Bitcoin Nedir? "What is Bitcoin?"

AAS9...6cgx

19 Jan 2024

Bölüm 1 - Bitcoin'e Giriş

İçerik

Bitcoin nedir?

Bitcoin dijital bir para türüdür. Fakat alışkın olduğunuz itibari para birimlerinin aksine Bitcoin'i kontrol eden bir merkez bankası yoktur. Bunun yerine Bitcoin'deki finansal sistem dünyanın her yerine yayılmış binlerce bilgisayar tarafından yürütülür. Herhangi bir kişi açık kaynaklı yazılımı indirerek ekosisteme katılabilir.
2008'de duyurulan (ve 2009'da kullanıma açılan) Bitcoin ilk kripto paradır. Kullanıcıların dijital para (bitcoin, küçük harf b ile ya da BTC) göndermesine ve almasına imkan tanır. Bitcoin'i bu kadar çekici kılan sansürlenememesi, fonların birden fazla kez harcanamaması ve işlemlerin herhangi bir zamanda herhangi bir yerden yapılabilmesidir.

Bitcoin ne için kullanılır?

İnsanlar Bitcoin'i birçok farklı sebepten kullanır. Çoğu kişi Bitcoin'i izne dayalı olmayan doğası (internet bağlantısı olan herkes bitcoin gönderebilir ve alabilir) nedeniyle tercih eder. Bu açıdan kısmen nakit paraya benzerlik gösterir çünkü kimse sizi onu kullanmaktan alıkoyamaz. Diğer yandan dijital yapısı sayesinde dünyanın her yerine transfer edilebilir.

Bitcoin'i değerli kılan nedir?

Bitcoin merkeziyetsiz, sansüre dayanıklı, güvenli ve sınır tanımazdır.
Bu özellikleri onu bireylerin kimliklerini açıklamak istemedikleri (banka ya da kredi kartı kullanıldığında kimlik bilgilerinin paylaşımı zorunludur) uluslararası döviz havaleleri ve ödemeler gibi kullanım alanları için çekici hale getirir.
Birçok kişi bitcoinlerini harcamak yerine uzun vadeli olarak tutmayı tercih eder (aynı zamanda hodling olarak da bilinir). Bitcoin, sınırlı sayıda arza sahip olması nedeniyle dijital altın olarak da anılır. Bazı araştırmacılar Bitcoin'i değer saklama aracı olarak görür. Nadir bulunduğu ve üretilmesi zor olduğu için altın ve gümüş gibi değerli metallere benzetilir.
Bitcoin yatırımcıları bu özelliklerin küresel kullanılırlık ve yüksek likidite ile birleştiğinde coini uzun vadeli yatırımlar için ideal bir değer saklama aracı konumuna yerleştirdiğine inanır. Bu kişiler Bitcoin'in değerinin zamanla yükselmeye devam edeceğine inanır.

Bitcoin nasıl çalışır?

Alice, Bob'a bir transfer yaptığında işlem geleneksel bir şekilde gerçekleşmez. Bu işlem bir dolar banknotunu başka bir kişiye iletmenin dijital eşdeğeri değildir. Daha çok Alice'in bir kağıda Bob'a bir dolar verdiğini yazması gibidir (herkesin görebileceği şekilde). Bob aynı fonu Carol'a göndermek istediğinde, Carol bu paranın Bob'da olduğunu kağıda bakarak görebilir.

Kağıt, blockchain adındaki özel bir tür veritabanıdır. Ağ katılımcılarının tamamı kendi cihazlarında blockchainin birebir kopyasını tutar. Katılımcılar yeni verileri senkronize etmek için birbirlerine bağlanır.
Kullanıcı bir ödeme yaptığında, bu işlemi doğrudan eşler arası ağa yayınlar – transferleri işleyecek merkezi bir banka ya kurum yoktur. Bitcoin blockchaini yeni bilgileri eklemek için madencilik adında özel bir mekanizma kullanır. Yeni işlem bloklarının blockchaine eklenmesi madencilik süreciyle gerçekleştirilir.

Blockchain nedir?

Blockchain yalnızca ekleme yapılabilen (append-only) bir kayıt defteridir: yani deftere yalnızca yeni veri eklenebilir. Bilgi bir kez eklendiğinde bu bilgiyi değiştirmek ya da silmek son derece zordur. Blockchain bunu her bir bloğun kendisinden önce gelen blok için bir işaretçi içermesiyle başarır.

İşaretçi aslında önceki bloğun bir hash'idir. Hashing, girdinin eşsiz bir “parmak izini” yaratmak için verilerin tek yönlü bir fonksiyondan geçirilmesidir. Girdide çok küçük bir değişiklik yapılsa bile parmak izi tamamen başka şekilde gözükür. Bloklar arka arkaya bağlandığı için de bir kişinin sonraki blokları geçersiz hale getirmeden eski bir girdiyi değiştirebilmesi mümkün değildir. Blockchaini güvenli hale getiren öğelerden biri de bu yapıdır.
Blockchainlere genel bir giriş için Yeni Başlayanlar İçin Blockchain Teknolojisi Rehberi makalemizi okuyabilirsiniz.

Bitcoin yasal mıdır?

Bitcoin çoğu ülkede son derece yasaldır. Fakat istisnai bazı ülkeler de vardır, bu yüzden kripto paralara yatırım yapmadan önce ülkenizin konuyla ilgili yasalarını okuduğunuzdan emin olun.
Yasal olan ülkelerde hükümetlerin vergilendirme ve yasal uyumluluk konularında sergilediği yaklaşımlar farklılık gösterir. Regülasyonlar genel anlamda halen son derece yetersizdir ve önümüzdeki yıllarda bu durumun büyük oranda değişmesi olasıdır.

