KGB Ajanı Mitrohinin Arşivi
Eski KGB ajanı tarafından Batı'ya götürülen arşivlere göre SSCB, ABD'nin önde gelen isimlerini casus yapmak için yoğun bir çaba harcamış.
Bir zamanlar KGB'nin merkezinde arka masalarda oturan Vasili Mitrokhin bütün gün kitaplardan başını kaldırmayan silik bir kişilikti, şimdiyse Batının en gözde casuslarından. 1972'den 1984'e kadar KGB'nin "çok gizli" arşivlerinde çalışan Mitrohkin, Batılı gizli servislere, Soğuk Savaş döneminde SSCB'nin perde arkasındaki faaliyetlerini gözler önüne seren altı kamyon dolusu evrağı teslim etti. Mitrohkin'in belgelerinin içeriği, Bolşevik Devriminden SSCB'nin son günlerine kadar uzanıyor. Şimdiye dek açıklanmayan bu belgeleri, Mitrohkin "SSCB'nin yalancılığından utandığı için" 1992'de Britanya'ya kaçırmıştı.
KGB'nin sırları
Mitrohkin'in açığa çıkardığı sırlar arasında, KGB sonradan ABD Dışişleri Bakanı olan Cyrus Vance'i başarısızlıkla sonuçlanan bir operasyonla casus yapmaya çalıştığı da var. Diğer bir casus adayı da, ABD Dışişleri Bakanı Madeleine Albright'ın hocası, Başkan Jimmy Carter'ın danışmanlığını yapan Zbigniew Brzezinski de var. KGB'nın marifetleri arasında, başkanlığından önce beş yıl boyunca Ronald Reagan'a karşı çeşitli operasyonlar düzenlemek de var. Batılı kaynaklar, ele geçen belgelerin gizli servislerin kafasını karıştıran bazı eksik kalmış ayrıntıları ortaya koyduğunu söylüyor. FBI, bunun 20. yüzyılın en büyük karşı casusluk olaylarından biri olduğunu iddia ediyor. Belgeler, KGB'nin İsviçre ve ABD'de, silahtan radyoya hatta paraya kadar pek çok malzemenin, bombalı tuzaklarla koruma altına alarak SSCB casuslarının ani ihtiyaçları için saklandığını gösteriyor. KGB'nin foyasını ortaya çıkaran bir başka olaysa, insan hakları savunucusu Martin Luther King Jr.'un imajının zedelenmesi için "komünist" yaftasının yapıştırılması.
Vasily Nikitich Mitrokhin, 3 Mart 1922'de Ryazan eyaletinin Yurasovo köyünde doğdu. Topçu okulundan mezun olduktan sonra Kazak Devlet Üniversitesi'ne girerek tarih ve hukuk fakültelerinde okudu. 2. Dünya savaşının sonrasında Kharkov'daki askeri savcılıkta çalışmaya gönderildi. Üniversiteden mezun olduktan ve 1948'de Kharkov'da kısa bir süre askeri savcı yardımcısı olarak çalıştıktan sonra Bilgi Komitesi tarafından işe alındı. 1948'den emekli olduğu 1984 yılına kadar Sovyet istihbarat subayıydı. Ortadoğu ülkelerinde diplomatik koruma altında çalıştı ve 1960'ların ikinci yarısında Doğu Almanya'da çalıştı. Mitrokhin'in kendi ifadelerine göre, Kruşçev'in SBKP Merkez Komitesinin kapalı genel kurulundaki konuşmasının ardından komünizmin fikirleri konusunda hayal kırıklığına uğradı.
1972'de Moskova'ya döndükten sonra Mitrokhin, KGB hizmetinin çoğunu geçirdiği SSCB KGB Birinci Ana Müdürlüğü arşivlerinde çalışmak üzere gönderildi. Mitrokhin, 1972'den 1984'e kadar devlet güvenlik arşivlerinin Lubyanka'dan Yasenevo'daki yeni KGB genel merkezine aktarımını denetlediğini iddia ediyor. Aynı zamanda kağıt dosyalar mikrofilme alındı. Aynı yıllarda, istifasına kadar geçen 12 yıl boyunca Mitrokhin gizlice notlar aldı ve özellikle önemli olan şeyleri not aldı, ama bunları kopyalayamadı veya fotoğraflayamadı. Notlarını gizlice aldı, okul defterlerine kopyaladı, ayakkabısının içinde binadan çıkardı, özellikle Moskova yakınlarındaki müstakil evinde sakladı, onları bir süt kutusuna koyup gömdü. Daha sonra topladığı malzemeler altı valizde toplandı. Çok miktarda bilgiyi kopyalamayı başardı: KGB'nin dış operasyonlarına ilişkin materyaller, KGB memurlarının, ajanlarının ve muhbirlerinin isimlerinin yanı sıra Sovyet istihbarat memurlarının raporları.
1984'te Mitrokhin emekli oldu.
Mitrokhin, 1992 yılında Tallinn'deki ABD Büyükelçiliği'nde, orijinal belgelerin kopyaları olarak sunduğu el yazmalarını CIA görevlilerine teslim etmeyi başaramadı. Çünkü ABD istihbarat teşkilatı görevlileri bunların sahte olduğunu söyledi. Mart 1992'de Mitrokhin, Riga'daki İngiliz Büyükelçiliğine benzer bir teklifte bulundu; burada kendisine çay ikram edildi ve MI6 tarafından doğrulanmak üzere belgeler teslim alındı. Malzemeleri kabul edildi ve bunların kulübesinden çıkarılması organize edildi. 7 Eylül 1992'de İngiliz istihbarat servisleri Mitrokhin ve ailesini gizlice Rusya'dan İngiltere'ye nakletti. Mitrokhin daha sonra eylemlerini "bir Rus vatansever olarak görev duygusuyla" açıkladı.
Mitrokhin, 23 Ocak 2004'te 81 yaşında Londra'da zatürreden öldü.
