiviteli bir amerikyum kaynağı içerir. Amerikyum tarafından yayılan bazı parçacıkları havayı iyonize ederek havayı iletken hale getirir. Bu, radyasyonun bir özelliği ve aynı zamanda duman alarmının çalışma mekanizmasının temelidir. Bu derecede bir radyasyon, düşük seviyede olup kullanım için güvenlidir.

2- Saatler
Modern saatler bazen ışık kaynağı olarak daha güvenilir maddeler kullansa da daha eski örneğin, 1970 öncesi saatler, bir ışık kaynağı olarak radyum-226 kullanıyordu. Bu eski saatler açılırsa ve kadran veya ibreleri ile temas edilirse, radyumun bir kısmı geçebilir ve muhtemelen yutulabilir. Bu nedenle, bu saatlerle uğraşırken dikkatli olunmalıdır.

Her yanımızda radyasyon var!

3- Seramik
Seramik malzemeler örneğin fayanslar genellikle yüksek seviyelerde doğal olarak oluşan uranyum, toryum veya potasyum içerir. Bu maddeler ürün çok büyük miktarlarda olmadıkça yüksek bir radyasyon seviyesine erişemez. Bununla birlikte 1960 öncesi üretilen özellikle kırmızı-turuncu sırlı fayanslar oldukça radyoaktif olabilir.

4- Zücaciye
Zücaciye, özellikle sarı veya yeşilimsi renkli antika cam eşyalar, kolayca saptanabilir miktarlarda uranyum içerebilir. Bu tür uranyum içeren camlara genellikle kanarya veya Vazelin camı denir. Sıradan cam bile, bir el cihazıyla tespit edilebilecek kadar yüksek seviyelerde potasyum-40 veya toryum-232 içerebilir.

5- Gübre
Ticari gübreler, değişen seviyelerde potasyum, fosfor ve azot sağlamak üzere tasarlanmıştır. Bu tür gübreler iki nedenden dolayı ölçülebilir şekilde radyoaktif olabilir: Potasyum doğal olarak radyoaktiftir ve fosfor, yüksek seviyelerde uranyum içeren fosfat cevherinden elde edilebilir.