Bitcoin'in Tarihi

Bitcoin'i kim yarattı?

Hiç kimse bilmiyor! Bitcoin'in yaratıcısı Satoshi Nakamoto takma adını kullanmıştır ama bu kişinin kimliğine dair hiçbir bilgi yoktur. Satoshi dünyanın herhangi bir yerindeki bir kişi ya da bir geliştirici grubu olabilir. İsim Japon kaynaklıdır fakat Satoshi'nin İngilizcedeki uzmanlığı birçok kişiye bu kişinin/grubun İngilizce konuşulan bir ülkeden geldiğini düşündürmüştür.
Satoshi Bitcoin white paper'ının yanı sıra yazılımı da yayınlamıştır. Fakat gizemli yaratıcı 2010 yılında ortadan kaybolmuştur.

Blockchain teknolojisini Satoshi mi yarattı?

Bitcoin aslında bir süredir kullanımda olan farklı birkaç teknolojiyi birleştirir. Blok zinciri kavramı Bitcoin ile doğmamıştır. Buna benzer değiştirilemez veri yapıları Stuart Haber ve W. Scott Stornetta'nın belgelerin zaman damgalanması üzerine 90'ların başında ortaya attıkları bir sisteme dayanır. Günümüzün blockchainlerine benzer şekilde bu sistem de veriyi güvenli hale getirmek ve veri üzerinde değişiklik yapılmasına engellemek için kriptografik teknikler kullanır.
İlginç bir şekilde Satoshi'nin white paper'ı “blockchain” kavramını hiçbir yerde kullanmaz.
Blockchain Tarihi makalesine de göz atabilirsiniz.

Bitcoin'den önce dijital paralar

Bitcoin, dijital paralara yönelik ilk girişim olmasa da şüphesiz en başarılı olandır. Daha önceki yapılar Satoshi'nin keşfi için yolu açmıştır:

DigiCash

DigiCash, kriptograf ve bilgisayar mühendisi David Chaum tarafından 1980'lerin sonunda kurulmuş bir şirkettir. Chaum tarafından yazılmış bir makaleye dayanarak (açıklaması burada) çevrimiçi işlemler için gizlilik odaklı bir çözüm olarak ortaya atılmıştır.
DigiCash modeli merkezi bir sistemdir fakat yine de oldukça ilginç bir deneydir. Şirket daha sonra iflas etmiştir. Chaum'a göre bunun sebebi sistemin e-ticaret popülerlik kazanmadan önce kullanıma sunulmasıdır.

B-money

B-money ilk olarak bilgisayar mühendisi Wei Dai tarafından 1990'ların başlarında yayınlanan bir makalede öne sürülmüştür. Bu makaleye Bitcoin white paper'ında da referans verilir ve nedeni oldukça açıktır.
B-money bir Proof of Work (iş ispatı) sistemidir (Bitcoin madenciliğinde kullanılır) ve kullanıcıların işlemleri imzalayabileceği dağıtılmış bir veritabanının kullanımını önerir. B-money'nin ikinci versiyonu da günümüzde diğer kripto paralarda kullanılan staking'e benzer bir fikri tanımlar.
En nihayetinde B-money, tasarı aşamasını geçemediği için hiçbir zaman kullanıma açılamamıştır. Bununla birlikte Bitcoin, Dai tarafından ortaya atılan kavramlardan açıkça etkilenmiştir.

Bit Gold

Bit Gold ve Bitcoin arasında çok fazla benzerlik olduğu için bazı kişiler Bit Gold'un yaratıcısı Nick Szabo'nun Satoshi Nakamoto olduğuna inanır. Bit Gold en temelde kaynağı Proof of Work işlemlerine dayanan veri serilerini kaydeden bir kayıt defterinden meydana gelir.
B-money'ye benzer şekilde hiçbir zaman geliştirilmesine devam edilmemiştir. Yine de Bitcoin'e olan benzerliği nedeniyle “Bitcoin öncülü” olma konumuna yerleşir.

Bölüm 2 - Bitcoin'ler nereden geliyor?

İçerik

Yeni bitcoinler nasıl oluşturulur?

Bitcoin sınırlı bir arza sahiptir fakat henüz tüm birimler dolaşımda değildir. Yeni coinleri yaratmanın tek yolu madencilik adlı bir süreçtir. Madencilik blockchaine veri eklemek için özel mekanizmadır.

Toplam kaç bitcoin var?

Protokol Bitcoin'in maksimum arzını 21 milyon coinde sabitler. 2020 itibariyle, bu miktarın neredeyse %90'ı yaratılmıştır fakat kalan coinlerin yaratılması yüz yıl sürecektir. Bunun nedeni, madencilik ödülünü kademeli olarak azaltan halving (yarılanma) adlı bir periyodik etkinliklerdir.

Bitcoin madenciliği nasıl çalışır?

