Layer 1 projeleri

Layer-1 Nedir? Layer-1 Coinleri Nelerdir?
Başlangıç Seviyesi
19 Ağustos 2022
Layer-1 Nedir? Layer-1 Coinleri Nelerdir?
Layer-1, yani Katman-1 kavramını kripto ve blok zincir dünyasının dinamikleri ile ilgilenen hemen herkes duymuştur. Layer-1, temel blok zincirlere verilen bir diğer isimdir.

Bu makalemizde Layer-1 nedir, Layer-1 ölçeklenebilirlik çözümleri nelerdir ve Layer-1 coinleri hangileridir gibi sorulara cevap vereceğiz.

Layer-1 nedir?
Layer-1 ya da Türkçe söylersek Katman-1, temel blok zincirlerin bir diğer adıdır. Ethereum (ETH), Bitcoin (BTC) ve Solana (SOL), Layer-1 protokollerine örnek olarak verilebilir. Bu blok zincirlerin ve kripto paraların Layer-1 olarak adlandırılmasındaki sebep, bunların kendi ekosistemlerinde ana zincir konumunda olmalarıdır. Başka bir deyişle, bir protokol, işlemleri kendi blok zincirinde işliyor ve sonlandırıyorsa Layer-1 olarak tanımlanır. Ayrıca bu protokoller işlem ücretlerini ödemek için kullanılan kendi yerel coinlerine sahiptirler.

Bu konsepti bir örnek ile açıklamak gerekirse; Bitcoin bir Layer-1 protokolüdür. Ancak Bitcoin üzerinde geliştirilen Lightning Network, bir Layer-2 protokolüdür. Layer-1 ana blok zincirin kendisidir. Ana zincirin üzerine ayrı bir katman olarak kurulan ve ölçeklenebilirlik, hız gibi konseptleri iyileştirmeyi amaçlayan projeler ise Layer-2 olarak adlandırılmaktadır. Layer-2’nin yanı sıra Layer-1 üzerinde de ölçeklenebilirlik, hız ve güvenlik gibi kavramlar için geliştirmeler yapılabilir.

Layer-1 ölçeklenebilirlik çözümleri
Layer-1 ağların en büyük sorunlarından bir tanesi ölçeklenememeleridir. Bitcoin, Ethereum gibi büyük blok zincirler, işlemlerin yoğun olduğu zamanlarda işlemleri blok zincire işlemekte yavaş kalmaktadırlar. Ethereum özelinde bu sorun gaz ücretlerinin yükselmesine sebep olmaktadır. Ancak bu durum Layer-2 çözümlerine gerek kalmadan, kısmen de olsa çözülebilmektedir.

Bu başlık altında Layer-1 ölçeklenebilirlik sorunları için bazı çözümlere göz atacağız.

Blok boyutunu artırmak
Blok zincirlerde her bloğun bir işlem alabilme kapasitesi vardır ve bu kapasite, blok boyutu olarak adlandırılır. Bir blok zincirde blok boyutunu artırmak, tek bir blok içerisinde daha fazla işlem eklenmesine olanak sağlamaktadır. Ancak blok boyutunu artırmak blok zincirin toplam veri boyutunu artırmak anlamı da gelmektedir. Örneğin bir Bitcoin (BTC) bloğunun boyutu 1 MB ile sınırlıdır. Eğer bu boyutu iki katına çıkartırsak ve bütün bloklar yine dolu bir şekilde işlenirse, Bitcoin ağının toplam boyutu iki katına çıkar. Böylece blok zincire yeni katılacak olan bir madencinin daha fazla veri indirmesi gerekir. Bu da madencinin katılımını zorlaştırır. Bu durumda da blok zincir merkeziyetsizlik özelliğini kaybetmeye başlar.

