Ethereum PoS'a geçeli bir yıldan fazla oldu. Bunun hakkında birkaç şey karalamak isterim:

PoS'a geçiş her zaman benim gibi Ethereum'a gönül vermiş insanların bir hayaliydi. Gerek teknik yetersizlikler, gerek uygun konsensus problemleri, gerekse sosyal koordinasyon bozuklukları yüzünden PoS'a geçişte ciddi problemler yaşasak da geçiş üzerinden bir yıl geçti.

Teknolojik sürdürülebilirlik kısmında Merge'in genel anlamda başarılı bir güncelleme olduğunu söyleyebilriz, sanırım zincirde bir kere re-org yaşandı. Çok da önemli değildi. Bunun dışında herhangi split/durma vs. yaşanmadı.


Teknolojik sürdürülebilirlik kısmında Merge'in genel anlamda başarılı bir güncelleme olduğunu söyleyebilriz, sanırım zincirde bir kere re-org yaşandı. Çok da önemli değildi. Bunun dışında herhangi split/durma vs. yaşanmadı.

Güvenlik anlamında da PoW'a göre çok daha iyi konumda. Hatta Bitcoin'e göre de çok iyi durumda.

Merge her anlamda iyi mi oldu, hayır. İçlerindeki bir sorun en büyük problemi teşkil ediyor ve bence acilen müdahale edilmesi gereken, ağın güvenliğini tehdit eden bir durum var. Telaşlanacak bir durum yok. Katastrofik veya geri döndürülemez bir durum değil ancak Ethereum gibi tamamen merkeziyetsiz sistemlerde hoş karşılanmayacak bir problemler var:




(Bundan sonrası teknik)

Ethereum Consensus Layer'ın (Beacon Chain) over-head problemi ve genel olarak Lido gibi staking hizmetlerinin ağ üzerindeki otoritesi.

Blokzincirlerde temelde her validator node veyahut miner node'lar biribiri arasında P2P networking yaparlar ve bir konsensus'a varırlar. Ethereum'da da bugün itibari ile 797k validator (bu da tartışmasız hiçbir blokzincirde yoktur) aralarında bir konsensus'a vararak blokzincire blok eklerler ve bu iş için ETH ödemesi alırlar. Ve çok geçmeden 1M'a ulaşacağımızı düşünüyorum.

Yalnız çok fazla validator var ve maalesef bu P2P mesajlar Consensus Layer üzerinde ciddi bir over-head oluşturuyor. Örneğin cebimde 320 Ether varsa; benim 10 tane ayrı validator açmam gerekiyor. Bunlar aynı bilgisayarda kurulsa dahi neticede Beacon Chain üzerinde ciddi bir messaging over-head yaratıyor ki; bence bu gereksiz bir yoğunluğa sebep oluyor. Bunun yerine 320 Ether parası olan birisi örneğin tek bir validator kurarak bu işi yapabilmeli diye düşünüyorum. Bu merkeziyetsizliğe de zarar vermeyecektir; dolayısı ile EIP7251 gibi çözümler gündeme gelmelidir.

Ek olarak Lido gibi staking hizmeti veren servislerin durumu da çok iç açıcı değil, bugün Lido Ethereum üzerindeki validatorlerin 33%ünü çalıştırıyor. Bu Etherler aslında Lido'nun değil, ancak insanlar validator açmak yerine veyahut DeFi'den gelir elde etmek için Etherlerini Lido'ya gönderiyorlar. Bu da ciddi bir tekelleşmeye neden oluyor. 33% çok da önemli olmasa da 51%'e ulaşması durumunda Lido'nun Ethereum merkeziyetsizliğine darbe vurabileceği akıllara gelmelidir.


Bunun önüne geçmek için çeşitli fikirler ortaya atılsa da gözlemlediğim kadarı ve benim de fikirlerime göre yakın zamanda bu iş hemen çözüme kavuşturulamayacak. Uygun bir çözüm bulunsa bile Ethereum'un son derece merkeziyetsiz olması mevcut çözümlerin hayata geçmesinde ciddi gecikmelere sebep oluyor. Bundan dolayı bence yeni validatorlerin Beacon Chain'e girmesine Epoch başı limitler getirilmelidir. Şu an Ethereum'da validator queue'deki validator sayısı arttıkça Beacon Chain'e katılan validator sayısı da her Epoch'ta artmaktadır. Bunu sınırlandırmak hem Lido gibi yerlerin 50%'ye ulaşmasını geciktirecek, hem de geciken zaman içerisinde 50%ye ulaşması durumunda merkeziyetsizliğe ket vurmayacak çözümleri bulmak için Ethereum geliştiricilerine ve bizlere zaman kazandıracaktır. Bu yüzden EIP7514 gibi çözümler de gündeme gelmelidir ve Ethereum topluluğu olarak bu problemleri asla göz ardı etmemeliyiz. Çünkü bizler maalesef kriptoda merkeziyetsizlik ekolünü sürdüren azınlık bir topluluk kaldık.
Tüm bunlara rağmen, PoS'a geçişimiz ve Merge Hard Fork, blokzincir tarihinin en ikonik güncellemesiydi.

Ethereum umudumuz ve emeğimiz
10k hedefimiz, Vitalik ise önderimiz
Gas ücretleri yüzünden el yaksa da
Airdrop'a boğar bizi L2'lerimiz

2-A sınıfından Tobby şiirini okudu.
Teşekkürler