Modüler Blokzincirler ve Altlayer

Öncelikle temel farkları anlayabilmek için şu 2 yapıdan bahsedelim.

Monolitik ve modüler blokzincirler, blokzincir teknolojisinin tasarım ve yapısında kullanılan iki farklı yaklaşımı temsil eder. İşte bu iki kavramın açıklamaları:

1. Monolitik Blokzincir (Monolithic Blockchain):
   • Tanım: Monolitik blokzincir, bir bütün olarak tek bir yapıda tasarlanmış ve uygulanmış blokzincir sistemidir.

• Özellikler:
  • Tüm işlevselliği tek bir blokzincir üzerinde barındırır.
  • Genellikle bir kripto paranın (örneğin Bitcoin) veya belirli bir uygulama (örneğin Ethereum) için optimize edilmiştir.
  • Güncellemeler ve değişiklikler, genellikle tüm sistemin güncellenmesini gerektirebilir.
• Avantajlar:
  • Basit ve tek bir entite üzerinde odaklanmış bir tasarım sunar.
  • İşlevselliği ve performansı optimize edebilir.
• Dezavantajlar:
  • Genişletilebilirlik sorunları ortaya çıkabilir.
  • Güncellemeler ve değişiklikler zor olabilir.

1. Modüler Blokzincir (Modular Blockchain):
   • Tanım: Modüler blokzincir, farklı bileşenlerin bir araya getirilebileceği ve değiştirilebileceği bir yapıya dayanır. Bu, blokzincirin farklı modüller veya katmanlar halinde tasarlandığı anlamına gelir.

• Özellikler:
  • Farklı blokzincir bileşenleri veya modülleri birleştiren bir yapıya sahiptir.
  • Genellikle ölçeklenebilirlik ve esneklik sağlar.
  • Belirli ihtiyaçlara uygun özelleştirmeleri destekler.
• Avantajlar:
  • Esnek bir tasarım sunar, belirli ihtiyaçlara göre özelleştirilebilir.
  • Modüler yapı, güncelleme ve değişiklikleri kolaylaştırabilir.
• Dezavantajlar:
  • Daha karmaşık bir yapıya sahip olabilir.
  • İşlevselliğin koordinasyonu daha fazla dikkat gerektirebilir.

Monolitik ve modüler yaklaşımlar, blokzincirin nasıl tasarlandığı ve uygulandığı konusunda temel farklılıkları yansıtır. Her bir yaklaşımın avantajları ve dezavantajları, kullanım durumlarına ve ihtiyaçlara bağlı olarak değişebilir.
Celestia ile beraber modüler blokzincirlere gelen hype ortada. Dymesion airdrop açıklanması , Eigenlayer , Avail , Fuel gibi bir çok hype'lı projenin yıl içerisinde hizmete girecek olması ağız sulandırıyor. Ama herkesin gözden kaçırdığı bir proje daha var Altlayer.
Binance Labs , Gavin Wood gibi sektörün önemli isimlerinden yatırım topladılar.
Özet olarak şunları söyleyebiliriz. Alt Layer, her uygulama için ayrı bir optimistic rollup geliştirebilmemize olanak sağlayan bir proje. Alt Layer ile bir geliştirici basitçe kendi Optimistic Rollup'ını kurup geliştirebilecek. Örneğin bir nft minti sırasında Ethereum ağının bizlere çok yüksek gas ücretleri ödettiğini biliyoruz. Altlayer diyor ki gel ben sana bir ağ hazırlama olanağı veriyorum. Burada nft'yi mintlet sonra ethereum ağında dağıt. Og badge ve oh ottie gibi projenin OG koleksiyonlarında bunu yaptılar. ( Oh ottie biraz botlandı ama olsun :) ) Optimistic Rollup yapısında olduğundan kullanıcılar trustless bir şekilde varlığını L1'e çekebilecek. İşlerin ne kadar kolaylaştığını buradan anlayabiliyoruz. Rollup As A Service hizmetinde Dymension ile önemli bir rol üstleneceğini düşünüyorum. Yeni yayınladıkları blogta özetle şunlardan bahsettiler.
Blog , Ethereum üzerindeki işlemlerin ölçeklenebilirliğini artırmak amacıyla kullanılan rollup teknolojisinin mevcut durumunu ele alıyor ve bu teknolojinin karşılaştığı bazı temel sorunları ortaya koyuyor. Mevcut rollup tasarımlarının, özellikle Optimistic rollup'ların güvenlik sorunları, yavaş finalite ve merkezi sıralama gibi zorluklarla karşılaştığı belirtiliyor.
Metinde, bu sorunların üstesinden gelmek ve daha etkili bir rollup tasarımı sunmak amacıyla geliştirilen "Restaked Rollups" konseptine odaklanılıyor. Restaked Rollups, üç temel bileşen üzerine inşa edilmiştir: VITAL (decentralized verification), MACH (fast finality), ve SQUAD (decentralized sequencing).

• VITAL (decentralized verification): Bu bileşen, rollup'ın durumunun doğrulanması için bir ağ oluşturur. Özellikle, Optimistic rollup'ların güvenliğini artırmak adına rollup'ın durumu üzerinde de merkezi olmayan bir doğrulama sağlar. Bu, rollup operatörlerinin yaptığı durum değişikliklerinin Ethereum üzerinde doğrulanmasını içerir.
• MACH (fast finality): Bu bileşen, rollup'ın yavaş finalite sorununu ele alır. Ethereum'un kendi başına bir finalite süresine sahip olduğu düşünülürse, uygulama özel rollup'larının bekleyiş süreleri önemli olabilir. MACH, rollup durumunun hızlı bir şekilde onaylanmasını sağlayarak, rollup'ların daha hızlı ve etkili çalışmasını amaçlar.
• SQUAD (decentralized sequencing): Bu bileşen, rollup işlemlerinin sıralanmasını merkezi olmayan bir ağ üzerinden yönetir. Bu, rollup'ların sıralama işlemlerinin tek bir merkezi noktadan değil, dağıtılmış bir ağ üzerinden gerçekleşmesini sağlar. Bu da daha güvenilir ve merkezi olmayan bir sıralama süreci sunar.

Blogta , Restaked Rollups tasarımının bu üç bileşeniyle rollup teknolojisinin karşılaştığı temel sorunlara nasıl çözüm sunduğunu detaylı bir şekilde açıklar. Özellikle, bu tasarımın rollup'ların daha güvenli, hızlı ve merkezi olmayan bir şekilde çalışmasını amaçlayarak, Ethereum ekosistemine değerli bir katkı sağlamayı hedeflediği vurgulanır.
Sonuç olarak, Restaked Rollups'ın Ethereum tabanlı uygulamaların ölçeklenebilirliğini artırmak ve daha güvenli bir çerçeve sunmak adına önemli bir adım olduğu belirtilir. Bu tasarımın, Ethereum topluluğu ve geliştiriciler için yeni bir çözüm sunarak, blockchain teknolojisinin gelecekteki gelişimine olumlu bir etki yapabileceği vurgulanır.

Modüler blockchain hype varken , RaaS'ın yeni bir trend olacağı gün gibi aşikarken Altlayer projesini takip etmek çok önemli olacaktır. Zaten Aslında subnet , superchain gibi uygulama tabanlı chainler çok fazla gözümüzün içine girecek.
Okuduğunuz için teşekkür ederim.