2017 yılında Bitcoin topluluğu, Bitcoin blok boyutunun artırılması noktasında iki fikir etrafında bölünmüştü. Bunlardan ilki, halihazırdaki Bitcoin blok boyutu olan 1 MB’ı korumak istiyordu. Diğer fikir ise Bitcoin blok boyutunu 8 MB’a artırmayı savunuyordu. Bu iki fikir ortak bir çözüme kavuşamadı ve 2017 yılında Bitcoin blok zinciri bir sert çatala maruz kaldı. Bunun sonucunda ayrı bir blok zincir olarak Bitcoin Cash (BCH) ortaya çıktı. Bu blok zincirde blok boyutu 8 MB’a çıkarıldı.

Bitcoin Cash (BCH) ve Bitcoin (BTC) arasındaki farkları açıklayan makalemizi okumak için tıklayın.

Konsensüs algoritması değişimi
Blok zincirler üzerinde kullanılan yayın iki konsensüs algoritması vardır. Bunlar Proof of Work ve Proof of Stake algoritamalarıdır. Yapısı gereği Proof of Work, Proof of Stake algoritmasına göre daha yavaş işlem gerçekleştirmektedir. İlk etapta Proof of Work algoritması ile çıkan Ethereum (ETH), hız ve ölçeklenebilirliği artırmak amacıyla konsensüs algoritmasının da Proof of Stake olarak değişeceği Ethereum 2.0 güncellemesini gerçekleştirecektir. Bu güncelleştirme ve konsensüs değişimi ile hız ve ölçeklenebilirlik konularının çözüme kavuşması beklenmektedir.

Sharding (parçalama) uygulaması
Sharding ya da Türkçe adıyla parçalama Layer-1 ölçeklenebilirlliği için kullanılan en popüler çözümdür. Teknik olarak, dağıtılmış defter teknolojisine sahip blok zincirler için uygulanabilen bir veritabanı parçalama işlemidir. Sharding, blok zincir içerisindeki düğümlerin iş yükünü yaymak ve işlem hızını artırmak için onların farklı parçalara bölünmesidir. Her parça, tüm ağın etkinliğinin bir alt kümesini yönetir, yani kendi işlemleri, düğümleri ve ayrı blokları vardır. Sharding ile, her bir düğümün tüm blok zincirin tam bir kopyasını tutmasına gerek yoktur. Bunun yerine, her düğüm, adreslerin bakiyesi ve diğer önemli metrikler dahil olmak üzere yerel verilerinin durumunu paylaşmak için yapılan işi ana zincire geri bildirir. Böylece blok zincir birden fazla yapıya bölünür ve daha hızlı bir şekilde işlemler gerçekleştirilir.

Layer-1 coinleri nelerdir?
Kendisine ait blok zinciri olan coinler Layer-1 coinleri olarak adlandırılır. Günümüzde birçok Layer-1 blok zinciri ve coini vardır. Bunların çoğu benzersiz kullanım alanları için oluşturulmuştur. Her ağın blok zincir teknolojisi merkeziyetsizlik, güvenlik ve ölçeklenebilirlik üçlemesine farklı çözümler sunmaktadır. Bazı Layer-1 blok zincirleri ve coinleri şöyledir: Elrond (EGLD), Avalanche (AVAX), Polkadot (DOT).

Layer-1 blok zincirleri ve coinleri yarattıkları ekosistemler ile kullanıcılarına yenilikçi teknolojiler sunmaktadır. Bu teknolojiler bazen DeFi bazen de Web 3.0 gibi alanlarda olmaktadır. Bu sebeple Layer-1 coinlerinin kullanım alanlarının artması birçok yeni yatırımcıyı da bu alana çekmektedir.

Benzer makaleler
Blockchain Nedir ve Nasıl Çalışır?
Başlangıç Seviyesi
05 Mayıs 2022
Ethereum Londra Güncellemesi: EIP-1559 Nedir?
Orta Seviye
05 Mayıs 2022
Akıllı Sözleşme (Smart Contract) Nedir?
Başlangıç Seviyesi
05 Mayıs 2022
Metaverse Nedir?
Başlangıç Seviyesi
30 Mayıs 2022
ETF Nedir?
Orta Seviye
05 Mayıs 2022
Bitlo
AKADEMİ
©2022 Bitlo Teknoloji A.Ş.

SOSYAL MEDYA