Katılımcılar madencilik aracılığıyla blockchaine blok ekler. Bunu yapabilmek için belirli bir hesaplama gücünü bir kriptografik bulmacayı çözmeye adamaları gerekir. Bunun karşılığında, geçerli bir blok öneren katılımcılar teşvik olarak bir ödül elde eder.
Blok yaratmak masraflıdır fakat bloğun geçerli olup olmadığını kontrol etmek ucuzdur. Eğer bir kişi geçersiz bir blokla hile yapmaya çalışırsa ağ bu bloğu hemen reddeder ve madenci harcadığı madencilik masrafını telafi edemez.
Genellikle blok ödülü olarak adlandırılan ödül iki öğeden oluşur: işlemlere eklenmiş işlem ücretleri ve blok ödeneği. Blok ödeneği “taze” bitcoinlerin tek kaynağıdır. Kazılan her blokla, toplam arza belirli miktarda coin eklenir.

Bir bloğu kazmak ne kadar zaman alır?

Protokol, yeni bir bloğu bulmanın yaklaşık on dakika süreceği şekilde madencilik zorluk seviyesini ayarlar. Bloklar her zaman bir öncekinden tam on dakika sonra bulunmaz, blok süreleri aşağı yukarı bu hedef civarındadır.

Bölüm 3 - Bitcoin Kullanmaya Başlamak

İçerik

Nasıl Bitcoin satın alabilirim?

Bitcoin kredi/banka kartıyla nasıl satın alınır?

Binance, tarayıcınız üzerinden sorunsuz şekilde Bitcoin satın almanıza imkan tanır. Bunu yapmak için:

Kripto Para Al ve Sat portalına gidin.
Satın almak istediğini kripto parayı ve ödemede kullanmak istediğini para birimini seçin.
Binance'e giriş yapın ya da henüz bir hesabınız yoksa kayıt olun.
Ödeme yönteminizi seçin.
Eğer bu şekilde yönlendirilirseniz kart bilgilerinizi girin ve kimlik doğrulamasını tamamlayın.
İşte bu kadar! Bitcoin'leriniz Binance hesabınıza yatırılacak.

Bitcoin eşler arası piyasalarda nasıl satın alınır?

Eşler arası piyasalarda da Bitcoin alabilir ve satabilirsiniz. Bu yöntem doğrudan Binance mobil uygulaması üzerinden diğer kullanıcılardan coin satın almanıza imkan tanır. Bunun için:

Uygulamayı açın ve giriş yapın ya da kayıt olun.
Arayüzün sol üst köşesindeki Satın Al sekmesinin ardından Tek tıkla al sat'ı seçin.
Size farklı öneriler sunulacaktır – tercih ettiğiniz için Al'a tıklayın.
Diğer kripto paralarla (Kriptoyla sekmesi) ya da itibari para birimleriyle (İtibari Parayla sekmesi) ödeme yapabilirsiniz.
Aşağıda size ödeme yönteminiz sorulacaktır. İstediğiniz yöntemi seçebilirsiniz.
BTC Al'ı seçin.
Şimdi ödeme yapmanız gerekli. Ödemeyi yaptığınızda Ödendi olarak işaretle'yi tıklayın ve onaylayın.
Satıcı coinlerinizi size gönderdiğinde işlem tamamlanır.

Kripto para dünyasına girmek mi istiyorsunuz? Binance üzerinden Bitcoin alabilirsiniz!

Bitcoin ile ne satın alabilirim?

Bitcoin ile birçok şey satın alabilirsiniz. Şu aşamada, fiziksel dükkanlarda Bitcoin kabul eden satıcılar bulmak zor olabilir (yine de imkansız değildir). Fakat, Bitcoin kabul eden ya da diğer hizmetlerde kullanmak için hediye kartları satın almanıza imkan tanıyan web siteleri bulabilirsiniz.
Birkaç örnek vermek gerekirse, Bitcoin'le satın alabileceklerinizden bazıları şunlardır:

Uçak biletleri
Otel odaları
Gayrimenkul
Yiyecek ve içecek
Giyim
Hediye kartı
Çevrimiçi abonelikler

Bitcoin'i nerelerde harcayabilirim?

Bitcoin harcayabileceğiniz yerlerin sayısı gitgide artıyor! Bunların birkaçından bahsedersek:

TravelbyBit

Dünyayı gezerken kredi kartı için ödediğiniz yüksek işlem ücretlerinden tasarruf edin! TravelbyBit aracılığıyla Bitcoin ve diğer kripto paraları kullanarak uçak ve otel rezervasyonu yapabilirsiniz. Kayıt olun ve kripto ile yaptığınız rezervasyonlarda %10 indirim kazanın.

Spendabit

Spendabit, Bitcoin ile satın alabileceğiniz ürünler için bir arama motorudur. Satın almak istediğiniz şeyi aratın ve bunu Bitcoin kullanarak yapabileceğiniz satıcıların listesine ulaşın.

Coinmap

Etrafınızdaki tüm kripto para satıcılarını ve ATM'leri arayın. Eğer Bitcoin harcamak istiyor ve bunu nerede yapabileceğinizi bilmiyorsanız Coinmap sizin için ideal bir tercih olabilir.

Bitrefill

Buradan yüzlerce hizmet için hediye kartı satın alabilir ve telefonunuza Bitcoin ve diğer kripto paraları ekleyebilirsiniz. Bu işlemleri kolaylıkla yapabilir ve ödemeleriniz için Lightning Network de kullanabilirsiniz.

Ödeme olarak kripto para kabul eden satıcıların güncel listesi. Kaynak: https://coinmap.org/

Bitcoin'lerimi kaybedersem ne olur?

