“Elastic Era”: Alt Ağ Geliştiricileri için Dikkat Edilmesi Gerekenler!

Bir Subnet — Alt ağ oluşturmak istiyorsanız; doğru yere geldiniz!

Alt ağların özgün doğası hakkında heyecanlanmanızı sağlamak için, sizi alt ağların teknik yönleri konusunda hızlandıracak alt ağ dokümanlarını okuyarak işe başlayın.

“Elastic Subnets” tamamen farklı bir canavar! İzin gerektirmeyen doğrulamaya izin verirler ve bu nedenle çalışmak ve büyümek için ekonomik teşviklere dayanırlar. Elastik alt ağınız için bir token modeli tasarlarken kullanabileceğiniz çeşitli kaldıraçlar vardır. Neredeyse hepsi bir ödünleşimi temsil eder, bu nedenle tanımlamanız gereken ilk şey ne için optimize ettiğinizdir.

Kullanım durumunuza ve hedeflerinize bağlı olacağından, optimizasyon söz konusu olduğunda yanlış cevap yoktur. Kullanıcı kazanımı, ağ dağıtımı, performans, birlikte çalışabilirlik, erişilebilirlik, topluluk oluşturma veya gerçekten başka herhangi bir şey olabilir. Doğal olarak, her şeyi seçmek isteyeceksiniz, ancak bunu daraltmaya çalışmalı veya en azından neye öncelik vereceğinize dair bir fikir edinmelisiniz.

Bu blogun amacı, göz önünde bulundurmanız gereken parametrelerin çoğunu ve bunların validatör ve kullanıcı önyüklemesi için önemini sunmaktır. Referans olarak kullanabileceğiniz pratik örnekler bulacaksınız. Takip edilmesi gereken taştan bir oyun kitabı yoktur ve gelecekte alt ağlar için token modelleriyle daha fazla deneme görmeyi umuyoruz.

Elastic Subnets: Dikkate Alınması Gereken Parametreler

İstediğiniz sonucu elde etmek için kurcalayabileceğiniz tüm farklı alt ağ parametrelerini düzenleyerek başlayalım:

Staking Token

Staking token, validatörlerin elastik Alt Ağı doğrulamaya uygun olmak için stake etmeleri gereken token’dır.

Staking token çoğu durumda büyük limitli / çok likit bir token olamaz çünkü kötü niyetli aktörler büyük miktarda token satın alırlarsa ve stake ağırlığına veya validatör sayısına bağlı olarak elastik alt ağı ele geçirmeye çalışırlarsa, alt ağda sorunlara neden olabilirler.

• Örneğin, eğer birisi stake token’ını Bitcoin yaparsa, yeterli sermayeye sahip kötü niyetli bir aktör büyük miktarda Bitcoin satın alabilir ve Bitcoin fiyatını önemli ölçüde etkilemeden alt ağın çoğunluk kontrolünü ele geçirmeye çalışabilir.

• Cosmos, altta yatan token’ın uygun düzeyde merkezsizleştirilmesini sağlamak için yeni token’ı validatörlere stake eden/devreden birçok kişiye airdrop ediyor.

Alt ağ yaratıcılarının, kötü aktörlerin alt ağın kontrolünü ele geçirmek için piyasadan yeterince token satın alamayacağından emin olmaları gerekir. Alt ağda tutulan değer, kontrolü ele geçirme maliyetinden fazlaysa bunu yapmak için doğal bir teşvik vardır.

Staking Minimum Eşiği

• Staking min. eşiği, bir validatörün çalıştırılması için gereken minimum token staking miktarıdır.

• Bunun dikkatlice dengelenmesi gerekir. Denge, erişilebilirlik ve güvenlik arasındadır.

Delegasyonlar

• Delegasyon minimum süresi ve miktarı Alt Ağ oluşturucusuna bağlı olarak değiştirilebilir.
• Daha fazla delegasyon güvenliği/merkezsizleştirmeyi artırır ve validatörler için ücretleri yükseltir.
• Delegasyon ücretleri, alt ağ oluşturucu tarafından belirlenebilir veya alt ağ oluşturucu, validatörün delegasyon ücretlerinin ne olacağını seçmesine izin verebilir.

