Şeki Han Sarayı
Şeki Han Sarayı 1761-1762 yıllarında Şeki hanı Muhammet Hüseynhan Müştag tarafından mimar Hacı Zeynalabdin Şirazi'ye yaptırılmıştır. 30 metre uzunluğunda olan çift katlı saray 300m2 alanda yapılmış olup 6 oda, 4 koridor ve 2 aynalı balkondan oluşmaktadır.
El işçiliği ile ahşap içine tutturulmuş rengarenk çam süslemeler sarayın dış cephesinde kullanılmış olup, sarayın en önemli özelliği ise duvarlarının kum ve yumurta sarısı ile yapılmış olmasıdır, duvarlarında çimento, kireç, harc veya benzeri malzemeler kullanılmamıştır.
Sarayın iç duvarları ve tavanı ince el işçiliği ile çeşitli doğal yapılmış boyalarla süslenmiştir, duvarlarda bahçe, çiçek, meyveler resmedilmiş, savaş sahneleri ve av sahneleri tasvirleri türk-fars sanat tarihine yolculukta önemli ipuçları vermektedir.
Sarayın yapımının bitiminden sonra Muhammet Huseynhan Müştag sarayı çok beğenir, mimar Hacı Zeynalabdin Şiraziye bu saraydan daha iyisini yapıp yapamayacağını sorar. İşte mimar hayatının en yanlış cevabını vermıştir, daha zengin, daha fazla altın verecek birisi olursa bu saraydan daha muhteşemini yaparım diyor, tabii han sinirlenir ve mimarın boynunun vurulmasını emreder.
Şeki Han Sarayı 2001 senesinde UNESCO tarafından Uluslararası Dünya Kültür Mirası adayı yapılmış, 2019 senesinde Uluslararası Dünya Kültür Mirası listesine kabul edilmiştir. 18. asır Türk-İslam mimarisinin incilerinden sayılan han sarayı, ünlü sanat tarihçilerinin incelemelerine konu olmuş, rus sanat tarihçileri, mimarları P.P.Fridolin, B.P.Denike, V.N.Çepeleva, B.V.Veymarn, M.A.Bolotova, E.A.Dombrovskiy, L.S.Bretanitskiy, N.M.Miklaşevskaya sarayda araştırmalar aparmış, sanat tarihi ve kültür kitaplarında Kafkasya islam mimarisi konu başlığında Şeki Han Sarayını en önemli yapıtlardan birisi kabul etmişlerdir.