Aracı bir banka olmadığı için coinlerinizi güvende tutmanın sorumluluğu size aittir. Bazı kişiler coinlerini borsalarda tutmayı tercih ederken, diğerleri çeşitli cüzdanlar aracılığıyla kontrolü kendi eline almayı tercih eder. Eğer bir cüzdan kullanıyorsanız, cüzdanı kurtarabilmek için tohum cümlenizi kaydetmeniz çok önemlidir.

Bitcoin işlemlerini tersine çevirebilir miyim?

Verinin blockchaine eklendikten sonra kaldırılması kolay değildir (uygulamada ise imkansızdır). Bu da bir işlem yaptığınızda bunu geri çevirmenizin mümkün olmadığı anlamına gelir. Fonlarınızı doğru adrese gönderdiğinizden emin olmak için adresi her zaman iki kere hatta üç kere kontrol etmelisiniz.
Bir işlemi teorik olarak nasıl geri çevirebileceğinizin bir örneği için %51 Saldırısı Nedir? makalesini okuyabilirsiniz.

Bitcoin ile para kazanabilir miyim?

Bitcoin ile para kazanabilirsiniz fakat Bitcoin'le para da kaybedebilirsiniz. Genellikle uzun vadeli yatırımcılar fiyatının artacağını düşünerek Bitcoin alır ve tutar. Diğerleri ise kısa ya da orta vadeli karlar elde etmek için Bitcoin'i diğer kripto paralara karşı alıp satmayı tercih eder. Bu stratejilerin ikisi de risklidir fakat getirileri düşük riskli yaklaşımlara göre daha yüksektir.
Bazı yatırımcılar karma stratejiler benimser. Bitcoin'lerin bir kısmını uzun vadeli bir yatırım olarak tutarken bir kısmını da kısa vadeli olarak (ayrı bir portföyde) alıp satar. Varlıkları portföyünüzde dağıtmanın doğru veya yanlış bir yolu yoktur. Her yatırımcının farklı bir risk tercihi ve farklı hedefleri olacaktır.
Borç verme, giderek daha popüler hale gelen bir pasif gelir türüdür. Coinlerinizi başka bir kişiye borç vererek, daha sonraki bir tarihte ödeyecekleri faiz üzerinden gelir elde edebilirsiniz. Binance Lending gibi platformlar Bitcoin ve diğer kripto paralar için bunu yapmanıza imkan tanır.

Bitcoinlerimi nasıl saklayabilirim?

Coinleri saklamanın birçok yolu vardır ve bu yolların her biri kendine has güçlü ve zayıf yönlere sahiptir.

Bitcoinleri Binance üzerinde tutmak

Emanete dayalı çözüm kullanıcıların coinleri kendilerinin tutmadığı bunun yerine coinlerin tutulması için üçüncü bir partiye güvendiği bir saklama yöntemidir. Bir işlem yapmak için üçüncü partinin platformuna giriş yapmaları gerekir. Binance gibi borsalar alım satımlar açısından çok daha verimli olduğu için genellikle bu yöntemi kullanır.
Coinlerinizi Binance üzerinde tutmanız, alım satım ya da borç verme amacıyla fonlarınıza kolayca erişebilmenize imkan tanır.

Coinleri bir bitcoin cüzdanında tutmak

Emanete dayalı olmayan çözümler ise fonların kontrolünü kullanıcıya verir. Bu tarz bir çözümde fonları saklamak için bir cüzdan kullanmanız gerekir. Cüzdan doğrudan coinlerin kendisini tutmaz. Bunun yerine coinlerin blockchain üzerindeki kilidini açacak bir anahtarı tutar. Cüzdanlar konusunda iki seçeneğiniz vardır:

Sıcak cüzdanlar

Sıcak cüzdan bir yoldan internete bağlanan bir yazılımdır. Genellikle, kolayca coin almanıza ve göndermenize imkan tanıyan mobil ya da masaüstü bir uygulama şeklinde olur. Trust Wallet, kullanımı kolay ve birçok coini destekleyen bir mobil cüzdan örneğidir. Sıcak cüzdanlar çevrimiçi oldukları için ödemeler için daha kullanışlıdır ama saldırıya da daha açıktır.

Soğuk cüzdanlar

İnternete bağlanmayan kripto para cüzdanlarına soğuk cüzdan adı verilir. Bu cüzdanlar, çevrimiçi saldırı vektörü olmadığı için saldırıya daha kapalıdır fakat buna bağlı olarak daha hantal bir kullanıcı deneyimi sunma eğilimindedir. Soğuk cüzdan örnekleri arasında donanım cüzdanları veya kağıt cüzdanlar yer alır.
Cüzdan türleri hakkında daha ayrıntılı bir inceleme için Kripto Cüzdanı Türleri Nelerdir? makalemizi okuyabilirsiniz.

Bölüm 4 - Bitcoin Halving

İçerik

Bitcoin Halving Nedir?

Bitcoin Halving (Bitcoin yarılanması), blok ödüllerinin azaltıldığı bir etkinliktir. Halving'in ardından yeni blokları doğrulamaları karşılığında madencilere verilen ödül yarıya indirilir (eskiden aldıkları ödülün yarısını almaya başlarlar). Fakat işlem ücretlerinde bir değişiklik olmaz.

Bitcoin Halving nasıl çalışır?