Staking Emisyonları ve Süresi

• Temel stake emisyon oranı, token için temel bir enflasyon olarak belirlenebilir. Bu, önceden belirlenmiş işlevlere göre zaman içinde ayarlanabilir.
• Özel kilitleme süreleri uygulanabilir.

Gas Token

• Çift gas token’ları kullanılabilir.
• Gas ayrıştırması/soyutlaması mümkündür.
• Alt ağ oluşturucusu bir gas aktarıcı adresi ile bir ön derleme kullanabilir.
• Gas ücretleri, bölünmüş kullanımı ve iyi aktörleri teşvik etmek için alt ağdaki en büyük gaz harcayıcılarının gas ücretleri kullanılarak da sübvanse edilebilir.
• Biconomy ve Gelato, gaz soyutlaması için iyi üçüncü taraf seçenekleridir.
• Gaz token’ı, bir stabilcoin olabilir.

Gas Ücret (Fee) Yapısı

Tüm Gas Ücretleri Yanabilir!

• Gaz ücretleriyle ilgili olarak mevcut Avalanche C-Chain mimarisine benzer şekilde, tüm gas ücretleri validatörlere gitmek yerine yakılabilir ve token emisyonlarının hisse miktarına dayalı bir işlevi doğrudan teşvik edilmiş doğrulama için kullanılabilir.

EIP 1559 Kısmi Yanma

• EIP 1559 , ücret yapısının ana gas ücreti hesaplaması olarak ilk fiyat açık artırmasından bir temel ücrete ve bir tip’e sahip olacak şekilde değişmesiyle, Ethereum’un kısmen yakılmasını sağlamıştır. Temel ücret artık yakıldı ve validatörlere bir ipucu ve blok ödülü verildi. Tıkanıklık zamanlarında, yakılan ücretler üretilen blok ödüllerini geride bırakabilir, bu nedenle bir gas tokenini deflasyonist hale getirebilir.

Ücret (Fee) Paylaşımı

• Ücretlerin özel adreslere veya sözleşmelere (hazine, protokol sübvansiyonları, teşvikler, geri alımlar, vb.) veya ödül olarak alt ağ validatörlerine yönlendirilmesi (lütfen aşağıya bakınız).
• 
  

Validatör Gelirleri

Emanet Edilmiş Validatör Ödülleri

• Daha az token emisyonunun piyasaya akın etmesi için, stake ödülleri emanet edilebilir ve validatörlerin stake etmeye devam etmesi gereken token’ların kilidini açabilir. Bu, daha eski validatörlerin çok daha hızlı bir kilit açma süresine sahip olmasıyla zaman ağırlıklı olabilir veya hak kazanma için farklı bir parametreye (örneğin, etkinlik, çalışma süresi) dayanabilir.

Dual Token Ödülleri

• Alt ağ oluşturucusu, validatörlerin USDC gibi bir stabilcoin gibi gas token’ının yanı sıra bazı sabit staking emisyon formülü şeklinde protokole özgü token’ı alabilecekleri ikili bir token staking/gas ödülü modeli yapmayı tercih edebilir.

Validatör Hizmetleri

• Validatörler ek gelir için kendi Liquid Staking Türevlerini çıkarabilir veya bir ücret karşılığında faydalı hizmetler sunmaya teşvik edilebilir (örneğin, RPC’lerini veri için erişilebilir hale getirmek).

Kullanıcı ve Validatör Önyüklemesi

Bulmacanın bir sonraki parçası, validatör ekosisteminizi nasıl düzgün bir şekilde önyükleyeceğinizi ve uygun düzeyde erkeziyetsizliği nasıl sağlayacağınızı bulmaktır. Bu, canlılığın bir sorun olmaması ve kötü aktörlerin alt ağınızı durduramaması veya ele geçirememesi için önemlidir. Dikkate alınması gereken bir diğer faktör de, token’ın ekonomik değerinin validatöre erişim ve gereksinimler yoluyla, alt ağın güvenliğini nasıl belirlediğidir. Alt ağlar büyük miktarda token içerebileceğinden ve güvenliğini sağlayabileceğinden hedef alınmaya açıktırlar.

