Tutsak İkilemi
Tutsak ikilemi veya mahkum ikilemi ( ing: prisoners dilemma)Sosyal bilimlerin en popüler strateji oyunu ve oyun teorisinin en popüler alt başlıklarından birisidir.T utsak ikilemi, oyun teorisinin en popüler örneklerinden biridir. Bu oyunda, iki suçlu aynı anda birbirlerini suçlayıp suçsuz olduklarını kanıtlamak yerine, suçlu olduklarını itiraf etme arasında bir seçim yapmak zorundadır.
Oyunun kuralları şu şekildedir:
- Eğer her iki suçlu da birbirlerini suçlarsa, her ikisi de beş yıl hapis cezasına çarptırılır.
- Eğer her iki suçlu da susarsa, her ikisi de bir yıl hapis cezasına çarptırılır.
- Eğer sadece bir suçlu diğerini suçlarsa, suçu itiraf eden suçlu serbest kalır ve diğer suçlu on yıl hapis cezasına çarptırılır.
Bu durumda, her suçlu kendi çıkarını düşündüğünde, diğerini suçlamak en mantıklı seçenektir. Çünkü bu durumda, suçlu itiraf ederse serbest kalır, diğer suçlu ise on yıl hapis cezasına çarptırılır.
Ancak, her iki suçlu da aynı mantığı düşünürse, her ikisi de birbirlerini suçlar ve her ikisi de beş yıl hapis cezasına çarptırılır. Bu durumda, her iki suçlu da kendi çıkarlarını maksimize etmeye çalışsa da, sonuç olarak ikisinin de daha kötü bir duruma düşmesine neden olur.
Tutsak ikilemi, sosyal bilimlerde ve ekonomide sıklıkla kullanılan bir modeldir. Bu model, işbirliğinin önemini ve kendi çıkarlarını düşünen bireylerin bile işbirliği yapmadığı durumlarda nasıl kötü sonuçlara yol açabileceğini gösterir.
Tutsak ikilemi, günlük hayatımızda da karşımıza çıkabilecek birçok duruma uygulanabilir. Örneğin, iki ülke arasında yapılan bir anlaşmada, her iki ülkenin de anlaşmaya uyması, her iki ülke için de en iyi sonuçtur. Ancak, her iki ülke de anlaşmaya uymadığı takdirde, her iki ülke için de daha kötü bir sonuç ortaya çıkacaktır. Bu durumda, her iki ülkenin de kendi çıkarlarını düşünerek anlaşmaya uymaması, her iki ülke için de daha kötü bir sonuçla sonuçlanabilir.
Tutsak ikilemi, işbirliğinin önemini ve kendi çıkarlarını düşünen bireylerin bile işbirliği yapmadığı durumlarda nasıl kötü sonuçlara yol açabileceğini gösteren önemli bir modeldir.
Ben sizlerin de düşünmesini istiyorum siz olsaydınız itiraf mı ederdiniz yoksa inkar mı?
İlgili Film: The Dark Knight
İlgili Kitap: Stuart Sutherland’in- İrrasyonel