Blokzincir (Blockchain) Teknolojisi ve Muhasebe Bilgi Sistemine Etkileri

Teknolojik çevrenin değişmesi ekonomik enstrümanların niteliğini ve niceliğini değiştirmektedir. Bununla birlikte, teknoloji ve işletme ortamının artan dijitalleşmesi, sadece işletmelerin nasıl çalıştığını değil; aynı zamanda bu bilgilerin dış paydaş gruplarına nasıl iletildiğini de etkilemeye ve değiştirmeye devam etmektedir (Price, 2016 aktaran Smith, 2018). Son yıllarda ortaya çıkan en önemli yeniliklerden biri Bitcoin ve onun alt yapısını oluşturan blokzincir teknolojisidir. Blokzincir teknolojisi, ilk dijital para birimi olan Bitcoin'in gelişimini desteklemek için Satoshi Nakamoto adını kullanan bir kişi veya grup tarafından geliştirilmiştir (Haurie, 2017). Bitcoin, -bir merkezi olmaksızın- gerekli donanım ve yazılıma sahip ağdaki herkes tarafından üretilebilen ve her hangi bir aracı kurum olmaksızın elektronik ortamda transfer edilebilen sanal bir para birimidir. Blokzincir ise işlemlerin gerçek zamanlı ve değiştirilemez şekilde kayıt altına alındığı, ağda bulunan herkeste bir kopyası bulunan dijital bir kayıt defteri sistemidir. Bu yönüyle blokzincir bir muhasebe teknolojisidir. Blokzincir temelde, işlemlerin, gerçek zamanlı olarak, güvenilir ve değiştiremez biçimde saklanmasına ve doğrulanmasına olanak sağlamaktadır. Blokzincirde sistemin yönetim ve kontrol yetkisi bir bilgisayar ağına dağıtılmıştır. Bilgisayarlar ortak bir şekilde önceden belirlenmiş sisteme gömülü protokollere uyarak kontrolleri yapar ve işlemleri doğrularlar. Bireysel hatalardan kaçınmak için işlemlerin doğrulanması tek bir merkez yerine bütün bilgisayarlarca ayrı ayrı yapılmaktadır. Bilgisayarlar sistemin çalışmasını ortak olarak denetlerler ve böylece kayıtların tahrif edilmesi engellenmiş olur (Dai, Wang ve Vasarhelyi, 2017). Blokzincir yaklaşımının dehası, bir merkezi olmadan, gerçeğin kabul edilmiş tek bir versiyonunu, karmaşık bir fikir birliği ve doğrulama sistemi kullanarak üretmek ve bu versiyonun, kalıcı olacak şekilde kullanıcılara yayılmasını sağlamaktır (ICAEW, 2018). Blokzincirin çıkış noktası ve halen en önemli kullanım alanı Bitcoin olmakla birlikte; finans sektörü, kamu sektörü, akıllı kontratlar, nesnelerin interneti ve türevi pek çok alanda şimdiden uygulamalarını görmek mümkündür. Böylesi geniş kullanım alanına sahip yenilikçi bir teknolojinin muhasebe mesleği ve muhasebe bilgi sistemi üzerinde de etkileri olacaktır. Blokzincir teknolojisi muhasebe işlemlerini kolaylaştırmakta, gerçek zamanlı raporlamaya ve gerçek zamanlı denetime olanak sağlamaktadır (Alarcon ve Ng, 2018). Blokzincir teknolojisi muhasebe mesleğini güçlü şekilde dönüştürme potansiyeline sahiptir ve muhasebeyi, muhasebenin fonksiyonları, muhasebe denetimi, mali danışmanlık, meslek etiği ve vergileme boyutlarıyla etkilemesi beklenmektedir.