Validatör Airdrop

• Ödüller, optimizasyon için esnek kriterlere (örn. çalışma süresi) dayalı olabilir.
• Cosmos’un Osmosis ve Cosmos validatörlerini/delegatörlerini airdrop’lamasına benzer şekilde birincil ağın validatörlerine yönlendirilebilir.
• Bir airdrop, minimum hisseyi kapsadığı varsayılarak delegatörleri veya doğrulama yapmayan node’ları da hedefleyebilir.
• Token’lar emanete alınabilir ve yalnızca bir tür uçurum ile validasyon yoluyla açılabilir.
• Emanete alınan token’lar, örneğin bir DEX’te LP yapmak, haftada minimum sayıda işlem yapmak, DeFi’ye TVL koymak veya gas kullanımı gibi istenen belirli ağ faaliyetlerini yapmaktan da men edilebilir.

Sübvansiyonlu Validasyon

• Bulut bilişim veya donanım maliyetleri, alt ağın kolay ve ücretsiz bir şekilde doğrulanmasını sağlamak için alt ağ oluşturucusu tarafından sübvanse edilebilir, bu belirli bir süre için yapılabilir ve daha sonra bir hizmetin ücretsiz denenmesi gibi validatörü çalıştıranlara bir maliyet olarak aktarılabilir.

Teşvikli Testnet

• Kullanıcılara veya validatörlere yönelik olabilir (testnet dApp’lerinde etkinliği ödüllendirmek veya sadece testnet’te bir süre validasyonu ödüllendirmek).

Validatörlere Protokol Gelirlerinin Ödenmesi

• Ekip, DEX, borç yaratıcısı veya borç alma/verme piyasası gibi geliri olan bir protokole sahip bir uygulama zinciri işletiyorsa, temel protokolden elde edilen ücretler veya gelir, validatörleri daha fazla teşvik etmek için kullanılabilir. Validatörlere hem token emisyonları hem de protokol ücretlerinin bir kısmı ile ödeme yapmak, oranları diğer DeFi getirilerine kıyasla çok cazip hale getirecektir. Bu ödüller geriye dönük olarak aylık veya üç aylık bazda verilebilir.

Token Call Seçeneği

• Validatorler, elastik alt ağın başlangıcından itibaren veya belirli bir tarihte belirli bir süre boyunca validasyon yapmaları halinde, nispeten düşük bir kullanım fiyatından bir token çağrı opsiyonu almaları için teşvik edilebilirler.

Teşvikli MEV

• Alt ağ oluşturucu, Arbitrum’un “Time Boost” programına benzer bir program çalıştırabilir, ancak kullanıcılar veya arama yapanların gas veya validatör hissesi ağırlığına göre öncelik alması yerine, oluşturucu validatör sayısı için optimizasyon yapabilir. Böylece, MEV yapmak isteyenlerin daha fazla validatör çalıştırması için daha fazla teşvik sağlanabilir.

Pratik Bootstrapping (Önyükleme) Örnekleri

Geçtiğimiz birkaç yıl boyunca, çeşitli blokzincirleri ve ağlar, uygun merkeziyetsizlik ve toplam validatör sayısı için validatör ekosistemlerini önyüklemenin yolunu bulmak zorunda kaldı. Cosmos ekosistemi bunu yaptı ve çok fazla sorun yaşamadan yeni zincirler başlattı. Genellikle, bir airdrop token sahiplerini, delegatörleri ve validatörleri çeşitlendirmek için iyi bir yoldur. Bu, belirli bir zincirin validatörlerine / delegatörlerine, geriye dönük olarak, bir hak ediş bileşeniyle veya teşvik edilmiş bir test ağı aracılığıyla gibi birçok şekilde yapılabilir.

Avalanche: Denali Testnet (2020)

• Denali, Avalanche’ın ana ağ lansmanından önceki son teşvikli test ağıydı
• 1.000'den fazla validatörün katılımını sağladı
• KYC gerekliydi
• Tek bir katılımcı tarafından 2.000 AVAX’a kadar kazanılabildi.
• Meydan okuma, tüm görevleri tamamlayan katılımcıların mainnet lansmanında bir validatör node’u çalıştırmak için gereken 2.000 AVAX’ı elde etmelerine izin verecek şekilde parametrelendirildi.

