UZUN VADE YATIRIM İÇİN BİLİNMESİ GEREKLİ BİLGİLER
Uzun vadeli bir yatırım stratejisi, yatırımları bir yıldan daha uzun bir süre elde tutmayı gerektiren bir yaklaşımdır. Bu strateji; tahviller, hisse senetleri, borsada işlem gören fonlar (ETF'ler), yatırım fonları gibi finansal enstrümanlara paranızı koyup sabırlı bir şekilde beklemek üzerine kuruludur.
Uzun vadeli hisse senedi yatırımı yapmak, yatırım yaptığınız ürünlerde kısa vadede yaşanabilecek kayıpları göz ardı etmenizi de beraberinde getirir. Bunu uygulamak çok kolay değildir çünkü yüksek disiplin ve sabır gerektirir. Eğer daha büyük bir ödülün peşinde iseniz, biraz risk almaktan ve zaman zaman para kaybetmeyi de sindirmekten başka çareniz olmayabilir.
Birçok deneyimli yatırımcı, piyasa uzmanı ve analist, özellikle hisse senetlerini uzun yıllar boyunca elinizde tutmanızı tavsiye eder. Bu çok basit ama hayatınızı değiştirebilecek kadar da önemli bir tavsiye olabilir. Dünyanın önde gelen borsa endekslerine, şirketlerine baktığımızda bunun ne kadar doğru olduğunu; aylık hatta yıllık bazda yaşanan çalkalanmaların veya kayıpların büyük resim içinde bir öneminin olmadığını görebilirsiniz.
Örneğin S&P 500, 1975'ten 2022'ye kadar olan 47 yılın sadece 11'inde kayıplar yaşamış. Borsa İstanbul’un son 20 yıllık performansına baktığınızda da benzer bir manzara ile karşılaşırsınız. Ya da SASA hisselerine bakalım; yalnızca son 5 yıldaki getirisinin %2316 olduğunu görebilirsiniz.
Yine dünyanın önde gelen şirketlerinden olan Microsoft hisselerine bakalım. Son 5 yıldaki performansı göz dolduruyor.
Özetle, kısa vadeli iniş çıkışlara aldırmadan yatırımlarının arkasında duran ve sabırlı bir şekilde hedeflerinin gerçekleşmesini bekleyen yatırımcılar piyasalardan istediklerini alıyormuş gibi görünüyor.
Politika faizlerinin düşük seyrettiği bir ortamda, yatırımcılar kısa vadeli getirilerini artırmak amacıyla hisse senetlerini sık sık alıp satma, hatta yatırımları ile oyuncak gibi oynama eğiliminde olabilirler. Ancak bu hisseleri uzun vadede tutmak daha mantıklı ve daha yüksek toplam getiri sağlar.
Şimdi hisse senetlerine uzun vadeli yatırım yapmanın avantajlarına daha detaylı olarak değinelim:
Uzun Vadede Daha Yüksek Getiri
Finansal piyasalarda hisse senetleri dışında yatırım yapabileceğiniz, farklı varlık sınıflarında birçok enstrüman bulunur. Döviz, emtia, borsa endexleri, ETF’ler, tahviller hatta kripto para bunlar içinde gösterilebilir. Yatırım kararlarınızı verirken kazanç ve risk beklentileriniz belirleyici olacaktır. En iyi finansal yatırım, aslında size özgü koşullar içinde yüksek getiri sağlayan ve bu olurken de sizi finansal ve psikolojik açıdan yıpratmayan yatırımdır. Dolayısıyla en iyi yatırım, en karlı yatırım anlamına gelmediği gibi tanımı kişiden kişiye değişecektir.
Çeşitli varlık sınıflarının birkaç on yıllık getirilerine göz atarsak, hisse senetlerinin genel olarak diğer tüm finansal enstrümanlardan daha iyi performans gösterdiğini görürüz. Özellikle de gelişmekte olan ülkelerdeki, hisse senedi piyasaları, son derece yüksek yüksek getiri potansiyeline sahiptir. Ancak bu hisselerin içerdiği risk de göz önünde tutulmalıdır.
1920'lerden bu yana ABD’deki borsa performansına baktığımızda, yatırımcıların 20 yıllık bir süre zarfında S&P 500'e yatırım yaparak nadiren para kaybettiklerine tanık oluruz. Büyük Buhran, kara pazartesi, teknoloji balonu ve 2008 mali krizi gibi aksiliklere rağmen, yatırımcılar eğer S&P 500'e yatırım yapsalar ve 20 yıl boyunca kesintisiz tutsalardı büyük kazançlar elde edeceklerdi.