Bitcoin kullanıma açıldığında madenciler buldukları her blok için 50 BTC ödül alıyordu.
İlk halving 28 Kasım 2012'de yapıldı. Bu noktada protokol blok ödülünü 50 BTC'den 25 BTC'ye düşürdü. İkinci halving 9 Temmuz 2016'da gerçekleşti (25 BTC'den 12,5 BTC'ye). Mayıs 2020'de gerçekleşmesi beklenen bir sonraki ise ödülü 6,25 BTC'ye indirecek.
Belli bir yapının ortaya çıktığı gözünüze çarpmış olabilir. Halving birkaç aylık oynamayla her dört yılda bir gerçekleşir. Bu yapı tasarım gereği ortaya çıkar fakat protokol halving'in ne zaman yapılacağına yönelik bir tarih belirlemez. Bunun yerine blok yüksekliğini dikkate alır – her 210.000 blokta bir halving gerçekleşir. Dolayısıyla, yaklaşık 2.100.000 dakikada bir ödeneğin yarıya inmesi beklenebilir (unutmayın, bir bloğu kazmak yaklaşık 10 dakika sürer).

Yukarıdaki grafikten blok ödeneğinin zaman içinde nasıl azaldığını ve bunun toplam arzla ilişkisini görebilirsiniz. İlk bakışta ödüller sıfıra düşmüş ve maksimum arz halihazırda dolaşımdaymış gibi gözükebilir. Fakat gerçekte durum bu değildir. Eğriler son derece yakın bir trend gösterir fakat blok ödüllerinin 2140 yılında sıfıra inmesi beklenmektedir.

Bitcoin Halving neden yapılır?

Halving, Bitcoin'in dikkat çeken başlıca özelliklerinden biridir fakat Satoshi arzı maksimum 21 milyon birim olarak belirlemesinin altında yatan mantığı hiçbir zaman tam olarak açıklamamıştır. Bazıları bunun yalnızca blok ödüllerine 50 BTC ile başlamanın ve her 210.000 blokta ödülleri yarıya indirmenin bir sonucu olduğunu düşünür.
Sınırlı bir arzın olması uzun vadede para biriminin değerinin düşüşe eğilimli olmayacağı anlamına gelir. Bu da, yeni birimlerin dolaşıma eklenmesiyle satın alma gücünde kayıp yaşayan itibari para birimlerine kıyasla büyük bir fark yaratır.
Katılımcıların coin kazma hızının sınırlandırılmış olması mantıklıdır. Sonuçta, 210.000 blokta (2012'de) coinlerin %50'si yaratılmıştır. Eğer ödül aynı seviyede kalmış olsa 2016 yılında blokların hepsi kazılmış olur.
Halving mekanizması ile madenciliğin 100'den fazla yıl boyunca devam etmesine yönelik teşvik sağlanmış olur. Bu da sisteme bir ücret piyasasının ortaya çıkmasını sağlayacak kadar kullanıcı çekmek için yeterli zamanı tanır.

Kripto para dünyasına girmek mi istiyorsunuz? Binance üzerinden Bitcoin alabilirsiniz!

Bitcoin Halving'in etkisi nedir?

Halving'lerden en çok madenciler etkilenir. Madencilerin kazançlarının büyük bir kısmının blok ödeneğinden oluştuğu düşünüldüğünde bu sonuç mantıklıdır. Yarılanmanın ardından önceden aldıkları tutarın yalnızca yarısını kazanmaya başlarlar. Ödüller aynı zamanda işlem ücretlerini de içerir fakat bugüne kadar işlem ücretleri blok ödüllerinin yalnızca küçük bir bölümünü oluşturmuştur.
Dolayısıyla halving'ler bazı katılımcılar için madenciliğe devam etmeyi karsız hale getirir. Bunun geniş kapsamda sektör için anlamı bilinmemektedir. Blok ödüllerindeki azalma, madencilik havuzlarındaki merkezileşmenin daha da artmasına ya da daha verimli madencilik uygulamalarının ortaya çıkmasına neden olabilir.
Eğer Bitcoin, Proof of Work algoritmasını kullanmaya devam ederse madenciliği karlı şekilde tutmak için işlem ücretlerinin artması gerekir. Bu senaryo, bloklar yalnızca belirli sayıda işlem tutabildiği için oldukça olasıdır. Beklemede olan birçok işlem varsa daha yüksek işlem ücretine sahip olanlar öncelikli olarak bloğa eklenebilir.
Geçmişte halving'in ardından Bitcoin fiyatlarında keskin bir yükselme görülmüştür. Tabi ki bugüne kadar yalnızca iki halving gerçekleştiği için elimizde fazla veri bulunmaz. Birçok kişi fiyat hareketlerinin Bitcoin'in az sayıda olmasına bağlı olduğunu ve bu farkındalığın halving ile tetiklendiğini düşünür. Bu teoriyi savunanlar Mayıs 2020'deki etkinliğin ardından fiyatların bir kez daha keskin bir yükseliş göstereceğine inanır.
Diğerleri bu mantığa karşı çıkar ve piyasanın hali hazırda halving'i yansıttığına inanır (bknz. Etkin Piyasa Hipotezi). Bu etkinlik sürpriz bir şekilde ortaya çıkmaz, ödülün Mayıs 2020'de yarıya ineceği on yıldan uzun bir süredir katılımcılar tarafından bilinir. Bir diğer nokta ise ilk iki halving'de piyasanın son derece az gelişmiş olmasıdır. Günümüzde piyasa daha yüksek profile sahiptir, sofistike ticari araçlar sunar ve daha geniş bir yatırımcı havuzu barındırır.

Bir sonraki Bitcoin Halving ne zaman?