Aptos Airdrop & Teşvikli Testnet (2022)

• Aptos, mainnet lansmanından önce üç adet Aptos Teşvikli Test Ağı gerçekleştirdi.
• AIT’ler, topluluğun node canlılık kriterlerine sahip ilk validatörleri konuşlandırmasını sağlamaya odaklanmıştır.
• Tüm kriterleri karşılayan katılımcılar için 500 APT tam ödül ve kriterlerin %50'sini karşılayan katılımcılar için 300 APT kısmi ödül verildi.
• Node’u yükseltmek ve ilk %10'da olmak için 200 token bonus ödülü sağlandı.
• Bir testnet NFT’si mint’i için 150 token bonus verildi.
• Toplamda 124.828 katılımcıya 23.454.750 APT token’ı airdrop verildi.
• Belirli coğrafyalarla sınırlı olan airdrop’u talep etmek için Web2 auth gerekliydi.

Retroactive Airdrop’ları: Arbitrum (2022 & 2023)

• Toplam token arzının %11,62'si geriye dönük airdrop sırasında kullanıcılara sunulmuştur.

Uygunluk için aksiyonlar:

• Köprüleme (köprülenen miktar için farklı kademelerle: (0, 10 bin dolar, 50 bin dolar, 250 bin dolar).
• İşlem yapma (farklı kademelerle: 0, 10 bin dolar, 50 bin dolar, 250 bin dolar).
• Belirli bir süre boyunca düzenli işlemler gerçekleştirme (2 ay, 6 ay, 9 ay).
• X’ten fazla farklı akıllı sözleşme ile X işlem gerçekleştirmek (X = 10, 25, 100).
• Yukarıdaki tüm nitelikli eylemler, kullanıcılara puan kazandırır ve her eylem için belirli bir ağırlıklandırma ile token’lara dönüştürülecek bir ölçek izler.

Anti-sybil önlemleri alınmıştır:

• Bir airdrop alıcısının cüzdan işlemlerinin tümü 48 saat içinde gerçekleşmişse, bir puan düşülür.
• Bir airdrop alıcısının cüzdan bakiyesi 0.005 ETH’den azsa ve cüzdan birden fazla akıllı sözleşme ile etkileşime girmemişse, bir puan düşülür.
• Bir airdrop alıcısının cüzdan adresi önceki program sırasında bir “Sybil” adresi olarak tanımlanmışsa, alıcı diskalifiye edilir.

DeFi Kingdoms Migration

• DeFi Kingdoms , Crystalvale’i kendi Avalanche alt ağında yayınlarken, yeni bir token olan CRYSTAL’ı piyasaya sürdü.
• CRYSTAL, Harmony’de JEWEL adlı yerel DeFi Kingdoms DEX token’ını stake eden kullanıcılara airdrop edildi.
• JEWEL-xJEWEL likidite pool, CRYSTAL teşvikleri ile desteklenerek, kullanıcıların CRYSTAL token’ı almak için mevcut token’larını bir pool’da toplamalarına olanak sağladı.
• JEWEL token’larını xJEWEL almak için stake etmek de, kullanıcıların CRYSTAL kazanmasını sağladı.
• Amaç, kullanıcıları token’larını ve likiditelerini yeni token’ı almak üzere taşımaya teşvik etmekti.
• Sunulan bir fikir, kullanıcılara çekemedikleri ancak CRYSTAL farming ödülleri aldıkları kalıcı LP pozisyonlarını airdrop olarak sunmaktı. Bu nedenle, DEX likiditesinin oluşturulmasına yardımcı olacak ve erken DeFi Kingdoms kullanıcılarını ödüllendirecekti.

EVMOS Airdrop

• EVMOS’u finanse eden ATOM yönetişim oylamasına katılanlar için uygunluk
• ATOM & Osmosis delegatörleri için uygunluk
• OSMO pool’larındaki LP’ler için Airdrop (OSMO/AKT, ATOM/AKT, OSMO/UST LP’ler.)
• IBC kullanıcıları için airdrop
• Ethereum’daki en iyi uygulamaların kullanıcıları için airdrop (TVL ve gas tüketenlerin durumunun bir kombinasyonu ile seçilir)
• En iyi EVM köprülerinin kullanıcıları için airdrop (Avalanche Bridge, Wormhole, Anyswap, Synapse, vb.)
• Yakın zamanda güçlenen kullanıcılar için Rektdrop (CREAM, Iron Finance, Pickle)

Bazı eylemlerin dahil edilmesi için minimum token eşiği (önceden duyurulmaz)
Bu modeli takiben, herhangi bir Avalanche alt ağının birincil ağ + alt ağların delegatörlerine ve validatörlerine ve ayrıca C-Chain’deki ana dApp’lerin kullanıcılarına airdrop yapması için bir durum oluşturulabilir.