Geçmiş sonuçlar gelecekteki getirilerin garantisi olmasa da, yeterli zaman verildiğinde hisse senetlerine uzun vadeli yatırım yapmanın genellikle olumlu sonuçlar verdiğini öne sürüyor.
Hisse senetleri, neredeyse tüm finansal çevrelerce uzun vadeli yatırımlar olarak kabul edilir. Bunun nedeni, hisse senetlerinin daha kısa bir süre içinde %10, %20 ya da daha fazla değer kaybetmesinin son derece normal bir durum olduğu şeklinde değerlendirilmesidir.
Yatırımcılar, daha iyi bir uzun vadeli getiri elde etmek için uzun yıllar hatta on yıllar boyunca realize edebilecekleri kazançları görmezden gelebilmeli ya da aksi durumda kısa vadeli zararlarını sabırla bünyelerinde sindirebilmeliler. Uzun vadeli yatırımın en önemli kuralı, psikolojik olarak güçlü kalabilmekte ve güven duyulan bir ürüne hak ettiği şansı verebilmektedir.
Piyasaları Ne Kadar İyi Okuyabilirsiniz?
Birçok yatırımcı piyasaları iyi okuyamaz. Bunu çok iyi yaptığını düşünenlerin de önemli bir kısmı aslında o kadar başarılı değildir. Kabul etmeliyiz ki, insanlar çoğu zaman soğukkanlı ve mantıklı hareket etmez. Daha ziyade duygularımız ile harekete geçeriz ve aldığımız kararların doğru olduğunu düşünürüz. Kararlarımızı mantık süzgecinden geçirdiğimizi varsayar ve yine kendi ürettiğimiz neden sonuç ilişkileri ile destekleriz. Aksi halde kendimiz ile çelişmiş olurduk.
Birçok yatırımcı borsa düşmeye başlayana kadar uzun vadeli yatırımcı olduğunu iddia eder. Ancak yaşanan en küçük bir kayıpta, zihnimiz bize oyunlar oynamaya başlar. Acaba bunun yerine şunu mu alsaydım! Acaba burada satıp şuraya düştüğünde tekrar alabilir miyim… Kayıplar derinleştikçe, piyasanın sizinle kedi fare gibi oynadığı düşüncesine kapılır ve umutsuzluğa doğru itildiğinizi hissedersiniz. Bu giderek bir psikolojik teste dönüşür. Pes edenler varlıklarını nakde çevirir ve zarar ederler.
Piyasa toparlanmaya başladığında da birçok yatırımcı hisse senetlerini elinde tutmayı beceremez. Özellikle düşüş yaşamış ve adeta bir sabır testinden geçmiş yatırımcılar ana paralarını kurtardıklarında veya küçük bir miktar kazanç elde ettiklerinde arkalarına bakmadan piyasadan kaçmak isteyebilirler.
Bütün bunlar olup biterken bir diğer yatırımcı profili ise hisse senetlerinden oluşan sepetinin tadını çıkarmaktadır. Uzun vadeli yatırımcılar, kısa süreli fiyat hareketlerini umursamaz ve koyduğu hedeflerin yerine gelmesini sabırla bekler. Çok büyük ihtimalle günün sonunda en çok kazanan da yine onlar olacaklardır.
Yapılan araştırmalar, borsada işlem gören hisse senetlerinin yıllık performansı ile aynı dönemde yatırım yapmaya başlayanların performanslarının örtüşmediğini, insanların piyasanın ortalamasından daha aşağıda getiri elde ettiğini ortaya çıkarmıştır. Bu da insanların sürekli al-sat yaparak sermayelerini piyasa karşısında erittiklerinin bir başka kanıtı.
Peki, bazı insanlar istemelerine rağmen neden uzun vadeli yatırım yapamıyor?
İşin içinde para olduğu zaman insanlar çok hızlı bir şekilde panikleyebilir, karamsarlığa kapılabilir. Piyasa rallilerinde genelde iyimserlik hakimdir, ancak işler kötüye gittiğinde bunun tersi ortaya çıkar. Birkaç hafta önce sosyal medya hesaplarında roketli, emojili analizler paylaşan uzmanlar birdenbire kötü ihtimallerden, çöküşten bahsetmeye başlamıştır. Elbette piyasa, kısa vadeli sürpriz şoklar yaşayabilir. Ancak bu rahatsızlıkların genellikle kısa ömürlü olduğunu ve işlerin büyük olasılıkla tersine döneceğini akıldan çıkarmamak önemlidir.
