Blokzinciri

Blokzinciri, verilerin dijital ortamda şifrelenerek kaydedildiği bir tür kayıt defteri ya da kayıt listesi olarak tanımlayabiliriz.

İngilizce blockchain olarak isimlendirilen blokzincirde veriler tarih sırasına göre birbirine zincir gibi bağlanmış bloklar hâlinde saklanır. Her bir blokta kayıt defterine işlenecek verinin yanı sıra kaydedildiği zamanı gösteren bilgi bulunur. Veriler herkesin görüntüleyebileceği ve doğrulayabileceği bir şekilde kaydedilir ve isteyen herkes kayıt defterinin bir kopyasına sahip olabilir. Bu da blokzincir kayıtlarının tek bir merkeze bağımlı olmadan şeffaf ve güvenli bir şekilde saklanmasını sağlar.
Zincirde veriler her zaman en sona bloklar şeklinde eklenir. Zincire bir blok eklenebilmesi için ağdaki tüm kayıt defterlerinin onayının alınması gerekir. Blokzincire eklenmiş olan kayıtlar sonradan değiştirilemez ve silinemez. Bloklardaki kayıtların silinmesi veya değiştirilmesi için milyonlarca kopyası bulunan bu kayıt defterindeki tüm blokların değiştirilmesi gerekir. Bu da neredeyse imkânsızdır. Çünkü herhangi bir blokta bir değişiklik gerçekleştirilse dahi, değişiklik yapılan bloğu içeren zincir ağdaki diğer zincirlerden farklı olacağı için artık geçersiz hâle gelecektir. Blokzincirde sahte bilgi ve belgeler üretmek, hayali para transferleri yapmak imkânsıza yakındır. Çünkü çok sayıda gönüllü kullanıcı kişisel bilgisayarlarında blokzincir kayıt defterinin bir kopyasını tutar.
Bloklar, zincir güvenliğinin sağlanması için her yeni işlemde birbiriyle ilişkilendirilir. Blokzincirde şifreleme, “hash” adı verilen çeşitli matematiksel algoritmalar ile gerçekleştirilir. Her blok kendisinden önceki bloğun hash kodunu da içerir. Bu durum kronolojik olarak art arda gelen blokların, bir zincirin halkaları gibi, birbirine bağlanmasını sağlar.
Hash fonksiyonlarının tersi yoktur yani şifreleme tek yönlü olarak gerçekleştirilir. Hash fonksiyonuna bir girdi verildiğinde bir hash kodu elde edilir. Ancak bu hash koduna bakarak girdi hakkında fikir yürütmek veya girdinin ne olduğunu anlayabilmek mümkün değildir. Girdi metninde basit bir değişiklik yapıldığında dahi yeni bir hash kodu elde edilir. Dolayısıyla herhangi bir blokta bir değişiklik yapıldığında hash kodu da değişir. Bu da değişiklik yapılan bloğun hash kodu ile kendisinden sonra gelen bloğun hash kodu arasındaki eşleşmeyi bozar. Bu durum, bloklar arasındaki bağlantıların bozulmasına neden olur ve yapılan değişikliğin herhangi bir kullanıcı tarafından kolaylıkla fark edilmesine yol açar.
Günümüzde blokzincirin en yaygın kullanım alanı kripto paralar. Örneğin Bitcoin blokzincirinde yer alan bloklarda, kullanıcılar arasındaki Bitcoin transferlerine ait kayıtlar tutulur.
Kripto paralar blokzincir teknolojisinin tek uygulama alanı değil. Bilgi ve belgelerin değiştirilemeyecek şekilde güvenli bir biçimde arşivlenmesi ve gerektiğinde doğrulanabilmesi amacıyla ihtiyaç duyulan herhangi bir iş için blokzincirden yararlanabiliriz.