Bir sonraki halving'in Mayıs 2020'de gerçekleşerek ödülü 6,25 BTC'ye düşürmesi beklenmektedir. Binance Academy'nin Bitcoin Halving Geri Sayımı ile kalan süreyi takip edebilirsiniz.

Bölüm 5 - Bitcoin'le İlgili Yaygın Yanlış Bilgiler

İçerik

Bitcoin anonim midir?

Pek değildir. Bitcoin ilk bakışta anonimmiş gibi gözükebilir fakat bu doğru değildir. Bitcoin blockchaini herkese açıktır ve işlemler herkes tarafından görülebilir. Kimliğiniz blockchain üzerindeki cüzdan adresinize bağlı değildir fakat doğru kaynaklara sahip bir gözlemci bu ikisini birbirine bağlayabilir. Bitcoin'i takma adlı olarak tanımlamak daha doğrudur. Bitcoin adresleri herkes tarafından görülebilir ama adres sahiplerinin adları görülemez.
Bununla birlikte, sistem nispeten gizlidir ve gözlemcilerin bitcoinlerinizle ne yaptığınızı takip etmesini zorlaştıracak yöntemler de mevcuttur. Ücretsiz şekilde kullanılabilen teknolojiler makul reddedilebilirlik yaratarak adresler arasındaki “bağlantıyı kırabilir”. Ayrıca, ileride yapılacak yükseltmeler de gizliliği büyük oranda artırabilir. Bunun bir örneği için Gizli İşlemlere Giriş makalemizi okuyabilirsiniz.

Bitcoin dolandırıcılık mıdır?

Hayır. Aynı itibari paralar gibi Bitcoin de yasa dışı faaliyetler için kullanılabilir. Fakat bu Bitcoin'i kendi başıma bir dolandırıcılık aracı haline getirmez.
Bitcoin hiç kimsenin kontrolünde olmayan bir dijital para birimidir. Karşıtları Bitcoin'i piramit şeması olarak adlandırsa da aslında bu tanıma uymaz. Bir dijital para birimi olarak coin başına değeri 20 dolar da 20.000 dolar da olsa eşit derece iyi şekilde çalışır. 10 yıldan uzun süredir kullanımdadır ve teknolojinin son derece güvenli ve güvenilir olduğu kanıtlanmıştır.
Ne yazık ki Bitcoin dikkatli olmanız gereken pek çok dolandırıcılık türünde kullanılır. Bunların arasına oltalama gibi tekniklerin yanı sıra sahte hediyeler ve airdrop'lar gibi diğer sosyal mühendislik şemaları dahil edilebilir. Genel bir kural olarak: eğer bir şey gerçek olamayacak kadar iyi hissi uyandırıyorsa muhtemelen dolandırıcılıktır. Özel anahtarlarınızı ve tohum cümlenizi hiçbir zaman başka biriyle paylaşmayın ve size sunulan paranızı sizin adınıza çok az riskle katlama teklifleri konusunda dikkatli olun. Eğer coinlerinizi bir dolandırıcıya veya sahte bir hediye dağıtımına gönderirseniz, bu coinleri sonsuza dek kaybetmiş olursunuz.

Bitcoin balon mudur?

Fiyatlarda görülen birçok parabolik artış boyunca insanların Bitcoin'den spekülatif bir balon olarak bahsettiğine sıkça rastlamış olabilirsiniz. Birçok ekonomist Bitcoin'i Lale Çılgınlığı ya da nokta-com patlaması gibi dönemlerle karşılaştırır.
Bitcoin'in merkeziyetsiz bir dijital emtia olarak benzersiz doğası nedeniyle fiyatlar tamamen serbest piyasadaki spekülasyon tarafından belirlenir. Dolayısıyla Bitcoin fiyatı üzerinde etkili birçok etmen olsa da bunlar en nihayetinde piyasa arzını ve talebini etkiler. Ve Bitcoin nadir bulunabildiği ve katı bir piyasaya sürülme programını takip ettiği için uzun vadede talebin arzı geçeceği düşünülür.
Kripto para piyasası aynı zamanda geleneksel piyasalara kıyasla nispeten küçüktür. Bu da Bitcoin'in ve diğer kripto varlıkların daha oynak olma eğilimi gösterdiği, arz ve talep arasında kısa vadeli piyasa dengesizliklerinin sıklıkla görüldüğü anlamına gelir.
Diğer bir deyişle Bitcoin kimi zaman oynak bir varlık olabilir. Fakat oynaklık finansal piyasaların özellikle de düşük hacme ve likiditeye sahip olanların bir parçasıdır.

Bitcoin şifreleme kullanır mı?

Hayır. Bu genel bir yanlış kanıdır fakat Bitcoin'in blockchaini şifreleme kullanmaz. Ağdaki her bir eşin geçerli olup olmadığını kontrol edebilmek için işlemleri okuyabilmesi gerekir. Bitcoin bunun yerine dijital imzaları ve hash fonksiyonlarını kullanır. Bazı dijital imza algoritmaları şifreleme kullanır fakat bu durum Bitcoin için geçerli değildir.
Fakat yine de birçok uygulamanın ve kripto cüzdanının kullanıcıların cüzdanlarını parolalarla korumak için şifreleme kullandığını belirtmek önemlidir. Yine de bu şifreleme yöntemlerinin blockchainle bir ilgisi yoktur. Bunlar yalnızca blockchainle bağlantılı diğer teknolojilere dahil edilir.

Bölüm 6 - Bitcoin Ölçeklenebilirliği

İçerik

Ölçeklenebilirlik ne demek?