Axelar

• Teşvikli test ağı, 6 hafta boyunca 6.500'den fazla kayıtla devam etti
• Belirli görevler herkese açık değildi ancak ödül almak için bir validatör kurulmasını içeriyordu
• Osmos Builders Airdrop: Varlıkları Osmosis’e güvenli bir şekilde köprüleyerek zincirler arası likiditeyi destekleyen Axelar ve Osmosis topluluklarını ödüllendirmek için geçmiş işlemlerin anlık görüntüsü ile.
• Uygunluk: Uygunluk Penceresi sırasında Uygun Varlıkları köprüleyen ve LP’leyen Osmosis adresleri
• 500 AXL sabit ödeme + Faaliyet bazlı ödeme (köprülenen miktara, faaliyet hacmine, LP pool’unda geçirilen süreye vb. bağlı olarak)

Injective

• Injective Equinox Staking Testnet
• Hem delegatörler hem de validatörler için ödüller
• INJ’nin (ERC-20 versiyonu) Injective Chain’e aktarılması ve INJ’nin bir validatöre delege edilmesi için Temel APY (%3)
• Belirli görevleri tamamlamak için APY artışları (+%0,5 -%3): Talep ve yeniden pay alma, yeniden delege olma, yönetim oylamalarına katılma, listeleme için yeni pazar önerme, başarılı pazar önerisi, “özel epic görevler”.

Optimism Airdrop’ları

Airdrop 1: Toplam 248.699 uygun adrese 200 milyon $’ın üzerindeOP airdrop yoluyla gönderilmiştir. Her bir adrese tahsis edilen $OP miktarı 409,42 ile 27.534,98 $OP arasında değişmektedir.

Uygunluk kriterleri:

• Optimism Kullanıcıları
• Tekrarlı Optimism Kullanıcıları
• DAO Oy Kullanıcıları
• Multisig İmzalayıcılar
• Gitcoin Bağışçıları (L1'de)
• Ethereum’dan Fiyatlandırılmış Kullanıcılar

Airdrop 2: 20 Ocak 2023 tarihinde alınan anlık görüntüye göre; 307.965 adrese 1.742.277,10 $OP, delege edilen miktar ve ne kadar süreyle delege edildiğine bağlı olarak.

• Yönetişim delegasyon ödülü (en az 20 OP delegasyon süresi çarpanı)
• Gas kullanım ödülü (minimum gaz harcama şartı ile %80 ücret iadesi).

SONUÇ: Hem validatörlerin katkısıyla, hem de bir token için uygun düzeyde merkeziyetsizleştirme ile; elastik bir alt ağ uygun güvenlikle başlatılabilir. Validatör setini izinli bir ortamda başlatmak ve zaman içinde daha fazla güvenlik ve ademi merkeziyetçiliğe doğru geliştirmek çoğu ekibin yapmayı hedeflediği şeydir.

Avalanche Consensus kullanarak, teorik olarak, alt ağlar on binlerce validatöre ölçeklenebilir. Mükemmel elastik alt ağ token modeline sahip olarak bir ekip bu hedefe ulaşabilir. Elastik alt ağlar, yakında Avalanche teknoloji yığınının benimsenmesinde çok önemli bir rol oynayacak ve daha fazla AVAX kilitlendikçe, güvenlik arttıkça ve token’lar dolaşımdan çıkarıldıkça tüm ekosisteme fayda sağlayacaktır.

Aşağıdaki resimden, bir testnet ortamında alt ağların çoğalması görülebilir, ana ağa giden bu alt ağların her biri kendi validatör setine ihtiyaç duyacak ve bu da her bir alt ağ daha fazla validatör kazanmaya çalışırken yoğun bir rekabete yol açacaktır. Token değeri tahakkuku ve çok yönlü teşvik ile birlikte erken validatör önyüklemesinin mükemmel kombinasyonuna sahip olmak, daha fazla ekibi elastik alt ağları benimsemeye yönlendirecek ve alt ağ ekonomisini ileriye taşıyacaktır.



Bu blog; Matthew Schmenk ve Nadim Chamoun, tarafından yazılmıştır. Siz de alt ağınızı oluşturma hakkında konuşmak için; lütfen onlarla iletişime geçin!