Borsaya çok fazla zaman ayıran yatırımcılar, ister istemez çok fazla temel ve teknik analiz sinyaline maruz kalır. Bu yüzden de daha sık al sat yapmaya başlar. Birçok yatırımcı için bu durum başarı şansını engellemektedir. Aslına bakarsanız, tüm bu hengamenin yerine çok daha basit bir satın al ve tut stratejisi uzun vadede çok daha iyi sonuçlar üretecektir.
Maliyet Avantajını Gözardı Etmeyin
Uzun vadeli bir yatırım stratejisinin temel faydalarından biri de daha az masraflı olmasıdır. Hisse senetlerinizi portföyünüzde daha uzun süre tutmak, sürekli al sat yapmaktan daha uygun maliyetlidir. Çünkü yatırımlarınızı ne kadar uzun süre tutarsanız, o kadar az komisyon ödersiniz.
Neredeyse bütün aracı kurumlar hisse senedi işlemlerinden bir komisyon alır. Bu masraflar ilk bakışta küçük miktarlar olarak görülebilir ancak geriye dönüp baktığınızda hatırı sayılır bir miktarın hesabınızdan uçup gittiğini görürsünüz. Komisyonun yanı sıra bazı aracı kurumlar hesap işletim ücreti de alabilir.
Trive müşterileri hisse senedi alım satım işlemleri için herhangi bir komisyon ödemez. SIFIR Komisyon politikamız, herhangi bir zaman kısıtlaması olmaksızın 10.000.000 TL işlem hacminin altındaki tüm müşterilerimiz için devam etmektedir.
Biriken Temettü Gelirleri
Temettü (kar payı) şirketler tarafından hissedarlara dağıtılan kurumsal karlardır. Uzun vadeli bir hisse senedi yatırımcısı olduğunuzda, özellikle temettü veren hisselerden oluşan bir portföy yaptı iseniz biriken temettü ödemelerinin keyfini çıkarabilirsiniz.
Bazı şirketler, hisse senedi sahiplerine düzenli olarak (genellikle üç ayda bir) temettü ödemesi yapar. Temettüleri, şirketin başarısında pay sahibi olduğunuz ve bunun için aldığınız bir ödül gibi düşünebilirsiniz. Bunları nakde çevirmek cazip gelse de, temettü gelirlerinizi o şirketlerin hisse senetlerine yeniden yatırmak daha iyi bir seçenek olabilir. Böylece hisse adedini düzenli olarak artıran uzun vadeli bir yatırımcı olabilirsiniz.
Büyüme Hisselerine Yatırım Yapmayı Unutmayın
Büyüme hisseleri, ekonominin iyi gittiği dönemlerde yatırımcılarına en çok kazandıran hisse senetleridir. Uzun vadeli büyüme potansiyeline inandığınız şirketlerin hisselerine yatırım yapabilir ve bu şirketler beklenen patlamayı yaptığında onlara ortak olmanın tadını çıkarabilirsiniz.
Bununla birlikte büyüme hisseleri göreceli olarak biraz daha yüksek risk barındırır. Ekonomik tabloda sıkıntılar olduğunda ya da herhangi bir sebepten ötürü yaşanan daralmalarda büyük sermayeli şirketlerin hisselerine oranla daha yüksek oranda düşüş yaşayabilirler.
Büyüme hisseleri uzun vadeli yatırımcılar için son derece cazip bir seçenektir. İyi bir araştırmanın ardından bu türden şirketlerden birkaçına sepetinizde yer vermek akıllıca olacaktır. Ancak büyüme hisseleri ile birlikte temettü veren hisselere ve büyük sermayeli şirketlerin hisselerine de sepetinizde yer ayırmanız iyi olacaktır.
Uzun vadeli yatırım yapmak isterseniz, hisse senetlerini ne kadar süre elinizde tutmalısınız?
Herhangi bir finansal yatırım enstrümanında olduğu gibi, uzun vadeli bir yatırım olarak kabul edilebilmesi için bir hisse senedine en az 12 ay sahip olmanız gerekir. Bunun sürenin altındaki her şey kısa vadeli yatırım olarak kabul edilir.
Hisse Senedi Aldıktan Sonra Hemen Satabilir miyim?
Satın aldığınız hisse senetlerini dilediğiniz zaman satabilir ve nakde çevirebilirsiniz. Bununla birlikte acil bir ihtiyacınız olmadığı müddetçe hisse senetlerini hemen satmak önerilmez. Hisse senedi yatırımına uzun soluklu bakmak, pek çok açıdan yatırımcı için daha avantajlıdır.