Ölçeklenebilirlik bir sistemin artan talebi karşılayacak şekilde büyüme becerisidir. Eğer kapasitesinden fazla talep alan bir web siteniz varsa, daha fazla sunucu ekleyerek siteyi ölçeklendirebilirsiniz. Eğer bilgisayarınızda daha kapsamlı uygulamalar çalıştırmak istiyorsanız, bilgisayarınızın parçalarında yükseltme yapabilirsiniz.
Kripto paralar bağlamında bu terim bir blockchaini daha fazla sayıda işlem yapabilecek şekilde yükseltmenin kolaylığı anlamında kullanılır.

Bitcoin'in neden ölçeklendirilmeye ihtiyacı var?

Bitcoin'in günlük ödemelerde kullanılabilmesi için hızlı olması gerekir. Şu anki durumunda düşük bir verime sahiptir, yani blok başına yapılabilen işlem miktarı sınırlıdır.
Daha önceki bölümden de hatırlayabileceğiniz gibi madenciler blok ödüllerinin bir parçası olarak işlem ücretlerini alır. Kullanıcılar işlemlerinin blockchaine eklemesi yönünde madencileri teşvik etmek için bu ücretleri işlemlerine ekler.
Madenciler donanıma ve elektriğe yaptıkları yatırımın karşılığını almak istedikleri için daha yüksek işlem ücretine sahip işlemleri önceliklendirir. Ağın “bekleme odasında” (bellek havuzu denir) çok sayıda işlem varsa kullanıcılar işlemlerinin dahil edilmesi için daha yüksek fiyat vereceğinden işlem ücretleri büyük oranda yükselebilir. En kötü ihtimalle ortalama işlem ücreti 50 USD'ye kadar çıkabilir.

Bitcoin'in işlem kapasitesi nedir?

Blok başına ortalama işlem sayısına dayanarak Bitcoin'in şu an için saniye başına işlem sayısı yaklaşık beştir. Bu rakam merkezi ödeme çözümlerine kıyasla oldukça düşüktür fakat bu da merkeziyetsiz bir para birimi kullanmanın eksi yönüdür.
Bitcoin, tek bir kişinin kendi isteğine göre yükseltme yapabileceği bir veri merkezi tarafından idare edilmediği için bloklarının büyüklüğünü sınırlamak zorundadır. Saniye başına 10.000 işlem gerçekleştirebilen yeni bir blok boyutu entegre edilebilir fakat bu durumda ağın merkeziyetsizliği zarar görür. Unutmayın ki tam node'ların yeni bilgileri yaklaşık her on dakikada bir indirmesi gerekir. Eğer indirme işlemi node'ların bir kısmı için çok zorlayıcı hale gelirse bu node'lar çevrimdışı kalmayı tercih edebilir.
Bitcoin savunucuları, eğer protokol ödemeler için kullanılacaksa etkin ölçeklendirmelerin farklı yollarla yapılması gerektiğine inanır.

Lightning Network nedir?

Lightning Network, Bitcoin için ortaya atılmış bir ölçeklendirme çözümüdür. Buna ikinci katman çözümü adı verilir çünkü işlemleri blockchainden dışarı taşır. Tüm işlemler baz katmanda kaydedilmek yerine, baz katman üzerine inşa edilmiş başka bir protokol üzerinden idare edilir.
Lightning Network, kullanıcıların fonlarını neredeyse anında ve ücretsiz olarak göndermesine imkan tanır. İşlem verimliliği konusunda bir sınırlama yoktur (kullanıcıların alma ve gönderme kapasitesine sahip olduğu varsayıldığında). Bitcoin Lightning Network'ü kullanmak için iki katılımcı coinlerini özel bir adreste kilitler. Adresin kendine has bir özelliği vardır – yalnızca iki partinin de hemfikir olması durumunda bitcoinleri serbest bırakır.
Bu noktadan sonra partiler bakiyeler üzerinde ana zincire bildirmek zorunda kalmadan değişiklik yapabilecekleri özel bir kayıt defteri tutmaya başlar. Kullanıcılar işlemi blockchaine yalnızca özel kayıt defteriyle işleri bittikten sonra yayınlar. Daha sonra protokol, bakiyeleri buna göre günceller. İki partinin karşılıklı güven duyması da gerekmez. Eğer bir taraf hile yapmaya kalkarsa protokol bunu belirler ve cezalandırır.
Bunun gibi bir ödeme kanalı kullanıcının toplamda yalnızca iki adet zincir üstü işlem yapmasını gerektirir: biri adresi fonlamak için ve diğeri de coinleri adreslere geri dağıtmak için. Bunun anlamı ise bu süre içinde binlerce işlemin zincir dışı şekilde yapılabileceğidir. Daha fazla geliştirme ve optimizasyon ile teknoloji büyük blockchain sistemlerinin önemli bir öğesi haline gelebilir.
Ölçeklendirme sorunu ve potansiyel çözümler hakkında daha fazla detay için Blockchain Ölçeklenebilirliği – Yan Zincirler ve Ödeme Kanalları makalemizi okuyabilirsiniz.

Fork (çatallanma) nedir?

Bitcoin açık kaynaklı olduğu için herhangi biri yazılımda değişiklik yapabilir. Siz de farklı ihtiyaçlara göre yeni kurallar ekleyebilir ve eskileri kaldırabilirsiniz. Fakat tüm değişiklikler aynı değildir: bazı güncellemeler node'unuzu ağla uyumsuz hale getirirken diğerleri geriye yönelik uyumlu şekilde tutar.

Soft fork'lar

Soft fork güncellenmiş node'ların eski node'larla etkileşim kurmasına izin veren kural değişiklikleridir. Örnek olarak blok büyüklüğünü ele alalım. Diyelim ki 2MB'lık blok büyüklüklerine sahibiz ve ağın yarısı artık tüm blokların 1MB'den düşük olmasını gerektiren bir değişikliği uygulamaya koydu. Bu durumda 1MB'den daha büyük tüm bloklar reddedilir.
Eski node'lar hala bu blokları alabilir ya da kendi bloklarını yaratabilir. Bu da tüm node'ların kullandıkları versiyondan bağımsız olarak hala aynı ağın bir parçası olmaya devam ettiği anlamına gelir.
Aşağıdaki animasyondan daha küçük blokların hem eski hem de yeni node'lar tarafından kabul edildiğini görebilirsiniz. Fakat yeni node'lar yeni kurallara göre çalışmaya başladığı için 2MB'lik blokları kabul etmez.

Bitcoin'in Segregated Witness'ı (ya da SegWit/Ayrılmış Tanık) bir soft fork örneğidir. Akıllıca bir teknik kullanılarak bloklar ve işlemler için yeni bir format kullanıma alınmıştır. Eski node'lar blokları almaya devam eder fakat yeni işlem türünü doğrulamaz.

Hard fork'lar

Hard fork daha karmaşıktır. Ağın yarısının blok büyüklüğünü 2MB'den 3 MB'ye yükseltmek istediğini varsayalım. Eğer eski node'lara 3MB'lik bir blok gönderirseniz kurallar açıkça kabul edebilecekleri maksimum büyüklüğün 2MB olduğunu belirttiği için bu blok reddedilir. İki ağ birbiriyle artık uyumlu olmadığı için blockchain ikiye ayrılır.

Yukarıdaki grafikteki siyah zincir orijinal olandır. Blok 2 ise hard fork'un gerçekleştiği bloktur. Bu noktada, güncelleme yapan node'lar daha büyük bloklar üretmeye başlar (yeşil olanlar). Eski node'lar bu yeni blokları tanımaz bu yüzden farklı bir yoldan devam eder. Artık iki blockchain vardır fakat ikisi Blok 2'ye kadar ortak bir geçmişe sahiptir.
Her biri kendi para birimine sahip iki farklı protokol ortaya çıkar. Eski protokoldeki tüm bakiyeler klonlanır. Yani eğer orijinal zincirde 20 BTC'niz varsa yeni zincirde de 20YeniBTC'niz olur.
Bitcoin'de 2017 yılında yukarıdaki benzer bir senaryoyla tartışmalı bir hard fork yapılmıştır. Katılımcıların küçük bir bölümü daha fazla verim ve daha düşük işlem ücretleri için blok büyüklüğünü artırmak istemiştir. Diğerleri ise bunun zayıf bir ölçeklendirme stratejisi olduğunu savunmuştur. En nihayetinde Bitcoin Cash (BCH) bir hard fork'la Bitcoin ağından ayrılarak ortaya çıkmış, kendi bağımsız topluluğuna ve yol haritasına sahip olmuştur.
Fork'lar hakkında daha fazla bilgi için Hard Fork'lar ve Soft Fork'lar makalemize göz atabilirsiniz.

Bölüm 7 - Bitcoin Ağına Katılmak

İçerik

Bitcoin node'u nedir?

“Bitcoin node'u”, Bitcoin ağıyla bir şekilde etkileşim kuran bir programı tanımlamak için kullanılan terimdir. Bitcoin cüzdanını yöneten bir mobil telefondan blockchainin tam bir kopyasını tutan bir bilgisayara kadar herhangi bir şey olabilir.
Birkaç farklı node türü vardır ve bunların her birinin kendine has fonksiyonları bulunur. Her biri ağla bir iletişim noktası olarak hareket eder. Sistem dahilinde işlemler ve bloklar hakkında bilgi iletirler.

Bitcoin node'u nasıl çalışır?

Tam node'lar

Bir tam node, işlemlerin ve blokların belirli zorunlulukları yerine getirip getirmediği (örn. kurallara uygunluk) doğrular. Birçok tam node, Bitcoin protokolünün referans uygulaması olan Bitcoin Core yazılımını kullanır.
Bitcoin Core, Satoshi Nakamoto tarafından 2009 yılında yayınlanan programdır. O zamanlar yalnızca Bitcoin olarak adlandırılmış fakat daha sonra kafa karışıklığı yaratmaması için tekrar isimlendirilmiştir. Bitcoin Core'la uyumlu olması durumunda diğer uygulamalar da kullanılabilir.
Tam node'lar Bitcoin'in merkeziyetsizliği bakımından büyük öneme sahiptir. Blokları ve işlemleri indirir, doğrular ve ağın geri kalanıyla paylaşırlar. Kendilerine sunulan bilgilerin doğruluğunu bağımsız olarak onayladıkları için kullanıcıların herhangi bir şey için üçüncü partilere ihtiyacı kalmaz.
Eğer bir tam node blockchainin tamamının kopyasını tutuyorsa bu node'a tam arşiv node'u adı verilir. Fakat bazı kullanıcılar yerden tasarruf etmek için eski blokları siler – Bitcoin blockchaini 200GB'dan fazla işlem verisi içerir.